26 Haziran 2022 Pazar

“რინა ჩქინ ნენეფს, ლაზურ დო მარგალურს!”

 


“რინა ჩქინ ნენეფს, ლაზურ დო მარგალურს!

 

 

(გოწოთქვალა: ანდღანერი სუმარი ჩქიმი რენ ზაალ ჯალაღონია. ზაალ ჯალაღონია რენ ინტელექტუალი დო შაირი გურჯისთანიშენ. მარგალური შიირეფე ჭარუფს. ზაალ ჯალაღონიაში აღნე წინგი გამიჩქვინუ არ- ჟურ დღა წოხლე მარგალური ნენაში ასოციაციაში გამამჩქუმალაშენ ნანანოღა თბილისის. ზაალ ჯალაღონია კალა არ რეპორტაჯი დოპი. ბიჲოგრაჶი მუშიშენ დო შიირეფე მუშიშენ ბღარღალით. 22 VI 2022)

+

ალი იჰსან აქსამაზი: წოხლე ბიჲოგრაჶი თქვანიშენ მოლამიშინით, იყვენი?! სო დო მუნდეს ჲეჩქინდით? სონური რეთ? ნამუ ნწოფულაფეს დო სო იგურით? აწი მუ დულჲა იქიფთ? აწი სო სქიდუთ? ქორთული დო მარგალური ნენაფეშ გალე მუ  ნენაფე გიჩქინან?

ზაალ ჯალაღონია: მა ვორექ ზაალ ჯალაღონია. ებრჩქინდი 1981 წანაშ 24 პირელს. სამარგალოშ ნოღა ჩხოროწყუს, ოფუტე კირცხის. ბგურაფულენდი კირცხიშ წოფულას. უკულ ივანე ჯავახიშვილიშ უნივერსიტეტიშ ზუგდიდიშ ფილიალს. გურაფა გუაგინძორი ქართის მაგისტრატურას. სპეციალობათ ვორექ ფილოლოგი. ლიტერატორი, აღანი ლიტერატურაშ სფეროთ. ნინეფ მიჩქინ: მუდგარენ დონეშა: რუსული ინგლისური, დო ფრანგული. ასე ბცხოვრე საფრანგეთის, პარიზის!
ალი იჰსან აქსამაზი:  არ- ჟურ დღა წოხლე აღნე წინგი თქვანი ქოგამახთუ. წიგნი თქვანი გამიჩქვინუ მარგალური ნენაში ასოციაციაში გამამჩქუმალაშენ. აჲა გამიჩქვინერი პირველი წინგი თქვანი რენი? წოხლეშენ ნამუ კულტურული ჟურნალფეს გმიჩქვინუ მარგალური შიირეფე თქვანი დო აწი ნამუ ჟურნალეფეს გამიჩქვინენ?

ზაალ ჯალაღონია: ქო, თე კათელი მარგალურ ნინაშე ჩქიმო პირველი წინგი რე. ხოლო ართშა მარდის ვუგა თე დულიაშენ ,,მარგალურ ნინაშ ასოციაციას". გიშაკერძაფილო გივი ქარჩავას დო გიგა ქავთარაძეს. აიშა ირფელ ქორთულ ნინაშა მაფუდ გიშაშკუმალირი. ჩქიმ ლერსეფი მარგალურო გიმიბჟინუ ჟურნალ ,, ებგურს" ,, აიას" ,, სქანის" ,, მარგალურ პოეზიაშ ანთოლოგიას".
ალი იჰსან აქსამაზი: მარგალური შიირეფე თქვანი წოხლეშენ ნამუ თემაფეშენ ჭარუფთტით, აწი ნამუ თემაფეშენ ჭარუფთ?

ზაალ ჯალაღონია: ჩქიმ შიირეფეშ თემატიკა რე მიარეფერუანი, მარა უმოსო იშენ მიღუ ფილოსოფიურ დო მეტაფიზიკურ შურიელ პოეზია. ორდო უმოსო პატრიოტულ თემატიკაშე ბჭარუმდი. კოლხეთიშ ულირ ისტორიაშენ მითოლოგია დო შხვა თემეფი.

