“ლაზური ნწოფულასთი იგურერენ ნანდიდი ჩქიმიქ ნოღა ოჩამჩირეს!”
(გოწოთქვალა: ანდღანერი მუსაჶირი ჩქიმი რენ აჯარი. ონდერ აჯარი რენ ჩქინებური მახეშნოხვენეფეშენ ართერი. მა ემუ 2011 წანაშენ დონი ვიჩონოფ. ონდერ აჯარი კალა არ ინტერვიუ დოპი დო მუში ბიჲოგრაჶი დო ემინდრონერი აფხაზეთის დობადერი ნანდიდი მუშიში გონოშინეფეშენ მოლაფშინით ჩქინ. მათი სოვჲეთეფეშ ართიანობაში ხილაჶი ეკონომიპოლიტიკაფეშენთი მოლაფშინი. აჲა რენ ინტერვიუ ჩქინიში ტექსტი. ალი იჰსან აქსამაზი. 11 X 2019)
+
ალი იჰსან აქსამაზი: წოხლე ბიჲოგრაჶი თქვანიშენ მოლამიშინით, მუ იყვენ! სო ჲეჩქინდით, დიბადით? ნამუ ნწოფულაფეს იგურით? მუ მესლეღი გიღუნან? სონური რეთ? აწი სო სქიდუთ? მუ დულჲა იქიფთ? ნამუ ნენაფე გიჩქინან? ჭიტა ჭიტა დუდი თქვანიშენ მოლამიშინით, მუ იყვენ!
ონდერ აჯარი: მა დოვიბადი ნოღა ზონგულდაკის.1984 წანას დოვიბადი. წოხლე ნიღდეში უნივერსიტეტიში რადიო ტელევიზჲონიში ბურმეს დოვიგური, ეკულეთი მარმარა უნივერსიტეთიში ართიქართისობაში ჶაკულტეთიში რადიო ტელევიზჲონი დო სინემაში ბურმეს დოვიგური. აჲა გამანთანა- გურაფა შკულეთი მარმარა უნივერსიტეტიში სინემაში ბურმეს მაღალი ლისანსიში ნოჩალიშეს ქოგევოჭკი. რეჟისორობა ვიქიფ. ნოღა ისტანბოლის ფსქიდურ ანდღანერი ნდღას.
ალი იჰსან აქსამაზი: მა ქომიჩქინ, არ ჩქვა პროჟე ჩქვა ქოგიღუნან. ამციქა აჲა პროჟე თქვანიშენთი მოლამიშინით, მუ იყვენ!
ონდერ აჯარი: ჰო; არ ჩქვა პროჟე ჩქვა ქომიღუნ. აჲა პროჟე ჩქიმი ჰემი დოხმელი რენ, ჰემითი ლამთინალური რენ. ნანდიდი ჩქიმიში სქიდალაშენ ამბარონი რენ აჲა პროჟე ჩქიმი. არ რაბისკური ჶილიმიში პროჟე ქომიღუნ. ჰემი ნანდიდი ჩქიმიში ჯოხო ოსქედინუ, ჰემითი აფხაზეთიში ემინდრონერი ლაზეფეშენ მოლაშინუ მინონ აჲა პროჟე ჩქიმითენ. მილეთის აფხაზეთიში ემინდრონერი ლაზეფეშენ მუთუ ვა უჩქინ. მარა ჶინანსური პრობლემი ქომიღუნ. ედო სპონსორი დომაჭირს აჲა რაბისკური ჶილიმი შენი.
ალი იჰსან აქსამაზი: ნანდიდი თქვანიშენ მოლამიშინით, მუ იყვენ! ნანდიდი თქვანი კალა ინტერვიუფე ყვით დო კამერაშა ეშიღით. ნანდიდი თქვანიქ ბერობა მუშიშენ მოლაგიშინეს; ეშო მიჩქინ. ლაზური ოღარღალუთენ ბერობა მუშიშენ მოლაგიშინეს ეშო ვა რენი?! მუ ჯოხონტუ რამეთლი ნანდიდი თქვანის?
ონდერ აჯარი: ჰო! რამეთლი ნანდიდი ჩქიმის ნაჯიჲე ჯოხონტუ. 30 მარიაშინა 2016 წანა რტუ, ნანდიდი ჩქინი დომიღურეს. ჰო, ნანდიდი ჩქიმი კალა ბღარღალი. არ ჶარა ვარ, დიდო ჶარა ბღარღალი მა ნანდიდი ჩქიმი კალა. დიჟიტალური ჶილიმეფე ხეს ქომიღუნ. ლაზური ჶილიმეფე მუში ხეს ქომიღუნ.
ალი იჰსან აქსამაზი: გიჩქინან, ლაზეფე მაგურბეთე რენან. იროთე გურბეთიშა ულურტეს. ოში წანა ექოლეთი, ჟურ ოში წანა ექოლეთი ეშო რტუ. ემინდრონერი ნანანოღა ისტანბოლი დიდო მენდრა რტუ. ემუშენითი მოსკოვაშა, სოჭიშა, თბილისიშა, გაგრაშა, გუდაუთაშა, სოხუმიშა, ოჩამჩირეშა, ანაკლიაშა დო ამკათა ნოღაფეშა ულურტეს. მარა დიდოფეთეთი აწინერი აფხაზეთიშა ულურტეს.
ონდერ აჯარი: მთინი გიჩქინან დო მთინი ზოპონთ. ოჯაღი ჩქინი რენ აზლაღური. იფთი ნანდიდი ჩქიმიში ბაბა აზლაღაშენ ქომეხთერენ ოჩამჩირეშა. ედო დიბარგერენ ნოღა ოჩამჩირეშა; ფარა მოგაფუ შენი ქომეხთერენ ნოღა ოჩამჩირეშა.
ალი იჰსან აქსამაზი: ჩქინ მიჩქინან, ლაზეფე დულჲამხვენუ რენან. იფთი, ჩქვალეფეში ბაღიბახჩეს იჩალიშაფტეს. ყონა ონთხორუფტეს. ჩაი წილუფტეს. თუთუმი წილუფტეს. ხილი წილუფტეს. ვანა არ უსტაში ჲანის იჩალიშაფტეს. არ კელე დულჲა იგურაფტეს მაჟურა კელეთი ფარა მოგაფტეს. ოკულეთი ეჲა ჩქინა დო ფარათენ ჩქვადოჩქვა დულჲაფე ოხვენუში გზალეფე გორუფტეს დო იქიფტესთი. ნამთინი ლაზეფექ სოხუმიში შქაგურის სქიდუტუ. ანთეფეშენ ნამთინეფესთი დუქჲანი, მაღაზა, ოთელი დო ემუსთერი მულქი უღუტეს დო თიჯარეთიში დულჲაფე იქიფტეს. ნამთინი ლაზეფეს ჩამლი დო ჭიტა კარავი ქუღუტეს. ლაზეფექ ბერე-ბარი კალა გუდაუთა, სოხუმი, ოჩამჩირე სთერი ნოღაფეს დო ენთეფეშენ ხოლოს ოფუტეფეს სქიდუტეს. კაი სქიდალა ქუღუტეს.
