“ჩქუნი მზუღაშა დაღეფეშა, რაკანეფეშა თოლი უღუნან!”
(გოწოთქვალა: ანდღანერი მუსაჶირი ჩქიმი ჯემილ თელჯი რენ. ჩქინ მთელიქ ეთნოგრაჶიური მაკალეფე მუშიშენ ეჲა კაიხეშა ვიჩინოფთ. მუში მაკალეფე ჟურნალი “სიმა”-ს გამიჩქვინეტუ. ჯემილ თელჯი კალა არ ინტერვიუ დოპი; მუში ბიჲოგრაჶიშენ, ლაზეფეში კულტურული მირასიშენ დო კოჩინობაშ აწინერი ხალიშენ მსქვაშა ბღარღალით. ალი იჰსან აქსამაზი)
+
ალი იჰსან აქსამაზი: ჯემილ ბეგი, იფთი ბიჲოგრაჶი თქვანიშენ მოლამიშინით, მუ იყვენ! სო დო მუნდეს დიბადით? ნამუ ნწოფულაფეს იგურით? აწი მუ დულჲა იქიფთ? ანდღანერი ნდღას სო სქიდუთ? ჩილერი რეთი? ბერეფე დო მოთალეფე გიყონუნანი?
ჯემილ თელჯი: მა, 1950 წანაში აპრილიზ დობიბადიდორენ. მა ნადობიბადიში ჲერიში ჯოხო ვიწეში მაისინე რენ. ჰაწი ლიმანიში მაჰალლე გჲოძინ. მა დობიბადიში, დიდი ჯუმაქ, ჩქიმიშენ 10 წანა დიდი რენ, ჰემუქ დარაბას ნოშქერითენ ნადობიბადიში ნდღა ნონჭარუდორენ. აწითი გჲოძინ. ჰემორაფეს ნუჶუს- მემური ხოფაზ ტუ. ჩქუნი ვიწე ხოფაზ მეკირერი ტუ. ბაბა ჩქიმი ჟურ თუთაშკულე იდუ დო ჩქიმი თიში-ქარტალი გამოღაფუ. მა ჰემუშენი შანსონი ბორე, დიდი ჯუმა ჩქიმი მიჲონუნ. ჰემუქ დობიბადისთერი ქომემონჭარუდორენ. დიდი ჯუმა ჩქიმიქ ‘ბიჭი ჯუმა მავუ’ ჲადო ტუჶეღითი ქოტკოჩუდორენ. დიდო იხელეზდორენ. ილქინერი მექთები აბუნოღაზ ბიკითხი. ილქინერი მექთებიზ 4. სინიჶიზ ბორტიშა, ‘ხაჶიზი ივაძ ჲადო ფაზარიზ/ ათინაზ მეჩეთიზ ონჯიჲონი ქომემჩეზ. ჟურ წანა ჰექ ჰემი კურანი ეზბერი პი, ჰემითი მექთებიშა ბიდი. აბუნოღაში მექთებიში მუელლიმი ჩქიმი ნაზმი სარიქ ვარ მოშქუმეტუ. ‘იგზალანა, სინიჶიზ გეგიტალარე’ ჲადო არ წანა გომონდინაფუ. ჟურ წანაშკულე ხოჯა დომიღურუ. მათი გზაზ გებდგითი დო ვიწეშა გობიქთი. ილქინერი მექთები ჰეშო დობოჩოდინი. ოკაჩხე ორთა მექთები ბიკიხთი. ჰეთი დიჩოდუში, ენ დიდი ჯუმა ჩქიმიში ჲანიშა ბიგზალი. ჰეჲა ბალიქესირიზ ჭუტა ზაბითი ტუ. ჰექ ლისეს ქომებინჭარი. ალა დიდო კალაბალუღი ჲერიზ ვარ მაკითხუ დო ვიწეშა გობიქთი. ჰემორაზ არქაბიზ ლისე გოინწკუდორტუნ დო ჰექ ქომებინჭარი. არ წანათი ჰეშო გომინდუნუ. ჰეშო დობოჩოდინი ლისეთი. მაღალი მექთებიში იმთიანეფე ვარ მაკაზანუ. მუელლიმლუღიში იმთიანითი ვარ მემაჩუ. დიდო კაჲი მიწონტუ გაზეთეჯი ბივა ჲადო ალა ვარ ივუ. ოკულე სოსჲოლოჟი ბიქითხატი, ჰეჲა დულჲაზ ქამაფთი. დობიჩილი დო ასქერლუღიშა ბიგზალი. დუნჲაში ღაილე ოკომაბღუ დო ჰანდღალეფეშა ქომოფთი. არ ბოზო მიჲონუნ, ქომოჯეჲი. დიდი მექთებიზ მუელლიმი რენ. ართი ბიჭი მიჲონუნ, გემიში კაფიტანი ივუ ალა ვარ ახენუ ჰემ დულჲა. ჰაწი დუქქანი გონწკუ დო ჰეშო იჩალიშამს. ჩილეჲი ჲენ დო ჟურ თანე მოთა მიჲონუნ. ოხორჯა ჩქიმი კალა იზმითიზ თუფრაშიზ დულჲაზ ქამაფთი. 26 წანას დობიჩალიში. მათი ემექლი დობივი. საზი ბოჭანდინამ. ქითაბი ბიკითხამ; გობულურ ჰეშო.
ალი იჰსან აქსამაზი: ჟურნალი “სიმა”-ს გამიჩქვინერი კულტურული- ეთნოგრაჶიური მაკალეფე თქვანიშენ კაიხეშა ამბაი ქომიღუნ. ეჲა მაკალეფე თქვანითენ, ლაზეფეში მჯვეში კულტურული სქიდალაშენ დიდო ბეჯითი ამბარეფე თიშენ კუდელიშა ქომომჩაფთ. მუ იყვენ, ბერობა თქვანიშენ მოლამიშინით! ბერობა თქვანიში სქიდალა მუჭო რტუ? ოფუტეში სქიდალა მუჩო რტუ? ნოღაში სქიდალა მუჭო რტუ? ოფუტეში მილლეთიქ მუთენ სქიდუტუ? ნოღაში მილლეთიქ მუთენ სქიდუტუ? მილლეთიქ მუეფე ორგაფტეს? სო იჩალიშეფტეს? ნამუ დულჲაფეშენ ფარა მოგაფტეს? მუ გამაჩამუთენ ფარა მოგაფტეს? მუეფე გამაჩაფტეს დო მუეფე ჲეჭოფუფტეს? მუეფე იმხორტეს? დიდოფეთენ ნამუ ოჭკომალეფე იმხორტეს? ნამუ ოშუმონეფე შუფტეს? დიდოფეთენ ნამუ დესტანეფე იბირტუ მილლეთიქ? ნამუ ბირაბაფე იბირტეს? ოფუტე თქვანის მჯვეში ოხვამე უღუნი? ბერობა თქვანის სქიდალა მუჭო რტუ? მუ ხალი უღუტუ ჩქინებური მილლეთის?