ალი იჰსან აქსამაზი: მკულეშა აღნე წინგი თქვანიში დოლორენაშენ მოლამიშინით, მუ იყვენ! მუკო შიირი გეძინ წინგის? ხვალა შიირიშ წინგი რენი? პროზეფეთი გეძინი წინგის?

ზაალ ჯალაღონია: ჩქიმ აღანე წინგი რე ხვალე შიირეფი. თხობელუა, პროზა ის ვაკათუ. რე კონვენციურ შიირეფი დო რე ვერლიბრები ,,დუდშულერ ლერსეფი".

ალი იჰსან აქსამაზი: აჲა რეპორტაჟი შენი შუქური გოღოდაფთ. ჩქვა კითხალა ვა მიღუნ. მარა თქვან ოთქვალუში ჩქვა მუთუ გიღუნანნა, ვანა მაკითხალეფეს მესაჟეფე გიღუნანნა, ენთეფეთი მიწვით, მუ იყვენ! ფიმფილი დიხაშა! იროთე იხელით!

ზაალ ჯალაღონია: მარდის მუგოშინანთ კითხირეფიშენი. რინა ჩქინ ნენეფს, ლაზურ დო მარგალურს. სქუდას დო ირდას თინეფქ.




aksamaz@gmail.com

 

https://sonhaber.ch/yasasin-dillerimiz-lazca-ve-megrelce/#more

http://www.circassiancenter.com/tr/zaal-calagonia-yasasin-dillerimiz-lazca-ve-megrelce/

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2022/06/yasasn-dillerimiz-lazca-ve-megrelce.html


11 Haziran 2022 Cumartesi

“მარგალეფე- ლაზეფე- ქორთუფე- შონეფე, სვანეფეთი ჯუმალეფე რენან!”

 





 

მარგალეფე- ლაზეფე- ქორთუფე- შონეფე, სვანეფეთი ჯუმალეფე რენან!”




მუსთაჶა ალიიში: ალი იჰსან ჯუმა, თქვა მი რეთ?

ალი იჰსან აქსამაზი: მა ვიტო ნჩხორო ოშ დო ჟურ ნეჩი დო ვიტო ნჩხოროს, (ნოღა ისტანბოლის) მპოლის დოვიბადი. ბაბაშენ ლაზი ვორე დო ნანაშენ ჩერქესური დიცხირითი ქომიღუნ. ემუშკულე მპოლის ვიკითხი. ედო მაღალი მექთები, კონჲაში სელჩუკიში უნივერსითეთის (ვოჩოდინი) დოვითამანი. ემუშქულე ეშო- აშო გიწვათ ნა, ეჩი დო ვით წანაშენ დონიინგლისური ნენაში მამგურაფალე ვორე. ედო ჩილერი ვორე. ემუშქულე არ ოსური (კულანი ბერე) მიყონუნ. ემუშქულე თი- ჩქიმი შენი ანთეფე მათქვენ.

 მუსთაჶა ალიიში: სონური რეთ?

ალი იჰსან აქსამაზი: მა რიზე ვილჲაჲეთიში არტაშენი ილჩეშენ ვორე.... მუსთაჶა ალიიში: ჭიტა ნოღა...

 ალი იჰსან აქსამაზი: ჰო, (აჲა) ჭიტა ნოღაშენ ვორე დო ... შანგული, მჯვეში ჯოხოთენშანგული ჯოხონი ოფუტეშენ ვორე. ჯინჯი ჩქიმი ეშო რენ.

მუსთაჶა ალიიში:აღანი მურუცხიშენი მუ ისიმადეფთ?