ონდერ აჯარი: დიდო მთინი ზოპონთ, ამკათა ამბარეფე ნანდიდი ჩქიმიშენთი ვოგნაფტი. დიდო ტრაჟიკური სქიდალა აყვერენ ნანდიდი ჩქიმის. ნანდიდი ჩქიმი რენ, მარა ბაბა ჩქიმიში ნანა ვარ, ნანა ჩქიმიში ნანა რენ. მაღაზა, დუქჲანი უღუტერენან ენთეფეს. დიხა უღუტერენან აფხაზეთიში ნოღა ოჩამჩირეს.
ალი იჰსან აქსამაზი: აწი გომაშინუ; რამეთლი მჭარუ ჩქინი მუნირ ჲილმაზ ავჯიში ოჯაღისთი დიხა უღუტერენან აფხაზეთის. ეჲა დიხაში თაფუთი უღუტერენან ენთეფეს. ეშო მიწვერეტუ რამეთლი მუნირ ჲილმაზ ავჯიქ. მა გურჯისთანის ვორტი 2005 წანას. ნოღა ზუგდიდის ვორტი რამეთლი მუნირ ჲილმაზ ავჯი კალა. აფხაზეტიში ტერიტორჲა იძირეტუ ნოღა ზუგდიდიშენ. ემინდროსთი მოლამიშინერეტუ ენთეფეში ექონი დიხა დო თაფუ რამეთლი მუნირ ჲილმაზ ავჯიქ.
ონდერ აჯარი: ჩქინთი თაფუ ქომიღუნან ექონი დიხაში. ნანდიდი ჩქიმისთი პანდა ხავესობა ქუღუტუ ექონი დიხაშა დო ემინდრონერი სქიდალაშა. დიდო ხავესობა ქუღუტუ აფხაზეთიში ნოღა ოჩამჩირეშა ოხთიმუშა. დიდო ხავესობა ქუღუტუ ექონი ბერობა მუშიში მანებრაფე ოძირუშა. დიდო ხავესობა ქუღუტუ ექონი ბერობა მუშიში მანებრაფე მოკითხუშა. ემინდრონერი მანებრაფე მუში საღი რტუი, ღურელი რტუი, ვა უჩქიტუ ნანდიდი ჩქიმის. ედო პანდა მერაღი ქუღუტუ ბერობა მუშიში მანებრაფეშა. მარა იმქჲანი ვა აყვერენ ემუს. სარფიში სინორიში ნეკნა გოინწკუ. სოვჲეთური რუსჲა დილიხვუ, მარა ნანდიდი ჩქიმითი დიხჩინუ დო მენჯელიშენ მელუ. მარა პანდა მოლაშინაფტუ ემინდრონერი მანებრაფეშენ. პანდა მოლაშინაფტუ ემინდრონერი ნოღა ოჩამჩირეშენ. პანდა მოლაშინაფტუ სქიდალა მუთეფეშიშენ ემინდრონერი ნოღა ოჩამჩირეს.
ალი იჰსან აქსამაზი: ჰო! აწითი ნანდიდი თქვანიში სქიდალაშენ ბღარღალათ. მუში სქიდალაშენ მოლამიშინით; მუნდეს დო სო დიბადერენ, მუნდეს დო სო ჲეჩქინდერენ ნანდიდი თქვანი?
ონდერ აჯარი: ნანდიდი ჩქიმი დიბადერენ, ჲეჩქინდერენ ნოღა ოჩამჩირეს. ვითონ ჩხორო ოში დო ეჩი დო ხუთ (1925) წანას ჲეჩქინდერენ, დიბადერენ ნანდიდი ჩქიმი. ნანა-ბაბა მუში ექ ტერენ, ექ იჩალიშეფტერენ. ნანდიდი ჩქიმიში ბაბა ქომეხთერენ ნოღა ოჩამჩირეშა. ეჩი დო ხუთ (25) წანა ექ სქიდერენან. დიდო კაი ხალი უღუტერენან; დუქჲანეფე, ოთელეფე, მაღაზეფე უღუტერენან ენთეფეს. დიდო ზენგინი ტერენან. ენთეფეს უღუტერენან დიდო კაი სქიდალა. ოხორი მუთეფეში წოხლე დიდო დიდი ისტასჲონი რტერენ. მენდრა ჲეეფეში; ბათუმიში, სოხუმიში ოტობუსეფეში შქაგურითი ექ ტერენ. კართა შეჲიშენ მბოლი მბოლი უღუტერენან. აჲა ხალი რტერენ ლენინიში ორას. ეკულე იქთიდარიშა სტალინი ჲეხთერენ. სტალინიში იქთიდარითენ კითლუღი ჲეჩქინდერენ დო ქოვალი მილეთის ვესიკათენ მეჩერენ ექონი ჰუქუმეთიქ; დოლოქუნუ ვა ტერენ, ოჩკომალე ვა ტერენ, მუთუ ვა ტერენ.
ალი იჰსან აქსამაზი: ნანდიდი თქვანიქ ნწოფულას იგურერენი? არმციქათი ნანდიდი თქვანიში გურაფა-გამანთანაშენ მოლამიშინით, მუ იყვენ!
ონდერ აჯარი: რუსული ნწოფულას იგურერენ ნანდიდი ჩქიმიქ; არ-ჟურ წანაშ მორგვალის იგურერენ რუსული ნწოფულას. რუსული ნენა კაიხეშა ქუჩქიტუ ნანდიდი ჩქიმიქ. ნამთინი ორაფეს, რუსული დო გურჯული ნენაფე ღარღალაფტუ ექონური რუსი დო გურჯი ტურისტეფე კალა ნოღა ხოფას. ნანანენა მუში სთერი, ეშო მსქვაშა ღარღალაფტუ ემუქ. ლაზური ნწოფულასთი იგურერენ ნანდიდი ჩქიმიქ ნოღა ოჩამჩირეს. ისქენდერ წითაშიშენ ამბარი ქუღუტუ. ისქენდერ წითაშიშენთი მოლაშინაფტუ ნანდიდი ჩქიმიქ. ისქენდერ წითაშიქ ქეთაბეფე ჭარერენ ლაზეფე შენი. ქეთაბიშენ შიირეფეთი მიწუმერტეს ნანდიდი ჩქიმიქ: “სო რტი, სო რტი ხალიდი?/ ჩხომის ვორტი, ნანდიდი./ გაჭოფუი, ხალიდი?/ ვა მაჭოფუ, ნანდიდი…” აშო ეზბერიშენ მიწუმერტეს ნანდიდი ჩქიმიქ. ლაზური ნწოფულაში მამგურაფალე ლაზი ტერენ. ხუსეინ აკალანი ტერენ მამგურაფალე მუთეფეში ლაზური ნწოფულას. ლაზური ნწოფულა ტერენ ლენინიში ორას. ლენინი ღურერენ. ლენინი შკულე, სტალინიქ ჲეხთერენ იქთიდარიში ტახთიშა. უკულე ლაზური ნწოფულა გეინკილინერენ დო გურჯული ნწოფულა გუინწკერენ. გურჯული ნწოფულასთი იგურერენ ნანდიდი ჩქიმიქ. გურჯული ნენათი ქუჩქითუ.