ჯემილ თელჯი: მა ნადობიბადი ჰემეჲიში ჯოხო მაისინე რენ. დიდი პაპული ჩქიმიქ ჰემეჲი მეგრელეფეს ჲუჭოფუდორენ,1700-ონი წანაფეს. ჶათიჰ სულთან მეჰმეთიქ 1461 წანას ტრაბუზანი ეჭოფუშკულე, ჰემჲერეფე ხირისტიჲანი ტუ. მუსლიმანი პათენ ჲადო მილლეთიზ ჲობაძგუშკულე, ჰექონი ხირისტიჲანეფე გურჯისთანიშა იდეზ. მა ნადობიბადი ჲერი ჰეშო ხირისტიჲანიში ტუდორენ. 500 ოსმანლი-გუმუში ლირათენ ეჲიჭოფუდორენ. ჰემორაზ მაისინეში მანჯე მაისინკი ჲადო არ კოჩი ტუდორენ. ჰემუშენი მაისინე გჲოძინ ჩქუნი ოჯაღიზ. ჩქიმიშენ ოღინე 300 წანა ქოგოლახთუ. მა, 9. ბოჲი ბორე. ჩქიმი ენ დიდი პაპული ისაქ ფაშა ჲენ. მა, ჰეჲაში ბერე ხაჯი აჰმეთ ეჶენდიში ჭუტა მოთა ბორე. 20 წანას გობიკითხი დო დიდილეფეს ბუუჯი. ნათქვეს მებუსიმადი დო სულალე ჩქიმი მინორენ, სოლე მოხთეს, მუფე პატი უწონს, მუფე კაჲი უწონს, სევდალუღეფე, ინადეფე, ოკოკიდინუფე, მუფერეფე ვეზდორენ არ ქითაბიზ დომჭარი. ჯოხოთი ‘მაისინეში ენთრიქაფე’ ქოგებოდვი. ოთხო ჯუმა ბორეთ. ართი და მიჲონუნ. თელი ოთხო ჯუმა; დიდი ნარენ ჭუტა ზაბითი დივუ. დაჰა ჭუტა ნარენ ალამანჲაშა იგზალუ. მა ბორე ბიჭეფეში ენი ჭუტა. დიდი ჯუმალეფე ჩქიმიში არითი ასქერ- ბანდოჯი დივუ. და ჩქიმითი მალიჲეჯი ივუ, ღერაშე ქომოჯეჲი ჲენ. ჩქუნი ოსქიდუ; არ ფუჯი მიჲონუტეზ, ბაბა ჩქიმიქ მა დობიბადიში, ნამეჩეზ ფარათე ეჭოფერი. ნაზარა გედვერი მიჲონუტეზ. თხიჲეფუნა, ლაზუტლუღი, 1960 წანაშქულე ჩაჲითი დომავეზ. ალა ვარ ემონჭუტეზ. ბაბა ჩქიმი ჰემუშენი კურბეთიშა იდუდორენ; ჰეშო მოსქედინეზ. ჩქუ ოჭკომონი ფუჯიში ქომიღუტეზ. ქაფჩა მჭოფით. ლაზუტი მავეტეს ქარმატეს დო ბომქვიმაფტით. ჰეშოთენ 20 წანაშე კონარი მაისინეზ ქობსქიდი. ნანა ჩქიმიქ კაჲი მოჩალიშაფამტუ. ფუჯიზ მა ბოწკერტი. დიშქა ბიქომტი. ლივადის, თხიჲეფუნაზ ბიჩალიშამტი. ჰემთი მექთებიშა ბულუტი. გზალერი აბუნოღაშა კათა დღაზ ბულუტ- მობულუტი. ებისელაჲიზ, ნანა ჩქიმიქ მჟა დო ლაზუტიში ნქჶიჲითენ მამალიკა მიხენამტუ. ჰეჲა ბიმხორტი. ნდღა გონთანაის, ემოსელამტეზ. ჟურ საათის დულჲა ბიქომტი. ოკაჩხე მექთებიშა მებულურტი. მზუღაშა ჲაკინი ბორეთ. ჰემუშენითი ჶელუკა მიღუტეზ. მუნდეზთი მინონან, ჩხომი პჭოფუმტით. კიშიზ ქაფჩა, პალამუტი დიდო ივეტუ. ოკაჩხე ისთავრითი დიდი ივეტუ. ჰეჲა კეჲემულიზ ბოხომბინამტით. ქაფჩათი მჯუმორუმტით. ჲაზის ქეჶალი ბომბათენ პილომტით. ოჭკომუში ლუ, ხაჯი, შუკა, ჶელი, ბალურძაღი, პიპერი, სუტულია მავატეს. ბაზი ნარენ ბოხომბინამტით. ქოთუმეფე მიჲონუტეს. მაქჶალი მავეტეს. დიდო მცხული, უშქურიფე, ბული მავატეს. ოჭკომონი შენი, ჲერეფე ჩქუნი დიდო იმრალინეტუ. ჲაზი ივაშკულე, დუღუნეფე ივეტუ. ბიხორონტით, ნდღა გჲონტანუშა. მეჯეფე ივეტუ, თხირი, ლაზუტი ოკაკალუში. ჰექ მტრაღუდომტით, მეკა- მოკა, ოხორჯაფე აჲრი ტრაღუდომტეს. თხიჲეფუნა ომქვინუთი მეჯითენ ბიქომტით. ონდღეშკულე მზუღაშა გებულუტით. ნანაფე, დალეფე, ჲენგეფე, თელი მწკუფაშა მზუღაზ ბიმჩვირტით. ბაბა ჩქიმი, 1950 წანაშკულე კურბეთიშა იდუ, არ დაჰა ემექლი ივუში, გერი ქომოხთუ. ჰეშო დიდო ლეტა ვარ მავეზ. მუნჯუფალეზდორენ ემუჯაფექ. ჩქუნი ლაზი კოჩეფეში თანგრი ჯებიზ უღუნან. მაისინეზ ჯამეთი ვარტუ. თოროსი ჲენ, ჲანი ჩქუნიში მაჰალლე, ჰექო ულუტეზ დიდილეფე რამაზანიზ ნემაზიშა.
ალი იჰსან აქსამაზ: მაგოლაობას ქუღუტუ დიდო ბეჯითი როლი ექონი მილლეთიში ეკონომიურ- სოსჲალური სქიდალას. წოხლეშენ მაგოლაობა მუჭო იყვეტუ. ბერობა თქვანიშენ თქვანთი მაგოლაობა გონოშინეფე გიღუნანი? დიდილეფე თქვანიქ მჯვეში მაგოლაობაშენ მოლაგიშინაფტესი? ექონი ნამუ გოლაფე გიჩქინან? თქვანთი გოლაფეშენ გონოშინეფე გიღუნანი?
ჯემილ თელჯი: ჩქუ მზუღაშა ჲაკინი ჲერეფე მიღუნან. კაპულა კელე დაღი ჲენ; ჰაწი ნჩამი გედგინ დიდო. ოღინე მზუღა რენ. 500 მეტრე გეხთაჲიზ მზუღაზ დოლოლამ. ჲერეფე ჩქუნი მეოქთაჲენ, ჶაზლა ზენი ვარ მიღუნან. ჰემუშენი ფუჯი, მალი ჶაზლა ვარ მიჲონუტეს. თელი ოხოჲიზ არ ჟურ ფუჯი ქორტუ. მა გოლა, სიჯა ნაბივი ქჲოჲიში ხისიმეფე კალა ბიჩინი. ბაჯანაღი ჩქიმი თეზიოღლი ჲენან. ფიცხალაზ, ქჲოჲიზ უღუნან ჲერეფე. ჰენთერეზ მზუღა მენდრა უღუნან. ემუშენი ფუჯი, თხა ოსქედინეზდორენ. გოლაშა ქირაზაჲიზ ეშულუნან. ეჲლულაჲიზ გულუნანტეზ. ჰექ ქჶაში ოხორი ვეზდორენ, ფუჯეფე კალა მეშახენან. წკაჲი ქუღუნან. ქჲონა, შუშელი- ლამბათენ ჲენ. ელექტრიღი ვარ უღუნან. მა ბიდიში, გზათი ვარტუ. ოხორჯა ჩქიმიში აბულა დიდო წანეჲი ჲენ. კათა წანას ჰექ ეშულუნ, ფუჯეფე, თხაფე დო ქომოჯი მუში კალა ომჯვინამან. ჰეშო ჯუმალეფე, დალეფე; ხუთ- აში ქომოლი- ოხორჯაქ სუმ თუთა ჰექ ივენან. ბერე ბორთიშა, დიდი ჯუმა ჩქიმი იდუდორენ, მუში სთეჲი დელიკანლეფე კალა ოსთერუ შენი, შენლუღı ოხენუ შენი. ლივორი დოლოცონერი, ოფშა ოტკოჩუთენ სეჶა დოპით. მუხლამაში ჲადო ბიჲუჯუნ. მათი სიჯა ბივიში, ნასიბი მავუ. ბაჯანაღიქ ‘ჰაჲდე, მენდეგიჲონა’ მიწუში, ქომებაონი. ოვრო საათიზ კაპულაზ ოღმალეთენ ფუცხოლერი არ დუზიშა ქომეფთით. ჰემ სერი ჰექ ქოდობგითით. მაჟურანი ნღაზ დაჰა ქეშაფთით, ოთხო საათი დაჰა. გზა ფუჯიში, თხაში გზა თუ, % 45 ოქთი. თანგრიზ ხვამეჲი ქეშაფთი. ჰექო სუმ ნღა დომადგინუ. ჰექ ნამენგუ თი ჩქიმიზ, ჰამ კოჩეფეზ ნაკო ეზიჲეტი უღუნან. ჰემუშენითი ოტრაღუდუტეს ბოჲინე; სევდალუღი გენჯელუ მერაღი ითვაფენ. ჰეშო კოლაჲი დულჲა ვაჲენ, ოხენონი შეჲი ვაჲენ. ჟინ გოლაზ ტენი ვაჲენ ალა შურითი ვარ დიშვანენ. შური მციქა რენ. მა კათა მემლექეთიშა ბიტი, ‘აბულა, მობინთჶალა ჲე’ ჲადო ქეშაფთი. ა-სუმ ნდღა ქოდობდგითი, რესიმი დობიზდი, გობინგზალი. კაჲმაქლი კვალი, სარიჲაღი, მუხლამა ქომომჩეზ. გებულუტიშა თი-კაპულაზ ნამაზდენ კონაჲი ქომომჩეზ. ჩქუნი შენი ოსთერა ჲენ, ალა ჰენთერე შენი, დულჲა კიშიში ოჭკომალე ნადოლოძინ სურიში დაჰა კაჲი მოზდუ რენ. ჰემუთენ სქიდუნან. სუმ წანაშკულე ოკობიბღით დო ოთხო- ხუთ კოჩი- ოხორჯა ქეშაფთით ხოლო. არაბაში გზა დივუდორენ ალა დიდი არაბაშა. აბულაქ ‘არ გოლა ჩაჲი დოწილი; დიდო კაჲი შერი ჲენ. მთელ დერდიში ნჭამი ჲენ” დიჲე თიზ ქომეშემიხთუ. არ ბაჯანაღი, ჩქიმდენ გენჯი ჲენ. ართი ხემშელლი, გზა ნაუჩქინ კალა გზაშა ქოგებდგითით. სუმ საათიზ დო ფუცხოლერი ბიგზალით. არ ტობა ქობძირით. ჰექ დობხედით დო ქაფჩონი გარი კალა შუკა ოპჭკომით. ხემშელლიქ არ კაჲალუღიშა მენდემიჲონეზ. ხაჲი დიდო დიდი ქჶაფე ჲენ. მელე ბუკაფით, ქიმი გზალეჲი. ‘ჰაჰ ჰამ შერი’ ჲენ ჲადო არ ფუქური ქომეგურეს. ოგზალუში მენჯელი დომაჩოდუ. გურიზთი წკუნა ქომეშემიხთუ. გური ჩქიმიზ ამციქა დამარეფეს მენძგიფერი მიღუტუ ჰემონდრაზ. ზათენ შური მოზდონი ხალი ვარ მიღუნ. აზ დაჰა შური ქომეფჩი ჩაჲი ჲადო. ჰენთერეზ ვარ ბოგნაფი; თამო თამო მწკუფი ორაშა ოხოჲიშა მენდემალეზ. მუთუ დომაღოდუკონ ჰექ დომოხვატეს. ამციქა ნოსი ქომობიღი. მაძიცინეტუ; ჰენთერე ვარ, სუმლაშა ოხოჲიზ ქამაფთა ჲადო იქომტეს, ოკაჩხე ოხობოწონი.