ალი იჰსან აქსამაზი: აწი თქვათი ძიროფთ სთერი, მა ხეს აჲა გაზეთა მიღუ. ედო თქვათი კაი ხეშა გიჩქინან, აჲა გაზეთაში მაჟურანი ნომერითი არ-ჟურ ნდღაშა (ნამ იჩქინ კონარითენ) გამახთასიონ. ედო აწი ამ გაზეთა შენი მუთხანეფე გიწვათ, ეჲა მინონ. აჲა, თურქიეში (ჩქინებური) თარიხის, ილქინერი ლაზური გაზეთა რენდო, ემუშენი დიდო ბეჯითი რენ. თქვათი კაი ხეშა გიჩქინან, ჩქი მაართანი (ჩქინებური) გაზეთა სოვჲეთჲარიპერიოდი, გურჯისტანი დო აბხაზიას მიღუტეს. მარა მუში სქიდალა ეკო გინძე ვა რტუ. მარ ამა მეფშვენ, აჲა გაზეთაში სქიდალა დიდო გინძე იყვასენ. ღორმოტისთი ეშო უნონ ნა, აშო იყვასენ მადო ვისიმადეფ. ედო ჩქვა მუ გიწვათ?!

მუსთაჶა ალიიში: ჯუმა; მუკო (თქვანი ნოჭარე) სუფარა გიღუნან?

ალი იჰსან აქსამაზი: ეშო გიწვათ ნა, აშო გიწვათ ნა, ვით კონარი სუფარა ქომიღუნ. ართეღი რენ ჩივიჲაზილარი გამაჩქვალეშენ რენ. მაჟურათი ამ გამაჩქვალეშენ რენ. თერჯუმე სთერი არ ონდი რენ. ემუშქულე სორუნ გამაჩქვალეშენ სუმი ვარნა ოთხო სუფარა ქომიღუნ. ბელგე გამაჩქვალეშენ ჟურ სუფარა ქომიღუნ. ემუშქულე ლაზური (ლაზიკა) კოლლექთივიშენ გამახთასენ არ სუფარათი ქომიღუნ. ეთი, ‘ლაზური ნენაში გეჭკაპული დერსეფეჯოხონი სუფარა რენ...

მუსთაჶა ალიიში: ჰო

ალი იჰსან აქსამაზი:აჲა სუფარა, ჩქიმი შენი მაჟურაფეშენ დიდო ბეჯითი რენ. ემუშენიქი, აჲა ლაზური დერსეფეში სუფარა რენ. ედო არ- ჟურ ნდღაშა აჲა სუფარა გამახთასიონ. მათი გურ- ფათქალერი ვორემა ეჩი დო ვით წანაშენ დონი ინგლისური ნენაში მამგურაფალე ვორე. აჲა ნენა ვოგურაფ მარა, აჲა იფთინერი ჶარა რენ, მა ლაზური სუფარა მიღუნ: ლაზეფეში დერსეფეში სუფარა

მუსთაჶა ალიიში: იფთინერი სუფარაიფთინერი სუფარა ნა გიღუნ?!

ალი იჰსან აქსამაზი: ჩქიმი იფთინერი სუფარაი?!

მუსთაჶა ალიიში: ჰო, ჰო

 ალი იჰსან აქსამაზი: ჩქიმი იფთინერი სუფარა რენკაჶკასიაშენ უზამზოღაშა ლაზეფე’ … ჩივიჲაზილარი გამაჩქვალეშენ

მუსთაჶა ალიიში: თურქული, თურქული ნენათენ

ალი იჰსან აქსამაზი: თურქული ნენათენ მარა ლაზური ისტორიაშენმუსთაჶა ალიიში: ვა, ვარ.. სუფარაში ჯოხო, თურქული ნენათენ, ჯოხო მუ რენ?! ჯოხო მუ რტუ?!

ალი იჰსან აქსამაზი: თურქული ნენათენ ჯოხო მუში: ‘კაჶკასჲადან ქარადენიზე ლაზლარინ თარიჰსელ ჲოლჯულუღუ’...