ალი იჰსან აქსამაზი: ამბარეფეში კრონოლოჟი არმციქა პრობლემონი რენ, მარა ამბარეფე ხილაჶი ვა რენ. კრონოლოჟი ვარდო ამბარი რენ ბეჯითი! მათი ეშო ქომიჩქინ. ნანდიდი თქვანიში ბერობაშენთი მოლამიშინით. ნანდიდი თქვანიში ემინდრონერი მანებრაფეშენთი მოლამიშინით, მუ იყვენ!
ონდერ აჯარი: ნანდიდი ჩქიმის უყონუნტერენ ჩქვადოჩქვა მილეთეფეშენ მანებრაფე. ემ მანებრეფე მუშიშენ პანდა ყოროფათენ მოლაშინაფტუ ნანდიდი ჩქიმიქ. გურჯი, ურუმი, აფხაზი, მარგალი, რუსი, ერმენი მანებრაფე უყონუნტერენ ნანდიდი ჩქიმის. ხრისტიჲანი- მუსლიმანი კართა ოჯაღიშენ მანებრაფე უყონუნტერენ ნანდიდი ჩქიმის. მუსლიმანი ერმენეფე ქორტერენან; მუსლიმანი აბაზაფე ქორტერენან მანებრაფე მუშიში დოლოხე. კართა მილეთიშენ მანებრა აყვერენ ნანდიდი ჩქიმის. ხრისტიჲანი- მუსლიმანი კართა მილეთიშენ ოჯაღეფეში ოხორეფე ქორტერენ ნანდიდი ჩქიმიში ოხორიში ჲანის. მუსლიმანი ერმენეფეთი, მუსლიმანი აბაზაფეთი, მუსლიმანი ურუმეფეთი ქორტერენან ნანდიდი ჩქიმიში მაჰალლეს. ემუშენითი ნამთინეფე ჭიტა-ჭიტა რტუ ნათი,
(7-8) შქით ოვრო ნენა ქუჩქიტუ ნანდიდი ჩქიმის. უდოდგინუ ვიქტორჲა ჯოხონი არ მანებრა მუშიშენ მოლაშინაფტუ ნანდიდი ჩქიმიქ. ვიქტორჲა ტერენ ხოლოსონი მანებრა მუში; რუსი ტერენ. ართიქართის დიდო ყოროფტერენან. ნანდიდი ჩქიმიქ პანდა ვიქტორჲა დო მუთეფეში მანობრობაშენ ღარღალაფტუ. პანდა ჲანჲანის ტერენან. ვიქტორჲაში ნანა- ბაბა მუში დულჲაშა იდუში, ნანდიდი ჩქიმი პანდა ვიქტორჲაში ჲანის ტერენ. ვიქტორჲაში ნანა-ბაბაქ ოწინალე იქიფტერენ. პანდა ვიქტორჲა გორუფტუ ნანდიდი ჩქიმიქ. პანდა ვიქტორჲა შინაფტუ ნანდიდი ჩქიმიქ. დიდო-კულტურონი არ მაჰალლეს დიბადერენ დო ირდერენ ნანდიდი ჩქიმი; მუსლიმანეფეშენ, ხრისტიჲანიშენ, ჯამეშენ, კილისეშენ ამბარი ქუღუტუ. დიდო მოდერნული სქიდალა სქიდერენ ნანადიდი ჩქიმიქ ნოღა ოჩამჩირეს. ჭეშიდიდოჭეშიდი ყურძენი უღუტერენან. ბინეხი უღუტერენან. ჭეშიდიდოჭეშიდი ლუღი უღუტერენან. პანდა თენექეთენ ჲოფშა თოფური დვაყვერენან. ლუღიშ რეჩელი იქიფტერენან. ყომურიშ რეჩელი იქიფტერენან. ქოთუმეშ კაურმა იქიფტერენან. მცხულიშ პეკმეზი იქიფტერენან. კართა ჭეშიდი ხილი უღუტერენან. დიდო რახატი ტერენან. კაი ხალი უღუტერენან კითლუღიში ორას აფხაზეთის. მსქვა ოხორი უღუტერენან ნოღა ოჩამჩირეს. კაი დულჲა უღუტერენან. კაი მოგაფა უღუტერენან. თაფულონი დიხაფე უღუტერენან ნოღა ოჩამჩირეს. ეჲა დიხაფეში თაფუ აწითი ხეს ქომიღუნან ჩქინ. კრამაჶონი დო გიტარი უღუტერენან. მუსიკიშ კულტური უღუტერენან. დიდო მოდერნული სქიდალა სქიდერენ ნანადიდი ჩქიმი დო ოჯაღი მუში ნოღა ოჩამჩირეს.
ალი იჰსან აქსამაზი: ირჶან ჩაღათაჲ ბეგიქ არ ქეთაბი გამოჩქუ. ქეთაბის ჯოხონს “ჩქუნი ჭარა დო ალბონიში სუფარა”. აჲა ქეთაბი რენ ისქენდერ წითაშიში ნოჩალიშეფეშენ. ქეთაბის გეძინ ისქენდერ წითაშიში დოხმელი მექთუბეფეთი. აჲა ნოჭარეფეშენ ართერიქ ემინდრონერი აფხაზეთიში ემინდრონერი ლაზეფე დო მახორობა მუთეფეშიშენთი მოლაშინაფს. მა ქომიჩქინ, ლაზეფე მუშენი მოჰაჯირი გამახთეს ემინდრონერი აფხაზეთიშენ. სტალინიში დესპოტური იქთიდარიშ გურინე, ემინდრონერი აფხაზეთიშენ მოჰაჯირი გამახთეს ლაზეფე, აჲა კაიხეშა ქომიჩქინ მა. 1928 წანაშაქის, 5 000 ლაზი სქიდუტუ აფხაზეთის. აშაცკვარი, პარჭანტა, ხარუტა, პშარტილუღი, აბგარხუკი ჯოხონი მუხურეფეს სქიდუტერენან. ამკათა მთინი ამბარეფე მეჩაფს წითაში ისქენდერიქ ქეთაბი მუშითენ. ემინდრონერი აფხაზეთიში ჰუქუმეთიქ უმუთელი ლაზეფეს დიხა ქომეჩერენ. აჲა დიხა ოჩამჩირეში ლიმანიშა ხოლოს ტერენ. ედო “მჭითა ლაზისთანი” ჯოხონი არ კოლმანითი ითეშქილინერენ. აჲა რენ რესმური ამბარი. აფხაზეთიში პარლამენტოქთი ემინდრონერი ექონი ლაზეფეში მაღდურიჲეტიშენ მოლაშინერეტუ 15 გუმას 1997 თარიღის. ადილე აბბასოღლიში ქეთაბიქთი ამკათა ამბარეფეშენ მოლაშინაფს. ქეთაბიში ჯოხო რენ “უგოჭკონდე გონოშინეფე”. ხოშ ადილე აბბასოღლიქ დიდოფეთენ აფხაზეფეში ტრაჟედეფეშენ მოლაშინაფს, მარა აფხაზეთიში ლაზეფექთი დო ლაზი სოსჲალისტი გამანთანერეფექთი მენგაფერი ეზიჲეტეფე ქოძირეს. სიბირჲაშა სურღუნიშა მენდაჩქვინერი ლაზეფეშენ მოლაშინაფს ჰელიმიში ხასანიქთი. ჰელიმიში ხასანიქთი ჭარერენ მენდაჩქვინერი კოჩეფეში ტრაჟიური ხალი. მარა ლაზეფე უმანჯელი რენან, ემუშენითი მითის მუთუ ვა უჩქინ ენთეფეში ემინდრონერი პატი ხალიშენ. მა ინგლისური დერსეფე მეფჩაფტი ნოღა ისტანბოლიში მაჰალლე გაზის; არ ხანუმი მემაგუ. ემ ხანუმი დიბადერენ კაზაქისთანის. ლაზი ოჯაღიში ბერე ტერენ. ემუქთი ონჭელონი ამბარეფე ქომომჩერეტუ ოჯაღი მუშიში სურღუნიშენ. რამეთლი ჯუმადი ჩქიმი წალენი ნაფშითური ჲამახოღლი ჲუქსელ ჲილმაზიქთი მზახალეფე მუშიში გონოშინეფეშენ მოლამიშინაფტეს. ჰემინდროს ჲუქსელ ჯუმადიში მზახალეფეშენ ნამთინეფეთი აფხაზეთის ტერენან. ჲუქსელ ჯუმადიქ ლაკობაშენთი მოლაშინაფტუ. ენთეფესთი მენგაფერი ამბარი დო გონოშინეფე ქუღუნან. ნანდიდი თქვანიქ მუ თქუმერტუ აჲა მოჰაჯირობაში სებები შენი. მუშენი მოჰაჯირი გამახთერენან ნოღა ოჩამჩირეშენ? მუშენი მოჰაჯირი გამახთერენან ემინდონერი აფხაზეთიშენ? აჲა მოჰაჯირობა რტუი, მულთეჯობა რტუი, ხოშ ალლაჰის აჲა კაიხეშა ქუჩქინ! აჲა მოჰაჯირობა სებებიშენ მოლაგიშინაფტესი?