ალი იჰსან აქსამაზი: ბერობას ნამუ სთერაფაფე ისთერტით? დიდოფეთენ ნამუ სთერაფაფე ისთერტით? ნამუ ოსთერალეფე გიღუტეს? პაპუ დო ნანდიდი თქვანიში პარამითეფე აწი ქოქშუნანი? ბერობაშენ ნამუ პარამითეფე ქოქშუნან აწი? მჯვეშური ჭინკაში, დუნდუში პარამითეფე გიჩქინანი?
ჯემილ თელჯი: არ დღაზ ხოლო ოსთერუშა ვარ ბიძღი დო დომილუმჯუ. ოხორიშა ამაფთიშკულე ნანა ჩქიმიქ გაჲი ქომჩუ. ‘ჰაქ მოხთი, ქუზინეში ჲანიშა’ ჲადო მიჯოხუ. და ჩქიმი კალა ქომებანჭით. ‘არ მესელი გითქჶათენ, კაჲი ნიჲუჯით!’ ბეროფაზ დიდო მსქვა ნდღალეფე გოლობოჩვი. ჰაწი ჰემ ნღალეფეს გებაშურე. ოსთერუს ვარ ბიძღერტი. ნანა ჩქიმიქ კიშიზ ქუზინეში ბიტუბინამტიშა მესელეფე მიწუმერტეს, დომჩინადვეს. ‘ჭინკა მუ ნორენ, გიჩქინანი’ ჲადო მკითხეზ. მა ვარ მიგნაფუტუ. და ჩქიმისთი ვარ უჩქიტუ. ნანაქ ჰემორაზ ‘კაჲი იჲუჯი’ ჲადო დომჩინადუ. ჭინკა გენჯი, დიდო მსქვა კუჩხე გოქთეჲი, არ ხიზანი შეჲტანი ჲენ. დოლუმჯაში, ოხოჲიში ჲაკინეფეს იქთენ. გენჯი ბერეფეზ, ქომოლეფეზ ნაზმონენ. ჰენთერეს მსქვა ბოზოფე სთეჲი ნოსი უნტალუმს. ჰეშო მსქვა რენქი კოჩეფეზ ოხორჯა ბილე ავენ. ნაუჲონუნ ოხორჯა თოლიზ ვარ აძირენ. ჰეშო მითი მეგაგაზნა, ვაშა ქონარონა. კუჩხეზ ოწკედი, გოქთერი ჲენანნა, ჰამ ოკითხუ იკითხი. თოლიზ მოთ დოლოწკედე!’ ჰეშო შქურნეჲი ბუჲუჯიტი, არ დაჰა ვარმწკუფუშა, ოხორი ბინჯუფალი. ბაზი დომილუმჯაჲიშითი ბოჲინე დუაფე ბიკითხი. ჰემუშენი ჩქარ ვარ მემაგუ ჭინკა. ჰეჲა სთერი შამანიზმიში დიდო ხვამაფე დომოგურეს: ‘დომწკუფაში, წკაჲი ნადიბენ ჲერის მოთ დოფსუმ. ესელაშკულე გზაზ გედგითაში, მი მეგაგუ, ნისიმადი. ჰენდღას კაჲი ჲათი ხაჲი შერეფე გაღოდასენ. წიწილაშენ ორდო კარმახა ჭკომარე. ილქინეჲი ნაძიჲარე წიწილა ილარე. აღუზტოზი ნაგამანდღალენ სეჲიში გოთანეჲიზ მზუღაშა იდარე, იმჩვირარე.’ მზუღაში თანგრიკ გუნახეფე ჩქუნი იბონაჲიში აჶი მიხენამთორენ. ჩხე, ჰემუ მუ ნორენ დობიგუჲი. 2000 წანას ბათუმიშა ‘ჶესტივალი ჲენ’ ჲადო ბიდიში, ჰექ ოხობოწონი, მუ ნორენ. ბერე ბორტიშა, ოსთერუშა დიდო მერაღი მიღუტეს. წუკალი- წიკოპატი, რიკიში ოსთერუ, ფოღუჩი; დიდილეფექ მღეჯი ისთერტეს. რუსეფექ ნავეზ კაზონი გზას ბეზიში ბულთითენ ბისთერტით. მა კაჲი ოქთიში არაბა მაჭკადეტუ. ოქთიშენ ჰემ არაბათენ ჲარიში ბიქომტით. კაჲი სთვას ჲადო ნანა ჩქიმიზ ვითაჲაღი, საფონი მებუხიჲამტი. კიშიზ ნთვირი ტაში, ნაჲლონითენ, ლეღენითენ გებუსთუტით. მზუღაშ ქჩე ქჶა დოლობობხატით ოკაჩხე ჰენთერე დობკორობუმტით. ჟურ ტაქიმი ბივეტით. მზუშაში დოლოხე ემფი- გემფი ბისთერტით. ბაჲრამეფეზ ოკანწუონი ივეტუ, ჰექ ბულუტით. ურძენიში ბინეხი იქომტეს. ეჲ გიდი, ჰემდღალეფეზ ოსქიდუზ მუფერეფე მეფჩატი!
ალი იჰსან აქსამაზი: თქვანთი კაიხეშა გიჩქინან, სიჶთერი, ლაზეფეში არ- ჟურ ბეჯითი სიმბოლიშენ ართერი რენ, ხორონი დო გუდა სთერი. ნოღა არტაშენის სიჶთერიში ჰეჲქელი გელადგინ. ნოღა არქაბისთი ეშო. მჯვეში ორაფეს ხორცი ვა რტუ, მუთუ ვა რტუ. აწინერი სთერი ართიქართი კალა ირთიბათი ვა უღუტეს. ჰარბიში ორა რტუ. სეჶერბერლუღიში ორაფე რტუ. ემუშენითი მილლეთიქ ავი ოხვენუ შენი, ავი ოჭოფუ შენი სიჶთერი შინახუფტუ. აჲა რტუ წოხლენი ორაფეში ხალი. უკულე მილლეთიში ხალი იკარუ. მარა ხოლოთი სიჶთერი ოშინახუში ადეთი მილლეთის დუსქიდუ. არმციქათი სიჶთერიში ყოროფაშენ მოლამიშინით! ლაზეფექ სიჶთერის ყოროფან. მარა ნამთინი კოჩეფექ სიჶთერის დიდო ყოროფან. ღაჭო მუნდეს, მუჭო დო სო იჭოფინენ? სიჶთერი მუნდეს, სო დო მუჭო იჭოფინენ? სიჶთერიში ონწოფულუ მუჭო იყვენ? სიჶთერი მუკოს იშინახენ ოხორის? აჲა დულჲა თიშენ კუდელიშა მოლამიშინით, მუ იყვენ!
ჯემილ თელჯი: სიჶთერი, ჩქუნი ვიწეს 500 წანა რენ იხენენ. ჲავუზიქ ჭოფუმტუ დორენ. სულთან სელიმიქ ათინას (ფაზარის) ავჯი- კოშკი უღუტუდორენ. ჰექ მულუნ დო ოტრიკე ოჭოფუ შენი.