მუსთაჶა ალიიში: ჰოჯუმა; აწიშაქის მუფე იქიფტი? აწიშაქის

 ალი იჰსან აქსამაზი: აწიშაქისლაზური ნენა, მინობა შენიი?!

მუსთაჶა ალიიში: ლაზური ნენათენ, ლაზური ხაჩქათენ, ჲანი კულტურაშენ

ალი იჰსან აქსამაზი: ილქინერი, ვიტო ნჩხორო ოშ ოთხო ნეჩი დო ვიტო სუმისოგნიჯოხონი არ ჟურნალი გამავიღით. თქვანთი კაი ხეშა გიჩქინანმუსთაჶა ალიიში: ჰო, მიჩქინ

ალი იჰსან აქსამაზი: ემუშქულე მეგაბრეფე კალა ემ დღაშენ ამ დღაშაქის კულტურული, პოლიტიკური ვარ, კულტურული ონდეფე კალა ვიბოდერ. ჩქვადოჩქვა გრუბეფეში დოლოხე

 მუსთაჶა ალიიში: აღანი მუთუფე ნოსის გიღუნანი?

ალი იჰსან აქსამაზი: აწიშკულე მა აღანი მუთხანეფეთი ქომიღუნ ნოსი ჩქიმის

მუსთაჶა ალიიში: ჰო

ალი იჰსან აქსამაზი: ენთეფეთი ლაზური ნენათენ იყვასენლაზური ნენა შენი სუფარაფე

მუსთაჶა ალიიში: მექთებეფეს მენო3ხუნე დერსეფე შენი მუ ისიმადეფთ? ალი იჰსან აქსამაზი: ჰო. აჲა დიდო ბეჯითი თემა რენ. ემუშენიქი, ანდღაშაქის მთელ ქიანას, ლაზური ნენა ოჶიციალური ნენ ავა რტუ. თქვათი კაი ხეშა გიჩქინან, აბხაზიას ლაზეფე სქიდუნან.ოქორთუეს ლაზეფე სქიდუნან. თურქიეს ლაზეფე სქიდუნან. (რუსიაში ჶედერაციას ლაზეფე სქიდუნან.) თურქიეს ლაზეფე სქიდუნან მარა, დიდოფეთენ ლაზეფე თურქიეს სქიდუნან. მარა ლაზური ნენა ოჶიციალური ნენა ვა რტუ. მარა ამ ჰუქუმეთიში (ფალანჭინალაში) კარარითენ, (აჲა დიდო ბეჯითი რენ) ისტორია ჩქინის, იფთინერი ჶარა, ლაზური ჩქინი ( თურქიეს) ოჶიციალური ნენა იყუ. აჲა ირიშენ ბეჯითი რენ. მარა, თქვათი კაი ხეშა გიჩქინან. აჲა ვა დომიბაღუნან. არ დოლონის არ-ჟურ დერსითენ აჲა დულჲა ვა იყვენ. აჲა თქვანთი, მანთი კაი ხეშა მიჩქინან. მარ ანა გიწვით სთერი, აჲა დიდო ბეჯითი რენ. მუშენი ბეჯითი რენ?! იფთინერი ჶარა, (თურქიეს) მთელ ისტორია ჩქინის ლაზური ნენას ოჶიციალური სტატუსი უღუნ დო ემუშენი.

მუსთაჶა ალიიში:: ფექალა; ისქენდერ წითაში შენი მუ ისიმადეფთ?

ალი იჰსან აქსამაზი: ისქენდერ წითაში, ჩქინი ლიდერი, გოწონჯღონერი რენ

მუსთაჶა ალიიში: მთელი ლაზეფეში ლიდერი რენ, ჰოი?!

ალი იჰსან აქსამაზი: მა ეშო ვისიმადეფ. ისქენდერ წითაში, ლაზეფეში ისტორიას მაართანი ჶარა ენთეფეში მინობა შენი დიდო კაი იჩალიშეფტუ არ კოჩი რენ. ბოლშევიკი არ მითხანი რტუ. კომპარტიაში აზა რტუ. მარა გურდოშურითენ ლაზური მინობა შენი იჩალიშეფტუედო ემუშენი ინქენდერ წითაში, ჩქინი შენი დიდო ბეჯითი კოჩი რენ.