ონდერ აჯარი: აჲა დულჲაში მთინი სებებიშენ ვა მოლაშინაფტუ. ასთი აჲა დულჲაში მთინი სებებიშენ ამბარი ვა უღუტუ, მოჰაჯირობაში ორას ჭიტატა კულანი ტერენ დო ემუშენი. ვა უჩქიტუ ემუს. (12-13) ვითოჟურ- ვითოსუმ წანერი ტერენ. სტალინიში იქთიდარიქ ჯიხას ქომოლოხუნერენ ნანდიდი ჩქიმიში ბაბა; ჯამჯილუღი იქიფტერენ. “ჩქვაში დულჲას ვა აკათეტუ; დევლეთიში დულჲაფეს ვა აკათეტუ; პოლიტიკაში დულჲაფეს ვა აკათეტუ; პატი დულჲაფეს ვა აკათეტუ ბაბა ჩქიმიქ” ჲადო მოლაშინაფტუ ნანდიდი ჩქიმიქ. სერიშ გვერდის ტერენ, ჰუქუმეთიში კოჩეფე ქომეხთერენან ოხორი მუთეფეშიშა, არამა-ტარამა ყვერენან დო მენდიყონერენან ბაბა მუში ჯიხაშა დო ქომოლოხუნერენ ემუ ჯიხას ოთხო თუთაშ მორგვალის. ბაბა მუში მოლახედერენ ოთხო თუთაშ მორგვალის. ოთხო თუთა შკულე ხაპისხანაშენ გამახთერენ ბაბა მუში. “ორქო უღუნ” ჲადო იხბარი ყვერენ არ კოჩიქ დო ემუშენი ქომეხთერენან ჰუქუმეთიში კოჩეფე. მაჟურანი ჶარა ხოლო ქომეხთერენან ჰუქუმეთიში კოჩეფე. “ტაბანჯა გიღუნან, ილლა ქომომჩით” ჲადო ქომეხთერენან ჰუქუმეთიში კოჩეფე.
ალი იჰსან აქსამაზი: წოხლე (1917/ 18- 1920) ოლანდე კაჶკასჲაში გერმალური ხალკაფეში ჯუმჰურიჲეთის მხუჯი ნიჩინუ, ეკულეთი აჲა ჯუმჰურიჲეთი ნიკარბინუ. წოხლე (1922-
1936) ტრანსკაჶქასჲა სოვჲეთური სოსჲალისტური ჶედერალური ჯუმჰურიჲეთის მხუჯი ნიჩინუ, ეკულეთი აჲა ჶედერალური ჯუმჰურიჲეთი ნიკარბინუ. წოხლე ლაზეფე დო მარგალეფეს კულტურული ჰაკეფე ნიჩინუ, ეკულე აჲა ჰაკეფე მუთეფეში ნიკარბინუ. ლენინი დო სტალინიში ეკონომი-პოლიტიკაფე ხილაჶი რტუ. ლენინი დო სტალინიში მილეთობაში პოლიტიკაფე ხილაჶი რტუ. აშო იყუშითი, სტალინიქ ჩქვა დინი დო მილეთობაფეშენ კოჩეფე დუშმანი შინაფტუ. სტალინი რტუ ხილაჶი გოწონჯღონერი. მთინი გიწვათ; კომუნისტური პარტიში პოლიტიკაფე ხილაჶი რტუ. ტოქსენერი თუთას, გუნ ზილელიში არ ქეთაბი ქოგამახთუ. ქეთაბის ჯოხონს “1917-1918 გექთალაშენ არ პარტილონი დიკთატორობაშა”. გუნ ზილელიქ მოლამიშინაფან კომუნისტური პარტიში ხილაჶი პოლიტიკაფეშენ.