ჰემ შეჲი მა ოძიცინონი მომიხთამს. მა დელიკანლი ბორტიშა დო დაჰა მობირდიჲიზ, ემუჯა ჩქიმიშენ მიძირუნ. ჰეჲა კალა მიხენუნ. მა მებუშჶელამტი. დიდო ხაჲი კინჩი ჲენ, მა მაშქურინეტუ. ემუჯა ჩქიმიზ კაჲი უჩქიტუ სიჶთერიჯილუღი. მუში მოთა კალა ჩქუთი ელებოღორონამთით. ჰამ დულჲა, ჰეშო ძაბუნობა ჲენქი მა დიდო კოჩი ბიჩინი, სიჶთერი ჭოფარე- ბიდარე ჲადო ალამანჲაშენ ბორჯი ეჭოფუმზ დო მემლექეთიშა ნამულუნ.10-15 შილჲა მარკი ბორჯითენ ნამულუნ დო ულუტაშა გოქთონონი ფარა მა ნამაკვანდუ. ჰამ დულჲა ოხენუ ჰეშო კოლაჲი ვარენ. ნავარე დულჲა, სიჶთერი ომჭკარე დო ოტრიკეს მუთალარე. ჰეკონაჲი კოლაჲი დულჲა ჲენ, ჰეშო დიწონენ. ჰაწი მემიჲუჯით მა დო არ მესელი სთერი ქოგოხოწანაფათ თქვა. სიჶთერი ოჭოფუ შენი არ კინჩი უკორს; ჰეჲაზ ღაჩო უჯოხუნან. წოხლე ჰეჲა ჭოფარე, ომჭკარე უკულე სიჶთერი ჭოფარე. ჰემ კინჩი აღუზტოზის, მზუღაში კინარის ნარენ ლივადეფეს მკოლი კაჲი უწონს. მუთი მუჰაჯირ კინჩი ნარენშენი ჰემ თუთაზ რუსჲაშენ ეჲისელზ დო ჰაქოლე გამულუნ. ამშქორინენ დო ლივადეფეზ მკოლითენ ქორბა ოძღამს. ართი ლაზმონი ჲერეფეზ ნაივენ ღოთქო ქორენ. ჰეჲათი დიდო კაჲი უწონს. ჩქუ ჰენთერეს თელიში რაგი გებუდგამთ. რაგი, კაჶესი სთერი ჲენ. კინჩი ამახთაჲიზ, გეჲინკოლენ. კინჩი ჰენთერე აძირასი, ევედი რაგიშა ვარ დოლულუნ. ამციქა ქოჲილამზ მებიჭოფარეჲი ჲადო. ალა ქორბა მბოში უღუტაში, ემედენი ქამულუნ დო რაგიშა ნიჭოფენ. ა-სუმ ვანა დაჰა დიდო ოჭოფუ მიკორომან. სიჶთერიქ ნოშქიდამ. კაჲი ნავაგამულუნ ივენ. ვარ იმჭკენ. ჰემუშენი სუმ- ოთხო სიჶთერი ოშინახუ უნონ. ჰენთერე არ კეტიზ ნოკითენ ქომებოკორამთ. კუჩხესთი მეშინიში ქობუტკამთ მოთ ნაკვათენ ჲადო. ჰემ ნოკეფის ჩაქშირი ბუწუმენთ. კინჩის ხორცი ფჩუმთ. ჰემუთი ხორცი იმხორს. კოჩისთი ხაჲი ნუჭკომამს. კეტი თხირიში ბიგაში ბიქომთ. არ მეტრეშენ გუნძე ივენ. კინჩი, სიჶთერი ოჭუფუშა ულუტაშა, თოლეფე მეშინიში ფარჩათენ მებუჭაბამთ. სიჶთერი მოთ აძირაზ ჲადო. დიდო ემქუთუნ. კინჩეფე ხაზირი მიღუნან. კეტის კაჲი ისთერს. ჰაწი ამციქა სიჶთერიში დობისინაფათ: სიჶთერი; დოღანი, მამულიწა, ანკე, ანკეში შაჰინი, ჰეშო ეფეჲი ეკრაბა ქუჲონუნ. დოლოხე მუში ენნი კაჲი ნააჭოფენ სიჶთერი ჲენ. სიჶთერი ბოზო ჲენ. ჰეჲაქ მაქჶალი დოსქუმს. მუში წიპილი ორდამს. ობღე მუში დიდი ჯაფეში ენნი დუდიზ იხენამს. სიჶთერი დიდო ჯიბგირი კინჩი ჲენ. კოჩის ხაჲი ჭანგი გეჩამს. ჰემუშენი ჩვარე. ბოჲინე კაპულა კელე, მსვაშენ დიქაჩარე. სიჶთერი, სიჶთერიში კინჩითენ იჭოფენ, ართი დიდი ჩამეფეზ, ჶელამური-მშქველაფეს მოსა გებუდგამთ. მოსა ‘ლ’ სთერი, არ მშქეჲიში ბიგაზ მოსა მობოდუმეთ. ჰეთი ჯაში ჟინდოლე მებუჭკადამთ. სიჶთერი მობიშვაჯარე ჲადო გელახუდენ ჰემ ბიგას. მეფუთხაჲიზ, ოღინე ნარენ მოსა ვარ აძირენ. მოსას ქომადვენ დო დოლოლამს. მოსას ქუქუნი ოხუნ. ჰეშოთენ ოჲიჭოფენ. ჩისელი, მჭიმონი ნდღალეფეს გონთანაჲის ონდღეშკულე ქობილამთ. ქოდოლოლუნა, ნჯაშა ებულუთ, ქომებუწკამთ. მენდილიზ ქოგემქოჲუმთ, ისმაილი ჯუმადიშა მენდებულუთ. კაჲი სიჶთერი ნარტუ, ქოგამაბიურამთ. მა ხაჲი მაშქურინეტუ ჰემუშენი მოსას მეწკუშა ჶაზლა ვარ ბულუტი. ბიდანა, ქი მოსა ქოჩაკვათუმტი. სიჶთერი კინჩითენ ოჭოფუ შენი თენთე ნაბუწუმეთ თეფეფეში რაკანის ლიმხანაში კეტეფეში მეთერიზი ბიქომთ. მჟორა ნადიბადენს კელე არ თოლი მებაშქუმეთ. ჰექოლენ დურბინი ვანა თოლითენ სიჶთერი გოლულუნი ჲადო სეჲირი ბიქომთ. ჩისელი ნდღალეფეს დოთანაჲიზ, ბაზითი ოლუმჯუშა ჲაკინი ფჩუმეთ. ჰეშო ჰავადან გოლულუტაშა კინჩი კაპულა გოქთერი ოსთერუზ ქოგებოჭკამთ. არ კელეთი ღორმაშენ მულუნი ჲადო ბოწკედამთ. ჰემ თენთეში ჲანიზ თხირიში სუმ მეტრე ჟურ თანე ბიგაზ მოსა ქომობოდუმეთ. სიჶთერი, ღაჩო პჭოფარე ჲადო ჲილდირიმი სთერი კინჩიშა ფუთხუნ, საათიზ 200 კმ. ახენენ, ჰეშო ფუთხუნ. მოსა ვარ აძირენ დო ქომაჭკიდენ. მოსას ქონიკიდენ. ზათენ მოსათი გეჲიქთენ, ჲოლამს. სიჶთერი კინჩი არ სანიჲეზ გერიჲე ოთქომენთ. ვანა მემიშქიდამან. ჰეთი უსტალუღი უკორომს. არ მუაჲენე დობიქომთ, მუფეჲი ჲენ ჲადო. ოკაჩხე მენდილითენ მსალეფეთე ქომებუკორამთ. კაჲი ჯინსი ჲენნა, არ კაჲი ქორგამაბიჲუთენ. ბაზითი ტაბანჯა ქობოტკოჩამთ. ენ კაჲი სიჶთერი, ისფირი ჲენ. მა ჩქარ ვარმიძირუნ. ალა ჩამ- კიზილი, აჩიკ-კარა, ბოზ-კიზილი, ანკეში შაჰინი ენნი კაჲი ტუდორენ. ბაშქაფეთი ქორენ. მა ჰაკონაჲი გომაშინუ. სიჶთერი ოპჭოფით ჰანდღა. ბაზი ნდღალეფე ჰეკონაჲი კისმეთლი ვარ ივენან. ჰეკონაჲი ხავესლუღითენ ჩუმენანქი გაჲი ოჭკომუთი გოჭკონდუნენან. ჩქუნი ჰემერეფეს კაჲი ნაიჭოფენ ჲერეფე: მაისინეზ ისინა, ხოფას სულთან სელიმი, სელაზური თეფეზ. მერაკლი ნარენფე მუნთერეში რაკანეფეს ჲერეფე უღუნან. ჰექ ჩუმენან გოლახთასენ ჲადო. ჩქუნდე კელე ჰამ დულჲა დიდო ნაუჩქინ კოჩეფე ჲენან, თელლიქ ნაიჩინამს. ჩამურ მემეთ, ფალა ბესიმ, ისმაილი ჯუმადი. ქითოღლი სერვეთი. ეფეჲი ქორენან. სიჶთერი ოხოჲიშა ქომობიჲონით. არ დიშქაში ჟურ მეტრე გუნძე, სუმ მეტრე გონდვონი სქენჯე დობიქომთ. აჲნი კინჩის ნაბუხენით სთერი, კირნაფი სთერი თოკიშენ მჭიფე ჩაქშირი ნაბუწუმეთ თოქი კუჩხეფეზ გებუდუმეთ. ქოხენ ნაგებუდუმეთ ჲერი მეშინიში ბიქომ. მოთ დოლუძილამს ჲადო. 60 ჯმ. კონაჲი ჲენ ჰემ თოკი. ნაჲლონი ვარ ბიხმარამთ. ფამუკლი ტასენ. ჰემ თოკითენ სქენჯე ნაბუწუმეთ ხვანიზ ქომეკოროფამთ. ილქინეჲი ნდღას ქენდიქ ოფუთხინუ შენი სქენჯეზ გელეხუნენ. ვარ გელახუნენნა დო ქამიკიდუნა, ჰეჲა ვარ იფელენ ბომტინამთ. ჰემენ სქენჯეზ ქოგელეხედუნა, კაჲი ჯინსი ჲენ. ამციქა იმცქაჲიზ მსვალეფეში არაზ ქობრა მუში კალა არ მჭიფე ბეზითენ გაჲი, მაქჶარიში გუჲი ხორცი, კინჩი ნდღაზ ჟურ ოჲინი ნიჩენ. არ- ჟურ ნდღაშკულე ხეშე გელებიხუნანთ. ბაზი ბეზი გოხუს ბაღი ნაბუწუმეთ თოკი სთერი გებუდუმენთ. მსვალეფეს მუთუ მოდ აღოდამს ჲადო. ართი ტრიკეფეს ჭუტა ზილი მებუკიდამტეს, გობიკოჲამთ. ხაჲი გომიფოცხელამან. ბაზი სიჶთერიჯის ჰემ გოფუცხოლუ დიდო კაჲი უწონს. სიჶთერი ხეზ ქოგახუნა, დიდო კაჲი. თი მუში, მსვა მუში ხე გელასჶუთენ ომჭკუშა ქოგებოჭკამთ. ა- სუმ ნდღას ქოგაგენ დიმჯქენ. ხეთენ გაჲითი აჭკომენ. ნადიმიმთაჲიშ სორენ, მაჩქინაზ ჲადო კუჩხეფეს ზილი გებუდუმენთ. ოკაჩხე ავი ბოხენაფამთ. სქენჯეშენ გვერდი შურონი კინჩი მებუთქომეთ. ჰეჲაშა დივალენ დო ოჭოფუშა ულუნა, კაჲი ჲენ. ჰეშოთენ ეფეჲი ბოსთერამთ. აღუზტოზიში იჩოდემტაშა ოტრიკე რუსჲაშენ ეჲისელს დო მზუღა გოლილამს დოჭკინდეჲი ჩქუნი საჰილეფეს, ლივადეფეს, ონა ნარენ ჲერეფეს ქოგულუნ. ოტრიკეთი აჲნი სიჶთერი სთერი გეზგინი რენ. ჰექ ჲოვა იქომს, კიში ვარ მოხთაშა, დაჰა თუცა ჲერეფეშა ულუნ. გოლულუტაში მემაჯოხამან. ჰემ დულჲა თაა კარსი, არდაჰანი, ბაჲბურთიშა ალენან. ბაზეფე ქორბა ოძღამს, ჰეშო ულუნ. ბაზითი ექ იჩვანს არ თუთა კონაჲი. ჩქუ ჰენთერეში ფეშინე ბორეთ. ოტრიკე ჩისელი ორაფეს დიდო დიბღენ ჩქუნი ლივადეფეს. მაფხას ჟინდოლენ გოლილამს დო დაჰა მენდრაშა ულუნ. ჩქუნდენ მოილამს. სიჶთერიჯიში ნდღა ჰაწი ქომოხთუ. ოტრიკე ქოგამახთუ. ჯოღორი, სიჶთერიშენ ქოგაგუ. ჰემ დულჲა მუჭო ივასენ. სიჶთერიჯის ონჯირე ვარ ავენ. ხებგე ქელიკიდამს, ჯოღორი ქეჭოფუმს, ართი ბიგა ქოდიქაჩამს. მოჲიდუმეზ ჩიზმე ლივადიშა ქოგელულუნ. ჯოღოჲი ოღინე სიჶთერი ხეს დოლოქაჩერი კეტითენ, ჯოღოჲითენ ოტრიკე ჲოსელამს. ფეშინეთი სიჶთერი მუთალამს. სიჶთერიქ ჟურ სანიჲეს ოტრიკე ჭოფუმს, ლეტაშა ქოგულუნ. სიჶთერიქ ოტრიკეში თი, გაგა მუშითე გამუხუმეზ, ჰეშო ოღუჲინამს. თამო- თამო მებანჭეთ, ბუსთვინამთ, ნენა მეფჩამთ ოკაჩხეთი ოტრიკე ხეშენ ქებუჭოფამთ. კინჩიში თი ქომებჩამთ. ამციქა დისთერაზ ჲადო. ჰეშოთენ ნაკო თანე ოტრიკე ეშელუნა, მობუტალამთ. ოხოჲიშა ბულუტაშა, სიჶთერი დოჩკინდეჲი, მა კაჲი ბივე. ალა სიჶთერიზ ოტრიკე ვარ აჭოფუნა, ულუნ მშქველაში დალიზ ქოგელახედუნ. ჰაწი მუ ვარე? თამო- თამო ჯას ეხთარე, ჰექოლენ გერონარე. ჰეშო კოლაჲი დიწონენ. უმღუზი ნჯაზ დო ეხთი ჰაჲდე. ჰეშო ნოტკობარე ვანა მეფუთხუნ ბაშქა ნჯაზ ქოგელახედუნ. ჰამ დულჲაში ენნი ხიზანი ნარენ სიჶთერი ქაჩახანი ქომამახთუდორენ. ჰექო ნაობოდი ზახმეთითენ ნაჭოფი კინჩიქ შური ქეგოხამს. ჰემინდორაზ ოხორიშა ფუცხოლერი გალენ. დიფიშმანე, სინირი მოგასელენ. ნაჭოფარე ოტრიკეფე დიდო ინჯედენ სთიქარე.