 მუსთაჶა ალიიში: ნა მოხთასენ დღალეფე შენი ლაზური მინობა შენი მუ ისიმადეფთ?

ალი იჰსან აქსამაზი: აწი, ჩქინ თურქიეს ფსქიდურთ. ოქორთუეს ფსქიდურთ. აბხაზიას ფსქიდურთ. (რუსიაში ჶედერაციას ფსქიდურთ.) ჩქინ ნენა მიღუნან. ჩქინი დერდი რენ ნენა. ნენა ჩქინიქ მო ღურასემუშენი ვიჩალიშეფთ. მა მომიხთეფს ნა მოხთასიონ დღალეფეს, ლაზურის ანდღანერიშენ დაა კაი სტატუსი აყვასიონმა აშო ვისიმადეფ

მუსთაჶა ალიიში: ჯუმა; აწი მა კაი მიჩქინ მარა, სქანდა გკითხამინონლაზეფე, ქართველი რენანი? დო ქართველისტური თეზეფე შენი მუ ისიმადეფთ?

ალი იჰსან აქსამაზი: მა ეშო ვისიმადეფ ქი, ლაზეფე ოქორთუესთი, თურქიესთი სქიდუნან. ქორთუფექორთუფე , ჩქინი ჯუმალეფე რენან. მარა ჩქი ნენა მიღუნან. ჩქინი ნენა რენ ლაზური ნენა...

მუსთაჶა ალიიში: მა ეშო ვა მიჩქინ! ლაზეფე დო მარგალეფე ჯუმალეფე რენან. მარა ქორთუფე; ლაზეფე დო მარგალეფეში მეგაბრე, მანებრა რენან. მა ეშო მიჩქინ

ალი იჰსან აქსამაზი: ეშოეშოთი ითქვენ მარა, ისტორიაში დოლოხე, ზათე რელიგიური, ჯერაოსიმადუთენდინითენ ვისიმადეფთ ნა, მთელ კოჩეფე ადემი დო ჰავაში ბერეფე რენან

მუსთაჶა ალიიში: ჰო, მიჩქინ, დაეშო მიჩქინ მარა

ალი იჰსან აქსამაზი: მარა აწი ეჲა მინონ ქი, ქორთუფე, ჩქინი ჯუმალეფე- დალეფე რენან. მარა ენთეფეშენ წოხლენი დალეფე ჩქინი, ჯუმალეფე ჩქინი, (თქვანთი ნა თქვით სთერი) მარგალეფე რენან. მარგალეფე- ლაზეფე ჯუმალეფე რენან. მარგალფე- ლაზეფე- ქორთუფე ჯუმალეფე რენან. მარგალეფე- ლაზეფე- ქორთუფე- შონეფე, სვანეფეთი ჯუმალეფე რენან. მა ეშო ვისიმადეფ. მარა ამ ჯუმალეფეში დოლოხე ჩქარ მითი უმჩანე ვა რენ. მთელი, მალამთურე რენან. მა ეშო ვისიმადეფ. მარა არ ჯუმაქ, თქვა თქვა ვა რეთ. თქვა ჩქინი სთერი რეთჲა, მიწუმერს ნა, აჲა ჯუმალობა ვა რენ. აწიშაქის ქორთუფექ, ქორთუფეში (ოჶიციალური) იდეოლოგიაქ აშო მიწუმერტუ: ლაზური ნენა, ქორთული ნენაში დიალექტი რენჲა. ემუშქულე ლაზეფეთი გურჯი რენანჲა მიწუმერტეს

მუსთაჶა ალიიში: დიდი მარდი, ჯუმა!