სტალინიში იქთიდარიქ ეჲა ვარნა აჲა სებებითენ აფხაზეთიში ლაზეფეს რახატი ვა მეჩაფტუ. ხალბუქი ლაზეფეში სოსჲალისტი გამანთანერეფექთი გუმაში გექთალასთი, სოსჲალიზმიში ოკიდუსთი გურდოშურითენ მხუჯი მეჩერეტეს. ედო ეჲა- ვარნა სებებითენ, ლაზეფე აფხაზეთიშენ ომტინაფუ შენი გზალეფე გორუფტუ; ეშოთი იქიფტუ სტალინიქ. მუსლიმანეფე; ლაზეფე, ზაზაფე, ჩეჩენეფე, აჰისკური თურქეფე, ქურდეფე, კარაჩაჲ- მალკარული თურქეფე, კირიმიში თათარეფე, ჰემშილეფე, მუსლიმანი გურჯეფე დუშმანი შინაფტუ სტალინიქ. მუსლიმანეფე; ლაზეფე, ზაზაფე, ჩეჩენეფე, აჰისკური თურქეფე, ქურდეფე, კარაჩაჲ- მალკარული თურქეფე, ჰემშილეფე, მუსლიმანი გურჯეფე, კირიმიში თათარეფე დო მაჟურა ხალკეფე გეტკოჩუ თარიხური დიხა მუთეფეშიშენ სტალინიქ. არ ნენათენ მთელი ხალკეფეში მანებრა ვა რტუ, მარა თარიხიში დიდი ზალიმეფეშენ ართერი რტუ სტალინი. კომპარტიშენ მთელი გზამშინეფე მუშითი დოყვილაფუ სტალინიქ. სტალინიქ დოყვილაფუ ნესტორ ლაკობა. სტალინიქ დოყვილაფუ ისქენდერ წითაში. სტალინიქ დოყვილაფუ სულთან გალიჲევი. ხალკეფეში მანებრა ვარდო, ხალკაფეში დუშმანი რტუ სტალინი. სტალინის გურჯული დიცხირი ქუღუტუ მარა, რუსიჶიკასჲონიში კოჩი რტუ. სტალინი რტუ ხილაჶი გოწოჯღონერი. ნილუჶერ დევრიშოვაქ კირგიზისთანიშა ჩვინერი ლაზეფეში ამბარი მეჩაფს ჟურნალი ბიზიმ აჰისკაში 48-ა ნომერის. მელენი სარფული ნარაკიძე ხანუმიქთი უჩვერი ლაზეფეში ამბარი მეჩაფს ჲუტუბიშენ. თრტ-ქთი უჩვერი ლაზეფეში ამბარეფე ქომეჩუ. ამკათა ამბარეფე ჲუტუბის მაძირენან ჩქინ. აფხაზი მჭარუ ჲურა არგუნიქთი ამბარეფე მომჩაფან ემინდრონერი აფხაზეთიში ლაზეფეში მახორობაშენ “სქიდალა დო კულტური აფხაზეთის” ჯოხონი ქეთაბი მუშიში დოლოხე. იბრაჰიმ ბაჲრაკოღლი დო ირჶან ჩაღათაჲ ალექსივაქთი ამბარეფე მომჩაფან “ლაზეფე დიდი ტასჶიჲეს” ჯოხონი მაკალე მუთეფეში დოლოხე. აჲა მაკალე მუთეფეში გამიჩქვინერეტუ ოგნი-ში 7-ა ნომერის 20017 წანას. ჲურა არგუნი, იბრაჰიმ ბაჲრაკოღლი, ირჶან ჩაღათაჲ ალექსივაქ დო აფხაზეთიში პარლამენტოქთი ემინდრონერი აფხაზეთიში ლაზეფეშენ მოლაშინაფან. აფხაზეთიშენ მოჰაჯირი ლაზეფეშენ ლუთჶი ჰიზელიში ჭარელი გონოშინეფეთი ვიკითხერეტი მა. ლუთჶი ჰიზელიქთი ტრაჟი-კომიკური დულჲაფეშენ მოლაშინაფტუ. ოთქვალუ დომაჭირს; მათი სოვჲეთური ართიანობაში მილეთობაშენ ამბარონი არ მაკალე დოპჭარი; 1999 წანა რტუ დო “თარიხი დო ლამთინალა” ჯოხონი დერგის გამიჩქვინუ.
აწი ნანდიდი თქვანიში ტრაჟიური გონოშინეფეშა ქომოფთათ: ბაბა მუში მოლახენ ჯიხას.ოჯაღი მუშიქ მუ იქიფს; ხოშ რახატი ვა რენან, მწკილის გეხუნერი რენან?! ჩქვა მუ იქიფან?
ონდერ აჯარი: ჰო, მწკილის გეხუნერი რენან, რახატი ვა რენან. ბაბა მუთეფეშითი მოლახენ ჯიხას. ნოღა ოჩამჩირეს ოსქიდუში მენჯელი ვა უღუნან. აჲა ხალი ძირერენ და მუშიქ. ქესქინი, მახარეთონი დო უშქურნაჯე ტერენ და მუში. ნოღა ოჩამჩირეშენ გზას გედგითერენ დო ქომეხთერენ ნოღა ბათუმიშა. თურქიჲეში ჯუმჰურიჲეთის ქუღუტერენ კონსოლოსლუღი ხვალა ნოღა ბათუმის დო ემუშენი. ქომეხთერენ ნოღა ბათუმიშა დო თურქიჲეში ჯუმჰურიჲეთიში კონსოლოსის არზუხალი ქომეჩერენ. და მუშიქ ისთიდა ქომეჩერენ თურქიჲეში ჯუმჰურიჲეთიში კონსოლოსის. “ბაბა ჩქიმი უკაბაეთე ჯიხას ქომოლოხუნეს. რახატი მამტეს. ორექსი მამტეს. ნჯირი მამტეს დო აწიშკულე ექ ვა მახვენენან ჩქინ. აწიშკულე ჩქინ ექონაშის ვა დომადგინენან. ექ ოსქიდუში მენჯელი აჩქვა ვა მიღუნან. ექ ოსქიდუში ხალი ვა მიღუნან ჩქინ. ჩქინ თურქიჲეშა ოხთიმუ მინონან. მუთუ ჩარე მოღოდით!” ჲადო არზუხალი ქომეჩერენ კონსოლოსის, ისთიდა ქომეჩერენ თურქიჲეში ჯუმჰურიჲეთიში კონსოლოსის. თურქიჲეში ჯუმჰურიჲეთიში კონსოლოსიქთი ეშო უწვერენ და მუშის: “ მუნდესთი კარავი მეხთას, ხაზირი რტა!” ედო ხოლო გოიქთერენ ნოღა ოჩამჩირეშა. ათათურქისთი აჲა არზუხალიშენ ამბარი აყვერენ. ათათურქიქ ეშო თქვერენ: “ არ კოჩი შენითი, არ ვათანდაში ჩქიმი შენითი, არ კარავი მევოჩქუმერ. მის მოხთიმუ უნონ ნა, მოხთას!” სტალინიში იქთიდარიში მემურეფექ დიდო კოჩი სიბირაშა მენდოჩქვერენან; აფხაზეთიში ლაზეფეშენთი დიდო კოჩი სიბირაშა მენდოჩქვერენან. დიდო კოჩი ქაგონდუნერეს სიბირჲას. დიდო ლაზი ქაგონდუნერეს სიბირჲას. მეხოლე ოთხო თუთა შკულე თურქიჲეში კონსოლოსლუღიშენ ამბარი ქომეხთერენ ნანდიდი ჩქიმიში ოჯაღიშა: “ხაზირი რტათ! თურქიჲეში კარავი მეხთასუნონ სოხუმიში ლიმანიშა. აჲა