აღაბეჲიქ ლეჲონი დოგიხენუნა, ჰეშო ნოსთონი მუთუზ ვარ უღუნ. ტკებიში თუდელე ჲაღი უღუნ ენ ნოსთონჲაჲი ჰემუ რენ.
ალი იჰსან აქსამაზი: მტკური კაპითალისტური სისტემიშა ენტგრასჲონითენ ლაზეფეს დიდო ადეთი გუნდუნუ. მჯვეში მსქვა ლაზური ოხორეფეთი გონდუნუ. ლაზური ოხორითი გეიჯგინუ. ბეტონიქ ლაზური ოხორეფესთი გეოჯგინუ. თქვანი ბერობას მჯვეში ოხორეფე მუჭო რტუ. ნამუ ბურმეფე უღუტუ მჯვეში ოხორეფეს? ოხორიში ოკიდუ მუჭო იყვეტუ? თქვანთი ძირითი? ვანა დიდილეფე თქვანიქ ოხოწონაფაფტესი, მოლაგიშინაფტესი? ოხორიში ოკიდუში ნოდერი მუჭო იყვეტუ? მჩვეშეფექ ნამუ მალზემეფეთენ ოხორეფე კიდუფტეს?
ჯემილ თელჯი: მა მჯვეშეფექ ფაცხა ნაუწუმენან არ ოხოჲიზ დობიბადი.1916 წანას რუსეფექ ჩქუნი ჰემერეფეშა მოხთესშკულე, მზუღაშენ ნაოტკოჩეზ ბომბათენ ოღოჲი ჩქუნი დიჭუდორენ. ბაბა ჩქიმითი ბერე ჲენ, პაპული ჩქიმიქ აჰმეთ ეჶენდიქ რიზენაჲი ეკრაბა ჩქუნიშა მენდიჲეზდორენ. პაპული ჩქიმიქ ბათუმიშა ჶელუკათენ მულუნ, მალი ზდუმს. ჰექო კავე ოჩალიშაფამს. ჰემუშენი რუსიში ნენა ქუჩქინ. ჩქუნი მილლეთი ჰემინდორაზ ჰექ ულუნან დო იჩალიშამან. ნეკნა ზათენ გონწკიმეჲი ჲენ. პაპული ჩქიმიქ რიზენი რუსეფექ იშგალი ვესტუშე თერჯუმანი ნაგორუმან ქოგნუდორენ. იდუ დო ოსინაფუზ გეჭკუშკულე, დულჲა მექჩამთ ჲადო პაპული ჩქიმიზ უწუმენან. პაპული ჩქიმიქთი, ოხოჲი ჩქიმი ქოგემიჭვით, ოღინე ჰეჲა დომიხენით, ოკაჩხე ბიჩალიშა უწუმეს. რუსიში კომუტანის, ვიწეს ჩქუნი ოხოჲიზ ჲაქინიზ, მზუღაში კინაჲიზ დიდი მაღაზა უღუნ. ჰექოშენ პაპული ჩქიმიზ ნჯა, კალასი, ფიცარი, მუთუ ოხოჲის უკორემს ქომეჩამან. ჰეშოთენ მა დობიბადი ფაცხა დიქომს. დაჰა ოკულე ემუჯა ჩქიმიქ არ ოხოჲი დოკოდაფუ. აკოშკაფე ნაეჲიზდენ ჯუმბა-ბალკონი ნაუღუნ ოთხო ოდა, ჟურ სალონი ნაუღუნ. ჰეშოთენ ჩქუ ქოდომოსქიდეს ოხოჲის. ვით წანა დაჰა ჰექ ქომებინჯით. მორო, პაპული ჩქიმი 1946 წანას დომიღურეზ. ბაბა ჩქიმიქ 1960 წანას არ ოხოჲიზ ქოგჲოჭკუ. ჟურ მეტრო ქჶაში დუვარიში ჟინდოლე ბრიკეტითენ ქოქუწკონდუ. ოდაფეში თავანი თუდე ფიცარითენ დოვუ. ოთხო ოდა, არ მუტვაღი, ართი ხარათი დომავეს. ჰემ ოხორი ხოლო ქორენ. დიდი ჯუმა ჩქიმიქ იხმარს. მა 2002 წანას ბიდი დო ჟურ კატლი ბეტონიში ოხოჲი დობოხენაფი. ბეგეფექ დიდო დიდი ოხოჲეფეს მერაღი უღუტეზდორენ. ჰემუშენი უჩა მზუღაში ქვალეფეთენ ჟურ მეტრო დუვაჲიში ჟინდოლე დაჰა ცუტა ქვალეფეთენ, ოშქენდას ჭუბრიში ნჯა გონდვეჲი დუვარეფე დოვეზდორენ. დოლოხე მუში არ დიდი ხარათი ნაუწუმენან მუტვაღითი ნარენ ოდა დოვეზდორენ არ კეჲემულითენ ქამოკიდოზდორენ. დაჩხური, კეჲემულიშ თუდე ივენ. წუკალი გელობუნ. ჰექ ნუგზამან დუმანი ამილამზ ბაჯასთერი. ოდაფეთი დიდი ივენ, თელლი ჭუბრიში ფიცარითენ ივენ, სედირი ჲათაღı ივენ. ბაზი ოდაფეშ ხამამითი ივეტუ. მა ლეღენიზ გეხუნერი დიდინანაქ ხურა ნაბიბონუ ქომშუნ. ჩქუნი ლაზეფე კაჶკასჲაში კოჩეფეზ ენ კაჲი შეჲი ოხორი ავეტეს. ილლაქი მისაჶირი შენი არ მსქვა ოდა ივეტუ. ნამოხთაჲი მისაჶირეფე არ ხაჶთა დოდგითუტუ. ნანა ჩქიმიში ჯუმაზთი ჰეშო ოხორი უღუტუ. მა ჰექ დაჲი ჩქიმიში ბერებე კალა დიდო მისთერუნ. ჰექო ნაბინჯირიში ნოსთონი სოთი ვარ ბძირი.
ალი იჰსან აქსამაზი: ჰეს-ეფე ხვალა ბუნჯინაში ვარ, კოჩიში კულტურიშითი დუშმანი რენ. ჰეს-ეფექ ხვალა ბუნჯინა ვარ, კოჩინობაში კულტურული მირასითი მეკარბუფს. მტკური კაფიტალიზმიქ ტექნონოჟი აწიშა მილლეთიში ხელაკაობა შენი ვარ, ლოყა მოგაფა შენი იხმარუ. ჭუმენ- გენდღანი ექონი- აქონი მთელი მილლეთიში სქიდალა მუჭო იყვასუნონ? მილლეთიქ მუ ჭკომასუნონ, მუ შვასუნონ? თქვან მუ იზმონთ?