 

(მუსთაჶა ალიიშიში როფორტაჟი 2013 წანას - ჲოუთუბე-ლაზი ქოლხაშკელენ გედვალერი როპორტაჟიში კლიპიში ტაპე- ხვანერი ნოჭარე რენ. 29 გუმა 2013)







+++

 


“ლაზეფე თურქი რენანი? ლაზეფე ქორთუ რენანი? ლაზეფე ლაზი რენანი? აჲა ტერმინი (ჯოხო), ნაციონალისტური ტერმინი, ყინი ოკოკიდინუში ტერმინი რენ!”


მურათ ბაჲრამ კარადენიზი: ალი იჰსან ხოჯა; მპოლის ლაზური დერნეღეფე ქონან. ჰამ დერნეღეფე გიშკუნან. ჰამ დერნეღეფე ხალკიშა ნაკუ ჲაკინი რენ?

ალი იჰსან აქსამაზი: იფთი სელამი გოღადაფთ. ემუშკულეთი აშო არ ონდი დომკითხით შენითი შუქური გიწუმერთ. ნა გიჩქინან კონარი, ისტანბოლის ლაზისტანის ნა სქიდუნან ხალკიშენ დაა დიდო ლაზი სქიდუნან. ედო ემუშენი ისტანბოლის დერნეღი ოკიდუ ლაზეფე შენი, ენთეფეში კულტური დო ენთეფეში მინობა შენი ონდეფე ოხვენუ ირიშენ ბეჯითი რენ. თქვანთი ნა გიჩქინან სთერი, ისტანბოლის არ- ჟურ დერნეღი ქომიღუნან.

ედო სუმ დერნეღიქ ენთეფეში გზას ულუნან. ენთეფეში დულჲაფე ვა დომიბაღუნან. აწი ემუშენ მუთუ ოთქვალუ ვა მინონ. მარა ირის უჩქინან ქი, ენთეფეში აკტივიტეფე ლაზეფეს ვა დუბაღუნ. ედო ჩქვა, აწიშენ მუთუ ვა მათქვენ. აწი შუქური გიწუმერთ.
+

მურათ ბაჲრამ კარადენიზი: ალი იჰსან ხოჯა; ბაზი კოჩეფექ ლაზი აკთივისტეფეს ნოსი ვა უღუნანჲა თქუმერნან. იშო რენი? მუ იდუშუნამთ?

ალი იჰსან აქსამაზი: მიჲეფექ ეშო თქუმერნან, მა ეჲა ვა მიჩქინ. მარა მა აშო ვა ვისიმადეფ. ემუშენი ქი, ეჩი (20) წანაშენ დონი, ლაზი აკტივისტეფექ გურდოშურითენ ენთეფეში ნენა დო მინობაში ოსქედინუ შენი იჩალიშაფან. ენთეფეს ნოსი ვა უღუნან ჲადო ოთქვალუ ჩქარ მითიშენი კაი ვა რენ.
+

მურათ ბაჲრამ კარადენიზი: ალი იჰსან აქსამაზ ხოჯა; თქვა (თურქიჲეს) ილქინერი ლაზური სუფარა დოჭარით. სუფარაში ჲოხო მოთლაზური ნენაში გეჭკაპული დერსეფეჯოდვით?

ალი იჰსან აქსამაზი: მუშენი აშო არ ჯოხო სუფარას გევოდვი, ეჲა გიწვათ. გიჩქინან სთერი, აჲა რენ ლაზური ნენაში სუფარა. ედო ართნერი ორას, აჲა სუფარა, ლაზური ნენაში გეჭკაფული დერსეფე შენი რენ. ედო ემუშენი მა აჲა ჯოხო გევოდვი სუფარას.