ამბარითენ, არ ნდღას, არ სერიში დოლოხე, ოხორი მთელი ქომოკიდერენან არ დიდი კამიჲონის. კამიჲონი მეხთასუნტერენ ნანანოღა სოხუმიშა. ნანდიდი ჩქიმიში ოჯაღითი მეხთასუნტერენ ნანანოღა სოხუმიშა, მარა ენთეფე თაქსითენ მეხთასუნტერენან. მზოღაში გზათენ მეხთასუნტერენან თურქიჲეშა. კარავითენ მეხთასუნტერენან თურქიჲეშა, მარა ლიმან-გუმრუღი ვა რტერენ ნოღა ოჩამჩირეს. ემუშენითი იფთი ნანანოღა სოხუმიშა ოხთიმუ ლაზიმი რტერენ. ხვალა ნანანოღა სოხუმის უღუტერენ ლიმან-გუმრუღი დო ემუშენი. მარა კარავი ხაზირი ვა რტერენ. კარავი თურქიჲეშენ მეხთასუნტერენ სოხუმიში ლიმანიშა. ადეთი ეშო რტერენ. კარავი მუნდეს თურქიჲეშენ მეხთასუნტერენ, მითის ვა უჩქიტერენ. ვართი ნანდიდი ჩქიმიში ოჯაღის, ვართი სტალინიში იქთიდარიში მემურეფეს უჩქიტერენან კარავიში მოხთიმუ დო ოხთიმუში ორა. აწი ნანანოღა სოხუმის რენან, მარა ოხორი ვა უღუნან. ემუშენითი არ ოტელიშა დიბარგერენან ნანანოღა სოხუმის. მარა თურქიჲეშენ კარავი მუთუთენ ვა მეხთერენ ნანანოღა სოხუმიში ლიმანიშა. ემუშენითი ნანდიდი ჩქიმიში ოჯაღი ტერენ ეჲა ოთელის არ თუთა დო სუმ დღას. ოთელის ჩვერენან. ორქო დო ფარათენ აფხაზეთიშენ მოხთიმუ ვა იყვეტერენ. ორქო დო ფარათენ აფხაზეთიშენ მოხთიმუ რტერენ დიდი კანონური კაბაეთი. ემუშენი მთელი ორქო დო ფარა ნანანოღა სოხუმის ოხარჯუ ლაზიმი რტერენ. მთელი ფარა დოხარჯერენან ნანანოღა სოხუმის. ნანდიდი ჩქიმისთი ფარა მეჩერენ ოჯაღი მუშიქ; ჩარჩიშა მენდახთერენ. ფარა დიჩოდას ჲადო ჩანთა ეჭოფერენ, კართა ფერიშენ შარბა ეჭოფერენ, კართა შურაშენ კოლონჲა ეჭოფერენ, შექელემე ეჭოფერენ, კართა ფერიშენ ნოკიშ მაკარეფე ეჭოფერენ, კართა ფერიშენ საპონი ეჭოფერენ ნანდიდი ჩქიმიქ. უთეფე, მოდვალუფე დო ამუსთერი ოხორიშ ეშჲაფე დო ოხმარონეფე ეჭოფერენ ოჯაღი მუშიქ. აფხაზეთიშენ ნოხითენ მოხთიმუთი რტერენ დიდი კანონური კაბაეთი. ეშო უწვერენან ენთეფეს დო ენთეფექთი ნოხეფე კილიმეფე კალა ოქთირუში გზალეფე გორერენან ნოღა ოჩამჩირეს. ოჯაღიქ მთელი ფარა მუში ხარჯერენ ნანანოღა სოხუმის. ახირის ნანდიდი ჩქიმიში ბაბა ჯიხას ქოგამიყონერენან სტალინიში მემურეფექ. დიდო ორა მიკილერენ დო ახირისთი თურქიჲეშენ კარავი ქომეხთერენ ნანანოღა სოხუმიში ლიმან-გუმრუღიშა. ლიმანის გუმრუღიშ ჶორმალიტეფე შკულე, კარავის ქამახთერენან დო გეხედერენან. კრამაჶონი უღუტერენან. გიტარი უღუტერენან. და მუშიქ ფასთა ქეჭოფერენ. შენლუღი იქიფტერენან. არ კელე ხელებერი რენან, მაჟურა კელეთი გემზული რენან. ნოღა ოჩამჩირეს დოსქიდერენ მანებრაფე მუთეფეში. ნოღა ოჩამჩირეს დოსქიდერენ მეზარეფე მუთეფეში. ნოღა ოჩამჩირეს დოსქიდერენ ოხორეფე მუთეფეში. ხელებერი რენან,
(25) ეჩიდოხუთ წანა წოხლენი ოხორი მუთეფეშიშა მულუნან დო ემუშენი. გემზული რენან, აჩქვა უმუთელი რენან. ხოლოთი შენლუღი იქიფან, ოსქედუში ომუდი უღუნან. გიტარი გელაჩაფან. მარა მათემიში ორა რენ. ათათურქი ღურერენ, მარა ენთეფეს აჲა მათემიშენ ამბარი ვა უღუნან. დულჲა აშო იყუშითი, კარავიში კამაროტი ქომეხთერენ დო “ მათემიში ორა რენ, ათათურქი დომიღურეს. ამბარი ვა გიღუნანი, მათემი ქომიღუნან. შენლუღი მო იქიფთ!” ჲადო აფხაზეთიშენ მოჰაჯირეფეს დოჩინადვერენ. მეგერემ თარიღი ტერენ (10) ვით წილვა ვითონ ჩხორო ოში დო ეჩი დო ვითო ოვრო (1938). ნანდიდი ჩქიმიქ ეშო მიწვერეტუ. ედო მილეთიქ იმგარერენ აჲა ამბარიში გურინე. ნანდიდი ჩქიმი ტერენ (12- 13) ვითოჟურ- ვითოსუმ წანერი ემინდროს.
ალი იჰსან აქსამაზი: ნანანოღა სოხუმიში ლიმანიშენ კარავის გეხედეს დო აზლაღაშა მენდახთეს, ჰოი?
ონდერ აჯარი: ვარ! ეშო ვა რენ. აზლაღაშა ვარ, ნოღა ტამტრაში ლიმანიშა მენდახთერენ კარავი. გუმრუღი ქორტერენ ხვალა ნოღა ტამტრას დო ემუშენი. ხოფას, აზლაღას ლიმანი ვა უღუტერენ ემინდროს. ხოფას, აზლაღას გუმრუღი ვა უღუტერენ ემინდროს. ემუშენითი კარავითენ ტამტრაში ლიმანიშა ქომეხთერენ ნანდიდი ჩქიმიში ოჯაღი. ოთელის დოდგითერენ ნანდიდი ჩქიმი და მუში კალა დო ნანა- ბაბაქ ეშჲაფე დოჩვერენ ტამტრაში გუმრიღის. აქონი გუმრუღიში ჶორმალიტეფე შკულე, აზლაღაშა ოხთიმუ შენი გზას გედგითასუნონან, მარა აწინერი სთერი დიხაშგზა ვა რენ ნოღა ტამტრაშენ აზლაღაშა. მზოღაში გზათენ მენდახთასუნონან. მარა ოფუტეშა ოხთიმუში ფარათი ვა უღუტერენან. ექონი მზახალეფეშენ ართერიქ ფარა ქომეჩერენ ოჯაღის. ნანდიდი ჩქიმიში ოჯაღის ფარა ქომეჩერენ არ მზახალიქ. ექონი