ჯემილ თელჯი: ჰეს- იში ოკობალე ენი დიდო ვიწეს ნიჩაფენ. ჩქუნი ვიწე არ კელე აბუში ღალი, მაჟორანკელე ფიცხალაში ღალი გელულუნ. 2000 წანაშენ ბერი ბადეფე, ქჩინეფე, გენჯეფე დერეს ჰეს-ი ‘მოთ ივაზ ჲადო ჩუმენან. ჰემუშენი კითხეჲი, ამციქა ნოსი ნაუღუნ კოჩეფექ ჰამ დულჲაში სონინდე ნაივასენ ხიზანი შეჲეფე ქოხოწონეზ. ჰემუშენი ჰამეჲი ჩქუნი ჲენ. ჩქუ ჰაქ დობიბადით. ჰამ ხალეფე ჩქუნი შური ნადობიზდამთ ჲერეფე ჲენ ჲადო ტრიკი ნობაძგამან. ჰემუშენი ‘ღალეფეში ჯუმაფობა/ დერელერინ ქარდეშლიღი’ ნჯოხო გედვეჲი არ პლატჶორმი გედგეზ. მილლეთიზ ნაივასენ შერეფე ქოხუწონაფეს. ნა მოხთუ თოლი უძღუ კოჩეფე ღალიზ ვარ ამოშქვეზ. ნავარენ დულჲა ქოხოწონეზ. ჰემუშენი დიდაფექ ბიგათენ ჩუმენან. ნაივენ თოფლანთეფეს აკათენან. ქიმი ჩედ- რაპორი, ქიმითი მახკემეშა ულუნან. ჩქუნი ჲანიზ ნარენ არქაბიზ ღალი გოსქუჲინეზ. რიზენაჲი ღალეფე თელლი ჰემ თოლი უძღუ კოჩეფექ ქეჭოფეზ. ჰემ ვადიფე ჩქუნიზ 2000 კონაჲი ენდემური ნებათი, ფუქრი, ბუტკა ჩაჲირი, ნჯა, ჩხომი წიწილა თელლი ეჲიზდასენ ჲადო ჰამ ოქლეთუშა ქოგჲოჭკეზ. ვარ მექჩათენ ჩქუნი ღალი ჲადო სით ალანი დოხენაფეს. თოლი-უძღუფექთი ჰუქუმეთიში კოჩეფე კალა ბელა დომავეზ. არ კაჲი ბელედიჲე ბაშკანი ქომომიჲონუტეზ. ჰექთი მილლეთი კალა ჰამ დულჲაზ ნუშველამზ. ჰამ ორაშა ვარ მეფჩით ალა თოლი-უძღუფეს დიდო ფარა უღუნან, მუ ივასენ მათი ვარ მიჩქინ. ნამიჩქინ, 2035 წანას თურქიჲე ჩქუნიში % 80 ჩოლი ივასენ. წკაჲი დიდო მიკორომანან. ჰამ წკარიში ჲერეფე დო ჩამლუღეფე, წიფრონაფე, ჭუბრიში ონაფე ხეშენ გოწომიღანენ. ჰემუშენი დიქი დობდგითათენ. მა ჰაწი ნაბორე ჲერიზ ‘ალთუნი ბგორუმტ ჲადო დაღეფე დოსთიქეზ, დოკვათეს. ალთუნოლუღიზ ბორე; ნაგოფთი ჲერეფეზ მაძირუ. ჰაქონი ღალეფეზ, დაღეფეს სიჲანურითე ალთუნი გორუმან. წკარეფე ჩქუნითი ღურცული დოვეზ. გუჲიზ ნადოლომანგოლენ, ჰამ სიჲასეთი ნაჩუმენანტეს ქეჲიზდან დო მილლეთი დირახატაზ.
ალი იჰსან აქსამაზი: ოფუტეში სქილადას მილლეთიქ ნამთინი ალეტეფე იხმარტუ. მუ რტუ ეჲა ალეტეფე? ენთეფეს მუ ჯოხონტეს? მიეფექ იქიფტეს ეჲა ალეტეფე? ეჲა ალეტეფეშენთი მოლამიშინით, მუ იყვენ!
ჯემილ თელჯი: ბერობაშენ 20 წანაშა მა მემლექეთი ჩქიმიზ, მაისინეზ ბირდი. ჰექ ბიკითხი, დულჲა პი. ილქინეჲი მექთებიშა ვარ ბიდიშა, მჯვეში ოხოჲიზ გედგიმალუ ნაუწუმეტეზ არ კონსერვეში კუთიზ ჲაღი დო ჶითილი ნაუღუნ არ მეტრე კონაჲი დიშქაზ გედგინეჲი ამუნთხათენ ოხოჲიზ ქჲონა ბიქომტით. მა მექთებიშა გებოჭკი შკულე, ჰეჲათენ დერსეფე ბიქომტით. ოხოჲიზ მუტვაღიზ თელლი ჰეჲაში გობხუთუ. სეჲი დივუჲი, ჶაზლა ვარ დობხედუტით. უკაჩხე ბაბა ჩქიმიქ ოხოჲი მუში ვუშკულე ჰექო შუშელი-ლამბათენ ქჲონა მავეზ. ჯამიში შუშეზ გაზჲაღı დოლობამტეს არ ჶითილი ივეტუ. დაჩხუჲითენ უდვინამტეზ. ართი შუშე გედგუმეტეზ. დაჰა ოკაჩხე ჰენდერეში ეზდონი- გეზდონი მაკარათენთი დოვეზ. ჰექთი სეჲი ჶაზლა მითი ვარ დოხედუტუ. ჰეშოთენ 1965 წანაშა ქომოფთით. ჰემინდორაშკულე ელექტრიღი ქომოხთუ ოხორიშა. ბაზი სეჲეფეზ მეჯიშა ბულუტაშა ვარნა მალთეშა სეჲი გოლობუტუშა ნოკანჩხულე ნაუწუმენან თეში მეშალე ვანათი დემოკრატი ნაუწუმენან არ მჯვეში შუშეზ პაჭავრა დოლონძგიმეჲი ამციქა კაზჲაღი დოლოფეჲი შეჲიზ ნუდვინამტეზ. ჰეშო სეჲიზ გობულუტით. ჩქუნიზ, ეკრაბაფე ენ მციქა 50 მეტრეს ოხორეფე ჲენ. ოკულე ლუქსიში ლამბაფე ქოგამახთუ,100 მუმლუღი, 300 მუმლუღი. ჰენთერექ კაჲი ქჲონა მეჩამტეზ. მზუღაზ ჩხომი, ზარგანა ოჭოფუშა ჰემუთენ ბულუტით. ოტრიკე ოკორობუ შენი, ლუქსიში ლამბა ბიხმარტით. ჩისელი ორაზ, დოჭკინდეჲი ოტრიკეფე აღუზტოზიში ჩოდინას ქჲონა ნაივენ ჲერეფეზ ქოგულუტუ. ჩქუთი არ წუტა კოპათე, ლუქსითენ ჰენთერეზ ქჲონა დოლაჩხატესტუ, მოსა ებოთჶამტით დო პჭოფუმტით. სიჶთერიშენ დიდო მავეტეს. გაჲი ნაბიმხოტით ანგეფე ბაქირიში ტუ. წუკალი, სახანი ბაქირიში თუ. საღრა მიღუტეზ ნჯაში. ნანა ჩქიმიქ ჰექო თელ შეჲი ნახვამტუ. კიშიზ მთირი დო აჲაზი ივასთი, ჰეჲაკალა გებუსტიტით. მსქალაფე, საღრაფე დიშქაში იხენეტუ. ქვაში დიბეღი მიღუტეზ; ჰეჲაზ გაჲი გებდუმთით. ლაზუტიში გაჲი ქაფჩონ გაჲი ჰექ იჭვეტუ. ლეტაში ქჲუფი მიღუტეზ. თურში ივეტუ. ჲაღი- აჲრანი ნაბიქომტით ონჩახულე მიღუტეზ. ონჩახულე ლეტაში ქჲუფიზ თექერლეღი სთერი ფიცარიში მეკვათეჲი არ თი ბიგა მეგიდეთი შეჲი ქჲუფიში დოლოხე ნაამულუნ სთერი იხენეტუ. ოკაჩხე ჩქუ მომჩამტეზ, ჰემ ბისთერტით ჰემთი მჩახუმტით. ჰეჲაში სარიჲაღი დო აჲრანი დიდო ნოსთონჲარი ტუ. ართი გალე ოჩამბრე მიღუტეზ. არ დიდი ქჶაში გუჲი ქეშუღამტეზ. თენჯერე სთერი დივეტუ. ჰეჲაზ ცხენიში თი სთერი დიდი კალასიში არ თეჰთერევალლიშ სთეჲი შეჲიზ გოდგინამტეზ. ებულუტით თი ეჲიზდამტუ. მებაშქვაჲითი მელამტუ კალასი. ხორმაშა ჰეშოთენ მცხული, უშქური, ურძენი, ლაზუტი ჩხარუმტით. ქარი ინჯახათიზ წკარი მუში ეჲიზდეტუ, ფეკმეზი ივეტუ. ლაზუთიში ბურგური ივეტუ. მა ჰენთერე ოსთერუ მომიხთამტუ. ანდღაზ ისმაილი ემუჯაზ ოჩამბრეზ მებუშველამტი. ჶადიმე ჲენგე ჩქიმიქ მიხვამუ ‘ოში წანერი ნაივარე’ ჲადო. ჰემონდერაზ ვარ ოხობოწონიდორტუნ. ჰაწი მეგამნე. ნხირიში კეტეფეთენ ტიკინაფე, კალათეფე შუმტეზ, ოღმალე ოზდუ შენი. ხენწკელი, გუდელი იქომტეზ. ცანცა იქომტეზ; მცხული, თხირი ოწილუ შენი. ოხოჲიზ ნაუკორომს თელ შეჲი დიშქაში ტუ. ბუცხი მიღუტეზ; თხირიში ფავრი ოკორობუ შენი. ლაზუტიში ბარდი ბიქომტით ბუჭიზ ოჭუ შენი. ლაზუტიში საფეფე ოხომბინანტით დო არ ხვანიში ეთრაჶიზ ოკოგომხამტით. ჰექ მეშებილამტი. ბერეფურა კაჲი შეჲი რენ მა ჰაწითი ჰემერეფეზ ნჩუმ. ჰემ ხალეფე ბიდუშუნამ. ნაკო გაჲილესუზი ბორტითდორენ. ჰემუშენი დოლოხე ნაოსქედინამთ ბერე მოთ ოღურინამთ. ჰემუქ ოსქედიმამს კოჩი.