თქვანთი კაი ხეშა გიჩქინან, ‘დერსი’, ნა გიწუმერთ, აჲა ზიტა არაბული რენ. მარა ანდღანერი ნდღას,თურქიეს მთელის, გინონ ლაზი, გინონ ბაშქა ხალკეფეშენ კოჩეფეს აჲა ტერმინი (კაი ხეშა) უჩქინან დო მან აჲა ზიტათი ვიხმარი. ედოლაზური ნენაში გეჭკაპული დერსეფე’, აჲა ჯოხო ემუშენი გევოდვი სუფარას.
+

მურათ ბაჲრამ კარადენიზი: ალი იჰსან ხოჯა; ჰამ წანას აქრაბის დო ვიწეს ბაზი ბერეფეს (ლაზური) დერსეფე უღუნან დევლეთიში მექთებეფეს. ჰამ დერსეფე შენი მუ იდუშუნამთ?

ალი იჰსან აქსამაზი: დიდი მარდი გიწუმერთ აჲა კითხალა შენი. იფთი, ნა გიჩქინან სთერი, რეჯეფ თაჲჲიფ ერდოღანიში ჰუქუმეთიქ ( ფალანჭინალაქ) აჲა დერსეფე შენი გზა ქომეჩუ. ემუშენითი იფთინერო, შუქური ვუწუმერთ რეჯეფ თაჲჲიფ ერდოღანის დო მუში ჰუქუმეთის (ფალანჭინალას).

ედო ხოლო გიჩქინან ქი, ლაზური ნენა დიდო მჯვეში ნენაფეშენ ართერი რენ. ედო აჲა დერსეფე ირიშენ ბეჯითი რენ. ემუშენი ქი, ნა გიჩქინან სთერი, ჩქინ ხვალა ისქენდერ წითაშიში პერიოდის, სოვჲეთჲარი დობადონას, მექთებეფე მიღუტეს, სუფარაფე მიღუთეს დო ემუშქულე ჩქარ მუთ ვა მაყვეს. ედო ელბეთ დიდო კაი კარარი რენ დო მან დიდო კაი მომწონდუნ.
+

მურათ ბაჲრამ კარადენიზი: ლაზეფე თურქი რენანი? ლაზეფე ქორთუ რენანი? ლაზეფე ლაზი რენანი?

ალი იჰსან აქსამაზი: ლაზეფე თურქი რენანი? ლაზეფე ქორთუ რენანი? ლაზეფე ლაზი რენანი? აწი, იფთინერო აჲა კითხალას არ მუთხანი გიწვათაჲა ტერმინი (ჯოხო), ნაციონალისტური ტერმინი, ყინი ოკოკიდინუში ტერმინი რენ.

ედო ემუშენი აჲა კითხალას მუჭოში მუთხანეფე გიწვათ, ეჲა ვა მიჩქინ. მარა ანდღანერი ნდღა, ყინი ოკოკიდინუში ორა ვა რენ. ემუშენითი ყინი ოკოკიდინუში პერიოდიში ტერმინეფეთენ მუთხანეფე გიწვათ, მან ეჲა ვა მინონ. ირიშენ ბეჯითი ონდი რენ ნენანენა სქანი სქიდუნ ნა, სითი ქორე. მარა ნენა სქანი ვა გიჩქინ ნა, ჩქარ მუთუ ვა რე. მა აწი ეშო ვისიმადეფ.
+

მურათ ბაჲრამ კარადენიზი: თი-თქვანი მუჭეში გიშინამთ?

ალი იჰსან აქსამაზი: ედო მა მი ვორე?! ჩქიმი ნაციონალობა მუ რენ?! ეჲათი დომკითხით. ჰოი?!

მურათ ბაჲრამ კარადენიზი: ჰო!

ალი იჰსან აქსამაზი: აჲა კითხალასთი ხოლო ეშო არ მუთხა გიწვათეჲა ეკო ბეჯითი ონდი ვა რენ. ბეჯითი ნა რენ, ლაზურიში ოღარღალულაზური გიჩქინ ნა, ლაზური ღარღალაფ ნა, ლაზი რე. ლაზური ვა გიჩქინ ნა, ლაზური ვა ღარღალაფ ნა, ჩქარ მუთუ ვა რე. ჩქარ მითითი ვა რე. მა ეშო ვისიმადეფ.