მზახალეფეშენ არ კოჩიქ (40) ჟურენეჩი ლირა ქომეჩერენ ოჯაღის. ოთელიში ფარა ქომეჩერენან. ეკულეთი აზლაღაშა ოხთიმუ შენი ნანდიდი ჩქიმიში ბაბაქ არ ჩამლი ოქაჩერენ. ეჲა ჩამლის გეხედერენან ეშჲაფე დო ოხმარონეფე მუთეფეშითენ. აზლაღაშა ულუტეს. ტარონი დიდო პატი ტერენ. ტარონი ტერენ დიდო იხონი. მზოღა დიდი რტერენ. აზლაღაში მზოღაპიჯიშა ქომოხთერენან, მარა აზლაღაში მზოღაპიჯი ტერენ დიდი ჶურტუნონი. ემუშენითი ჩამლის ვა ნანჭიშინერენ აზლაღაში მზოღაპიჯიშა. ეკულე პერონითის ლიმანი ქორენ ჲადო პერონითიში მზოღაპიჯიშა ქომეხთერენ ჩამლი. ჩამლის ნანჭიშინერენ პერონითიში მზოღაპიჯიშა დო ჩამლიშენ გალე გამახთერენან ეშჲაფე მუთეფეშითენ. მაჟურანი დღას ტარონი ომჟორონი ტერენ. აზლაღაშა ოხთიმუ შენი, პერონითიში მზოღაპიჯიშენ კუჩხეთენ გზას გედგითერენან, ეშჲაფე მოკიდერი. ვართი კაი გზა ვართი ხინჯი ტერენ. კუჩხეთენ პერონითიშენ აზლაღაშა ქომეხთერენან. ეშო თქუმერტუ ნანდიდი ჩქიმიქ: “მოფთით, მოფთით დაღი. მოფთით დაღი. თიფეფეში დოლოხე გონდინერი ფიცარიში ოხორი! ვერანე, მჯვეში ოხორი! მერდივენეფეს ინჭირი, ფურჩუმა ქაჲეხთერენ! ოგზალუ შენი სვა ვა რენ! დოხედუ დო ნანა ჩქიმიქ; იმგარუში, მანძარეფე ქომოხთეს. მუ იყუ ჲადო კითხეს ენთეფექ. ნოღაშა გზა ვა რტუ. ნოღაშა კუჩხეთენ მევულურტით. ხისიმ-აკრაბაფე ქომოხთეს. ჩქარ მუთუ ვა მიღუტეს. ოფუტეში მილეთიქ ლაზუტი ქომომჩეს; ლუყუ ქომომიღეს, ლობია ქომომიღეს, მჟა ქომომიღეს, მეყვერი ქომომიღეს, დიდო შეჲი ქომომიღეს. ეკულე ჲაზი მოხთუში, ჩქინთი ფხაჩქით, ვიჩალიშით, ვიჩალიშით დო ლაზუტითი დომაყვეს, ლობიათი დომაყვეს, ლუყუთი დომაყვეს. ნანდიდი ჩქინიქ არ ფუჯი ქომომჩეს. ფუჯი დომაყვეს; მჟათი დომაყვეს, მეყვერითი დომაყვეს. კართაშეჲი დომაყვეს. ვიჩალიშითში, კართაშეჲი დომაყვეს.” აშო მიწვერეტუ ნანდიდი ჩქიმიქ. ფარა ვა უღუტერენან. მუთუ ვა უღუტერენან. მჯვეში ოხორის მოლახედერენან. ფუჯიში მჟათენ სქიდუტერენან. იჩარიშერენან. ოჯაღის ლაზუტი აყვერენ. ენთეფეს ლობია აყვერენან. ფუჯითი, ქოთუმეთი აყვერენ ოჯაღის. კართაშეჲი აყვერენან ენთეფეს. ნანდიდი ჩქიმის ჯუმა ვა უყონუტუ. ოჯაღის სქირი ვა უყონუტუ. ნანდიდი ჩქიმიში ბაბაქ მენდახთერენ კურბეთიშა. პაპუ ჩქიმიქ მენდახთერენ კურბეთიშა. ფარა მოგაფუ შენი, კურბეთიშა მენდახთერენ პაპუ ჩქიმიქ, ბაბა მუშიქ. კურბეთიშა ოხთიმუშა მეჯბური დიყვერენ.
ალი იჰსან აქსამაზი: ნოღა ოჩამჩირეს სქიდუტესში, ნანადიდი თქვანიში ოჯაღის ქუღუტუ მოდერნული ოხორი. დიხა ქუღუტეს. კაი ხალი ქუღუტეს. კაი მოგაფა ქუღუტეს. სტალინიში ბარბარობაშენ იმტეს თურქიჲეშა. აჲა რენ კოჩინობაში ტრაჟედი. დიდო- კულტურონი არ ნოღას სქიდუტეს აფხაზეთის, მარა მოჰაჯირი ქომეხთეს მჯვეში ოფუტე მუთეფეშიშა.
ონდერ აჯარი: ხილაჶი ვა რენ. ჰო, მთინი ზოპონთ. დიდი პატი ხალი ქოძირერენან. დიდო კაი ხალი უღუტერენან ნოღა ოჩამჩირეს. მოდერნული ოხორი უღუტერენან, კართა ჭეშიდი ხილი უღუტერენან, დიხა უღუტერენან ნოღა ოჩამჩირეს. სოსჲალური სქიდა მუთეფეშითი, დიდო ზენგინი ტერენ ნოღა ოჩამჩირეს. ნაშქვერენან ოხორი მუთეფეში, დიხა მუთეფეში. ნაშქვერენან მანებრაფე მუთეფეში. ნაშქვერენან მანძაგერეფე მუთეფეში. უფარელი გზას გედგითერენან. ნოღა ოჩამჩირეს, ექონი მალი- მულქი- არსა დო ჟურ კათონი ოხორეფეშენ ჩქარ ჶეიდე ვა ძირუ ოჯაღი ჩქინიქ. ექონი მალი- მულქი- არსა დო ჟურ კათონი ოხორეფეშენ ჩქარ ჶეიდე ვა მაყვეს. აწიშა ექონი მუთუშენ ჶეიდე ვა აყუ ოჯაღის. დიდო კაი სქიდალა უღუტერენ ნანდიდი ჩქიმიში ოჯაღი ნოღა ოჩამჩირეს. კართა შეჲი მბოლი- მბოლი უღუტერენან. ნანდიდი ჩქიმიქ ისქენდერ წითაშითი ქოძირენ. ისქენდერი წითაშიქ ნანდიდი ჩქიმიში ნწოფულათი მოიკითხერენ ნოღა ოჩამჩირეს. ნანდიდი ჩქიმიქ წითაში ისქენდერიში ქეთაბითი იკითხერენ ლაზური ნწოფულას. მთელი შეჲი დიგურერენ ნანდიდი ჩქიმიქ; გენჯი რტერენ. ექონი ნწოფულაშენ დიდო მანებრა უყონუტერენ ნანდიდი ჩქიმის. მუსლიმანი ერმენეფეშენ, მუსლიმანი აბაზეფეშენ მანებრაფე უყონუტერენ. ექონი ნწოფულას ხრისტიჲანი მილეთეფეშენ მანებრაფე უყონუტერენ ნანდიდი ჩქიმის. კაი მანძაგერეფე უყონუტურენან. სიბირჲაშა სურღუნიშა მენდაჩქვინერი ლაზეფეშენთი მოლაშინაფტუ ნანდიდი ჩქიმიქ.
ალი იჰსან აქსამაზი: ემინდრონერი აფხაზეთიში ნოღა ოჩამჩირეშენ დო ოფუტე აზლაღაშენ ჩქვა მუ ამბერეფეშენ მოლაშინაფტუ ნანდიდი თქვანიქ? ენთეფეშენთი მოლამიშინით, მუ იყვენ!