ალი იჰსან აქსამაზი: მჯვეში ორაფეს მილლეთიქ ოფუტეფეს სქიდუტეს. სეჶერბერლუღი დო ჰარბიში ორა რტუ. ჩაჩხურიში ორა რტუ. ჭამი ვა რტუ. ჩარე ვა რტუ. კოჩეფე ხვალა რტეს. ხვალა- ხვალა სქიდუტეს. გოშობღერი სქიდუტეს. აწინერი სთერი, ტექნოჟიში ნიმეთეფეთი, ქჲულჶეტეფეთი ვა რტუ. წოხლეშენ ნოღა ისტანბოლიშენ, ნოღა იზმირიშენ დო ემუსთერი დიდი ნოღაფეშენ ამბაი აწინერი სთერი ვა უღუტეს კოჩეფე ჩქინის. აჲა ნოღაფე თეხი ვა უჩქიტეს. კურბეთი, თეხი, ცარობაში რუსჲა რტუ. ემუშენითი მჭკიდიშ ფარა მოგაფუ შენი ემორაფეში ცარობაში რუსჲაში დიხაფეშა ნულუტეს; დიდოფეთენთი ბათუმიშა, ანაკლიაშა, ოჩამჩირეშა, სოხუმიშა, გაგრაშა ნულუტეს. ემ სვალეფეს იჩალიშეფტეს დო მჭკიდიში ფარა მოგაფტეს. უკულეთი ენთეფეშენ ნამთინეფექ ნაიდეს სვალეფეშა დიბარგეს. დიდოფეთენთი აწინერი აფხაზეთიში დიხაშა დიბარგეს. ლაზეფე აწითი სქიდუნან აფხაზეთის. ცარობაში რუსჲაშა ნამეხთუ დო ნაიჩალიშუ მზახალეფე თქვანთი გიყონუნანი? გიყონუნანნა, ენთეფეშენ მჯვეში გონოშინეფე გიჩქინანი?
ჯემილ თელჯი: პაპული ჩქიმი, ბათუმიზ დულჲა ნაიქომტუ შენი მა შანსლი ბორე. ჰექო ჶელუკათენ მილლეთი ზდუმტუ. გაზჲაღი, ნჯუმუ მოჲიღამტუ, გამაჩამტუდორენ. ჰაქოლე ჶათსაშა, ჰექოლე ბათუმი, სოხუმი კელე ჶელუკათენ ულუთუ- მულუთუდორენ. ბაბა ჩქიმიშენ მიგნაფუნ. ჩქიმი დიდი პაპულიზ მეჰმეთ რეისი გჲოძინტუდორენ. ჰემუქ ჶელუკა ჩკადუმს, ენ დიდი 7- 8 მეტრე ხოპეთენ ნუსიჲამან მზუღაშენ ჰექოლე ბათუმიშა ულუნან, კოჩი დო ოღმალე ზდუმან. ჰეშოთენ სქიდუნან. დაჰა დიდი ჶელუკა ოხენუ უნონ პაპული ჩქიმიზ. ჰემ ორაფეს, 1880-ონი წანაფეს. ამციქა მორდეჲი ჶელუკას დიდი ჩექთურმე ნაუწუმენან არ ჶელუკა მაისინეზ ჭუბრიში დიქომან. მაისინეშენ მზუღა 500 მეტრე კონარი ჲენ. ხაჲითი მეჲოქთა ჲენ. ჶელუკა დიჩოდარიზ მეჯი იქომზ ჟურ კელე ხალათეფეთენ მზუღაშა გოშქუმეტეზ. არ კელენი ხალათი მეჭკოდუდორენ. მზუღაშა ამციქა დოსქიდუში, ჶელუკა ჲარიში გემთუმალი დოლირაგადუ დორენ. დინჯახუ, დოტროხუდორენ. დიდი პაპული ჩქიმიქ ‘ეჲვაჰ, მილლეთი, ზაჲი დომავუ’ ჲადო გური ოკაწკუდორენ, ჰექ მელუ დო დიზაბუნუ. სუმ თუთაშკულეთი დოღურუდორენ. პაპული ჩქიმიში დიდი ჯუმა დო და მუში, ნანა მუში ქოდოსქიდეზდორენ. პაპული ჩქიმი დაჰა ჟურ წანეჲი რენ. ჰემ დულჲა დივუკონ, ჶელუკა დიმჩვირუ კონა, ჩქუთი კაჲი ფარა პჭქინდათენ. ქორბაში ოძღუში კისმეტი ვარ უღუტესდორენ. ჰეშო ქოდოსქიდეს. პაპული ჩქიმიზ ემუჯა მუთეფერექ ეჭოფეზ, დორდეზდორენ. დიდინანა ჩქიმი, მუჟურანი ჟურ ბერეთენ ბაბა მუშიშა იგზალუ დორენ. ჲერეფე ჩქუნი დიდი ჯუმალეფექ დიფაჲენან. პაპული ჩქიმიქ ირდუ დო ‘ჲერი ჩქიმი სო რენ’ ჲადო კითხუში, ნანკაფეზდორენ. ოჭკომუშა ქოგჲოჭკეზდორენ. მა, ჰანთერე ბაბა ჩქიმიქ მიწუდორტუ. ჩქუნი ლაზეფეშ ოკორთუ კაჲი ვარ დაწონენან. პაპულიქ მუ ვაზ, იჭკომუ, იჭკომუ ამციქა ჲერი ჰეთი ნავარიფელენ ქომეჩამან. ჰექთი ბაბა მუში სთერი ჶელუკათენ კოჩი ოზდუზ ქოგჲოჭკამს. დაჰა გენჯი ჲენ, ჶელუკაზ კაჲი ხოპე აზდენ. ოკაჩხე ბათუმიზ კავე გონწკუმეზ. ჩქუნი ქორბაში ოძღონუ ჲერი ბათუმი დივენ. ბაშქა ემუჯა ჩქიმითი ჰემერეფეს იჩალიშამან. სოხუმიკელე იდეზდორენ. არ მუსა ჯუმადი მიჲონუტუ. მა ბიჩინიშკულე, თოლეფე ქჲორი უღუტუ. ჟურ ხე მეჭკიჲეჲი უღუტუ. ჰემუქთი ბათუმიზ იჩალიშუდორენ. თოლი ქჲორი ავუშკულე ვარ ალუდორენ. მაისინეზ ლეტაზ მუ ახენუ, ჰეჲათენ სქიდუდორენ. ოხორჯა მუშიქ ლეტაზ ნაგოთასუთენ ქორბა ოძღუდორენ. მა ბერე ბორტიშა, ნანა ჩქიმიქ ოჭკომალე მეჩამტუ. თოლიზ ვარ აძირეტუ ალა მაჰალლეზ გალეტუ. ჰეშო კაჲი მესელეფე მიწუმეტესქი მა ბუჲუჯამტი თელ. ჰექთი, ბათუმიზ ნაიჩალიმტუში ნდღალეფეში მესელეფე მისინაფამტეზ. ამციქათი ელუკათამტუ. დესტანეფე მიწუმეტეზ. აკონაჲი კაჲი ასინაფეტუ, ჩქუთი ბუჲუჯამტით. პაპული ჩქიმი აჰმეთ ეჶენდი, 1915 ოსმანლი- რუსი ჯენგიშა ჰემერეფეზ დულჲა დოვუდორენ. სარფიში ნეკნა გეჲინკოლუშკულე ჰაქოლე ქოდოსქიდუდორენ. რუსეფე, ჩქუნი ნეკნაზ ქონოდგითუშკულე, მილლეთი სამსუნიკელე ქიმი კუჩხეთენ, ქიმი ჶელუკაფეთენ იმტუდორენ. პაპული ჩქიმიქ დიდინანა დო ემუჯა ხალა ჩქიმი გზაზ ქოგოდგინუ, ჶათსაშა ოშქუდორენ. ჰექ კოჩეფე მიჲონუტეზდორენ. მუშითი, ბაბა ჩქიმი ეზდუ დო რიზენიში ჶილიბოზ მაჰალლეს ნაუჲონუნ ეკრაფა მუშიშა იგზალუდორენ. ჩქუნი მაისინეზ ნამიღუტეზ ოხოჲი, რუსეფეში გემიქ ნაოტკოჩუ ბომბათენ დიჭუდორენ. დიდო ხიზანი ორაფეს მუ ვან. ოსქიდუ შენითი ნამეშიხანენ არ ჲერი გორუმან. ჰეშოთენ ეკრაბაფე მანჯე ვეზ დორენ. ჰექთი რუსული ნაუჩქიტუ შენი დულჲა ქოძირუდორენ. რუსეფეზ თერჯუმანი დავუდორენ. ნაიჭუ ოხოჲი ჩქუნი შენი ნჯა, ფიცარი, თელშეჲი რუსეფეზ ქოჲუჭოფამზ დო მა ნადობიბადი ოხოჲი დიქომს, ფაცხა ნაბუწუმეტით. ჩქუნი თელჯი სოჲადი, პაპულეფე ჩქიმიქ ქენდირიში ხალათი ჯიმოშუმტეზდორენ. ჰემუშენი თელჯი ჯოხო გეჲიდვეზდორენ. სარფიში ნეკნა გოინწკუშკულე, ჰექ ნაელიკაჩუ დიდი პაპული ჩქუნი დიდო ბგოჲუმ. ისა პაპული ჩქუნიში მუთუ ვარ მაძირეზ. მათი ოგორუშ ბაკათი ალა დიდო ორა გოხთუმეჲი ტუ, ვარ ბძირით.