ონდერ აჯარი: უმკილაში ჯუმა მუშიქ აბაზეფეშენ არ კულანის ყოროფერენ. აბაზა კულანიქთი უმკილა ჯუმა მუშის ყოროფერენ. ართიმაჟურას ყოროფერენ. დიდო მსქვა კულანი ტერენ. ტანმაღალი ტერენ. დიდო ღნოსერი ტერენ. მზოღა სთერი თოლეფე უღუტერენ კულანის. მჟორა სთერი თომა უღუტერენ. მარა არ ოჯაღიში არ კულანი ტერენ. კულანის ტურნა ჯოხონტერენ. ეშო იყუშითი, დიდილეფექ ეშო თქვერენან ნანდიდი ჩქიმიში უმკილაში ჯუმას: “ჩქინ თურქიჲეშა მეფთათენ. ამ კულანი სქანი კალა იქომაჯაში, ეთი სქანი კალა, ჩქინი კალა მეხთასენ თურქიჲეშა. ეშო იყვაშითი, კულანი უმითელი სქიდასენ თურქიჲეს. ჲაზუღი რენ. ემ კულანი ვარდო, არჩქვა კულანი მექჩათ. აჲა კაი რენ ჰემი კულანი, ჰემითი ოჯაღი მუში შენი.” არ ჩქვა კულანი მეჩერენან ნანდიდი ჩქიმიში უმკილაში ჯუმას. ამ კულანი ხოფური ტერენ. ეთი მსქვა ქულანი ტერენ. ხუთ ბერე აყვერენ ნანდიდი ჩქიმის. ოთხო კულანი ბერე აყვერენ ნანდიდი ჩქიმის. არ ბიჭი ბერე აყვერენ ნანდიდი ჩქიმის. ბიჭი ბერე დუღურერენ.
ნოღა ხოფაშა იფთი მეხთესში, მათემიში ორა ტერენ, ათათურქი დოღურერენ დო ემუშენი. დიდი მათემის ტერენ მილეთი. ნოღა ხოფაშა იფთი მეხთუში, ოჯაღის ჩქარ მუთუ ვა უღუტერენ. ჩიხოტკაშენ დუღურენ და მუში. ჯუმალეფე დუღურერენან. ოჯაღის ბიჭი ბერე ვა იყუში, ბაბა მუში გურბეთიშა იდერენ ფარა მოგაფუ შენი. არ შირქეთის ამახთერენ. სიგორთალონი არ დულჲას ამახთერენ. მააში დვაყერენ. ნეჶესდარლუღი აყვერენ ნანა მუშის. ჭამი ვა რტერენ. ეკულე ნანა დუღურერენ ნანდიდი ჩქიმის. ნანა მუში დოღურუში, ბაბა მუში ხოლო იჩილერენ. მაჟურანი ჩილი მუშიშენ ჟურ ბიჭი ბერე დო არ კულანი ბერე აყვერენ ბაბა მუშის. აღანი ბერეფექ დოშენერენან ოხორი მუთეფეში. აღანი ჯუმალეფეს დო და მუშის დიდო ყოროფტერენ ნანდიდი ჩქიმიქ. ჯუმალეფე მუშის დიდო ყოროფტერენ ნანდიდი ჩქიმიქ, წოხლეშენ საღი ჯუმა ვა დუსქიდერენ ემუს დო ემუშენი. ნანდიდი ჩქიმი პაპუ ჩქიმის მეჩამუ უნტერენან, მარა იფთი რაზი ვა იყვერენ. მუ ყვას?! ბაბაფექ დოქიმოჯესში, დიქიმოჯერენ ნანდიდი ჩქიმი; (17) ვიტო შქვით წანერი ტერენ. ნანდიდი ჩქიმი ჟურშურონი ტერენ; ბერე ქობრა მუშის ტერენ. ეკულე ჰუქუმეთიქ ასქერობაშა ქეზდერენ პაპუ ჩქიმი. არ ბერე აყვერენ ნანდიდი ჩქიმის. არ კულანი ბერე აყვერენ ნანდიდი ჩქიმის. ეკულე დიძაბუნერენ, ტორა ღურუტერენ. ასქერობა მუში დიჩოდერენ დო პაპუ ჩქიმი უკუნიქთერენ ოფუტეშა. ემინდროს ნოღა ხოფას მათორნე მითი ვა რტერენ. მაონწურე მითი ვა რტერენ ნოღა ხოფას. კაი მოგაფა დვაყვარენან ეჲა დულჲაშენ. დიდი მათორნელობაში ტეზგჲახი ქეჭოფერენ ოჯაღიქ. იჩალიშერენან. ოთხო კათონი ოხორი დოკიდერენან. დუქჲანი ყვერენან. ოხორი ყვერენან. კაი ჲეეფეს დოხედერენან. ვითო ჟურ მოთა უყონუტუ ნანდიდი ჩქიმის.
ალი იჰსან აქსამაზი: ონდერ ბეგი, ოჯაღი თქვანიში ტრაჟიური გონოშინეფეშენ მოლამიშინით. მარა აჲა ხვალა ოჯაღი თქვანიში ტრაჟიური ამბარი ვა რენ. აფხაზეთიშენ გეტკოჩინერი ოშეფეთენ ლაზი ოჯაღიშითი ამბარი რენ. ოხორეფე დო დიხაფე მუთეფეშიშენ გეტკოჩინერი ზაზაფე, ჩეჩენეფე, აჰისკური თურქეფე, ქურდეფე, კარაჩაჲ- მალკარული თურქეფე, კირიმიში თათარეფე, ჰემშილეფე, მუსლიმანი გურჯეფე დო მაჟურა ხალკეფეშითი ტრაჟიური ამბარი რენ აჲა. აჲა რენ სტალინიში იქთიდარიში ზალიმობაში ამბარი. ჩქინ გემზული დოვიყვით თქვანი ამბარეფეთენ. დიდო შუქური გიწუმერთ მა. თქვან მსქვაშა ნენა გემიქთირით. თქვანთი გინონან ნა, აწი ვოჩოდინათ აჲა ინტერვიუ ჩქინი! ხოლოთი თქვან ოთქვალუში ჩქვა მუთუ ჩქვა გიღუნან ნა, ეთი მიწვით, მუ იყვენ! პანდა იხელით, ოში წანერი იყვათ, ცაშა ჲეხთათ!
ონდერ აჯარი: ჩქინ ექონი თაფუ ქომიღუნან ხეს. მუეფე მახვენენან, აქონი ჰაკეფე ჩქინი?
ალი იჰსან აქსამაზი: რუსჲაში ჶედერასჲონიში დიდელჩობას, გურჯისთანიში ჯუმჰურიჲეთიში დიდელჩობას დო აფხაზეთიში ჯუმჰურიჲეთიში აქონი მათემსილობას თითო არზუხალი ქომეჩით. ენთეფექ გზა გოწირასუნონან; ეშო მიჩქინ მა.
ონდერ აჯარი: შუქური გიწუმერთ.
ალი იჰსან აქსამაზი: მათი შუქური გიწუმერთ.
http://xvalamgeri.blogspot.com/2020/04/onder-acarik-gargalaps_8.html
https://shangulishialiihsanaksamaz.blogspot.com/2020/04/onder-acar-konusuyor-ocamciredeki-laz.html