ალი იჰსან აქსამაზი: მტკური კაპიტალისტური სისტემიში ლანდე თურქიჲეშათი, უჩამზოღაში სქიდალაშათი ჲანო ქომოხთუ. მარა აჲა კაპიტალისტური სისტემიქ ბუნჯინასთი, სქინდინაფესთი, კოჩეფესთი დო კოჩეფეში ბუნჯინალური სქიდალასთი დო კულტურული მირასისთი დიდო ზარარი ქომეჩუ. აწი ჩქარ მუთუ წოხლენერი სთერი ვა რენ. კორონავირუსიში ნდაღალეფექთი მოწირაფანქი ჩქარ მუთუთი წოხლენერი სთერი ვა იყვასენ. წოხლეშენ მილლეთის დიდი ნოღაფეს ოსქიდუშა თოლი ქუღუტეს. აწითი ჭიტა ნოღაფეს ვანა ოფუტეფეს ოსქიდუშა თოლი ქუღუნან. წოხლენი ბუნჯინალური სქიდალა ხოლო იფუქირასუნონი? თქვან მუ იზმონთ, ჩქინ მუ ხალი მაყვასუნონან ჭუმენ- გენდღანი? აწიშკულე კოჩინობას მუ ხალი აყვასუნონ?
ჯემილ თელჯი: დუნჲა ჩქუნიზ დენგე თამო- თამო ოკიხჶენ, არ კელეთი ჩქუნი მემლექეთიზ ჲერეფე ჩქუნიზ. თოლი-უძღუ კოჩეფე კალა ხიზანი სიჲასეთჩეფექთი ნუშველამან. ჰამ დულჲაზ მა ჩამურონი სიჲასეთი ბუწუმე. ჩქუნი მზუღაშა დაღეფეშა, რაკანეფეშა თოლი უღუნან. ოგინდე კადასტროთენ ჲერეფე ჩქუნიში %
95 გოწომიღეზ, ორმანი ჲენ ჲადო, ნჯა გედგინ ჲადო. თხიჲეფუნაფე ქემიჭოფეზ. ჩქუნი თაფუფე ჩონჩი დივუ. მახკემეზ ნანიჩეფექ თელლიქ გონდინეზ. ხუთ წანა რენ მახკემე კალა ბიჭკომეთ. ჰამ დულჲა ნაივასენ. დაჰა ოღინე ნაოგნაფეს ფიფილათი ნაუღუნტეს ჲერეფე მუში დოზერი ამოშქვეზ დო დონთხორაფეს. ნარენ დიშქა, ნჯა, ჩამი ჲოზკაფეს. ჩქუთი ჯალეფეს გობუსქურით. ჩამეფე ვარ ებკვათირ. თხირეფუნაფე ვარ თემიზით. ჩუნქი კურბეთიზ ბორტით. მოხთეზ, ჰაქ ნჯა გედგინ, ჰაქ ჭუბრი გედგინ ჲადო ვარ მინჭარეზ. ჲერეფე ჩქუნიში %
90 გოწომიღეზ. 150 ჰეკტარი ჲერიში 12 დონუმი დომოზკიდეზ. ოხორიში ეთრაჶი დო ართი ზენდიდი ჲადო ჩაჲლუღი. კუჲიშ ონა, კამანხალი, მშქველონა, ისინა, მეჲაჩვერი, გესვაჲერი, ნოხალი გედვეჲი ჲერეფე ‘ორმანი ჩქიმი ჲენ’ ჲადო თაფუ ვარმიხენეზ. ჩქუთი მახკემეზ ქომეფჩით. ამა დაჰა კანონ ვარენ. დიდი დიდი პაპულიშენ ნადომოსქიდეზ ჲერეფე გოწომიღეზ. ჰაწი მახკემეზ ბიჭკომეთ. არ ჰეჲა ტუკონ, კაჲი. ღალეფე ჩქუნიშა თოლი ქუღუნან, ჰეს-ი პათენ ჲადო. მილლეთი კუჩხეშ ჟინ ჲენ, ნამოხთასენ თოლი-უძღუფე დადიფექ ბიგათენ ჩუმენან. არ ჩქუნი ფიცხალა დო აბუში ღალი დოსქიდუ. ‘მავი გზა’ ჲადო გოლაფეშე გზა გორომან, მცუდი, ნაკონარი მადენი ჲენ ეშებიღათენ ჲადო. ჰუქუმეთიქთი ნუშველამზ ჰანთერეზ. თელ ჲერი სთიქომან, ნთოხუმან. ჯალეფე ეკვათუმან. ჩქუ სო ბიდათ. ბელა დომავეზ. მილლეთი დიდი ჲერეფეშა იდან დო ქჲოლე ივან. ჩქუ ამციქა დაჰა კისმეტლი ბორეთ. ჰაშო ჲერეფე მიღუნან. ჰამ ძაბუნობაში ორაზ ომტინონი ჲერი ქომიღუნან. მათი ჰეშო პი. ჲაზლუღიშა ბიმტი. ბალიქესირიში ალთინოლუღიზ ბორე. ჰაქთი კაზდაღლარიზ ‘ალთუნი ბგორუმტ ჲადო დაღეფე დოსთიქეზ. სიჲანური ღურცული იხმარნან. ჰამეჲიში წკაჲეფე იფისენ. თელ თარაჶიზ ქოკომაბღეზ. მილლეთიქ მუ ვან. ვარ მიჩქინ, მუ ივასენ. ელბეთ თანგრიქ გელამწკედასენ.
ალი იჰსან აქსამაზი: თქვან შიირეფე დო დესტანეფე ჭარუფთი? მჯვეში დესტანეფე, მგარაფე გიჩქინანი?
ჯემილ თელჯი: მა ბერეფურა დო დელიკანლუღიზ მემლექეთიზ ბორტი. ჰექონი თელ შეჲი ნოსთონი მოკიდეჲი ქობძირი. ხორონითი დობისთერი, დოპტრაღოდი მეჯეფეს, კარშილამათი დოპი. ღურაშ ჩილამბრეთი დიდო გებოშქვით. ქაფჩათი, ჩხომითი ოპჭოფით. დიშქა დომზდი. ფუჯიზ გაჲი დობუხენი. ხეთენ კარმახა ოპჭოფი. ნავაპი დულჲა ვარენ. ჰემუშენი ნანა ჩქიმიზ ბუხვამამ. ჰეკონაჲი კაჲი მობირდიქი ჰამ წანაშა ქომოფთი. ჰაწი ემექლი ბორე. ბერობაში ნღალეფეს დუღუნეფეშა ოხთიმუ დიდო კაჲი მიწონტეზ. დიდი დესტანი ნააქთვენ ჲაშარ თურნა ბიჩინი. კემენჩეზ ელორონამტუ. თულუმჯი ჯევდეთ თოფალოღლუს დიდო ბუჲუჯი. არ დესტანი ზოპონტუ: ‘ჲემე ოღულ, ჲემა. ჰაწითი იჲუუჯენ. ხემშელლი ვეჲსელ ათასოჲ ქორტუ, ჟურ წანა გოლახთუ ნაღურუ. ჰემ კოჩიქ ჰეშო ტრაღუდუმტუ. მეჯეფეზ ჩქიმი ხანუმიში ბაბა თურქიჯი ორტუ. არ კალემითე ნათქუფე ვარ მებონჭარი. ვარ გომაშინუ. არ ფეჰლავანოღლი რეშიდი ქორტუ, ჰეჲა ვარ ბძირი ალა დიდო ბოგნი დესტანეფე მუში. დიდო შანსლი ბორე, ჰანთერე თელლი ქობძირი. ჰამ დუნჲაზ ამციქა ჰაშო კაჲი შეჲეფე ნავუ კოჩეფეს ბოჲინე ბუხვამან.
ალი იჰსან აქსამაზი: ჯემილ ბეგი, მა აჲა ინტერვიუ შენი დიდო შუქური გოღოდაფთ. თქვანთი გინონანნა, აწი აჲა ინტერვიუ ვოჩადინათ. მარა თქვან ოთქვალუში ჩქვა ნენაფე გიღუნანნა, ენთეფეთი მიწვით, მუ იყვენ. ბერე-ბარი კალა პანდა იხელით! ფიმფილი დიხაშა!
ჯემილ თელჯი: ჰაწი თელლი მილლეთიზ ქორბაში დერდი უღუნ, ართი ძაბუნობაში. კაჲი გუჲითენ დოსქიდათ!
+
აქაბოჲი დესტანი
კოჩი მენდებოშქვი მემურლუღიშა,
მათი მიჲონატუ ხანუმლუღიშა,
მუ მოხთატუ თიჩქიმის ეჲილუღიშა,
ჰაშო შერი კოჩის დოღოდამანი?
ბიდიშკულე არ ხანუმი ქურონუნ,
ბუწვიქი სი ვაშა ჩილი ქიჲონუნ,
ვარ ჲა მიწუ ჰამუ ოდაჯი მიჲონუნ
ჰაშო შერი კოჩის დოღოდამანი?
ოდაშა ქამახტეს ჩილი დო კოჩი,
მა გალემებოლამ დუვარის, ღოჯის,
გუჲიქ მიწუ გამახთი დიქომოჯი
ჰაშო შეჲი კოჩის დოღოდამანი?
ონცორუთენ ნქჶერი მუშენ ცორუმან,
ჶაჲდა რენქი ემეღეფე ნცორუმან,
ჰეჲა შენი კოჩის სოჲი ქორუმან,
ჰაშო შეჲი კოჩის დოღოდამანი?
ჰანწო თხირი დალის ქორქამინჯარუ,
გჲული მა ჰამ სევდა მონ მემანჭარუ,
საღლუღინა ქჲოჲლიქ ქოგემანჯარუ,
ჰაშო შერი კოჩის დოღოდამანი?
+
https://sonhaber.ch/cemil-telci-ile-soylesi/
http://circassiancenter.com/tr/cemil-telci-soylesisi/