*
ჲუთუბე-ფირალისჰიშკელენ გედვალერი მკულე როპორტაჟეფეში კლიბეფეში ტაპე- ხვენერი ნოჭარე რენ. 12- 17 მირკანი 2014

*
(გაზეთა ნოღა-ტვ-ში ედიტორი მურათ ბაჲრამ კარადენიზიში როფორტაჟეფეშენ:) გაზეთა ნოღა- კოროცხა: 25 (7 მარიაშინა 2015)




+++

ლაზეფე, მარგალეფე, სვანეფე დო ქორთუეფეში ჯუმალობა:

1.      მა პოლიტიკაში კოჩი ვა ვორე. მა ჯუმალობაში კოჩი ვორე. ემუშენითი პოლიტიკოსეფეში გაგნაფათენ ვარდო, ჯუმალობაში გაგნაფათენ არ-ჟურ ნენა გიწვათენ.

2.      იფთი მიჩქიტან: ლაზეფე, მარგალეფე, ქორთუეფე, სვანეფე ჯუმა რენან. მუჭო კოჩინობაში ჯუმალობა ეშო. ამ ოთხო ხალკი შურ დო გურითენ ჯუმა რენან მარა ენთეფეს ირის თითო ნენა ქუღუნან: ლაზური ნენა, მარგალური ნენ, სვანური ნენა, ქორთული ნენა... ქორთული ნენა რენნა; ლაზურითი, მარგალურითი, სვანურითი ნენა რენ.

3.      ანდღანერი ნდღას, დიდოფეტენ ისტორიულო სუმ ოხენცალეში ონძღონეფეში დოლოხე ფსქიდურთ: თურქეთი, საქართველო დო აფხაზეთი. აჲა ნენაფე; ლაზური, მარგალური, სვანური დო ქორთული სქიდუნ აჲა დობადონაფეს. ედო აჲა ოთხო ნენასთი ქუღუნ დიალექტეფე, მუჭო რუსული ნენა ეშო, მუჭო თურქული ნენა ეშო, მუჭო ინგლისური ნენა ეშო. მუ პათ?! აჲა რენ მთინობა...

4.      ჩქინ მიჩქინან: ოხენცალეფეს ონძღონეფე ქუღუნან მარა ნენაფეს ონძღონე ვა უღუნან, მუჭო ცა ეშო...

5.      ანდღანერი ნდღას საქართველო დო თურქეთი ჟურ მანძაგერი დობადონა რენან დო კაი მანებრობათი ქუღუნან.  აჲა მისობა ოფშა კაი რენ...

6.      ანდღანერი ნდღას ლაზური ნენა რენი, მარგალური ნენა რენი, სვანური ნენა რენი?! ჯუმალობაში გაგნაფათენ: ჰო!  ნტერობაში გაგნაფათენ: ვარ! მარა აჲა დულჲა შენი მიქ გონკვათასენ? UN-ქი? თბილისიქი? ვარ! თურქეთიქ გონკავათასენ, გონკვათუ. მოსკოვაქ გონკვათასენ, გონკვათუ. ეშო ფთქვათ ნა, აშო ფთქვათ ნა ოთხო ნეჩი წანა სტალინ- ბერიაში მოსკოვაქ გონკვათუ:  ლაზური, მარგალური, სვანური ნენა ვა რენან, ქორთული ნენაში დიალექტეფე რენანჲა. მარა ოთხო ნეჩი წანას ლაზური ნენა, მარგალური ნენა, სვანური ნენა ვა ღურუ, ხოლოთი სქიდუნან. თურქეთიქ გონკვათუ: ლაზური ნენა რენ. ედო ლაზური ნენა იყუ გაკვეთილი თურქული ნწოფულაფეს. მოსკოვაქ გონქვათუ: აფხაზთის "ღალი" ჯოხონი გაზეთა მარგალურო გამულუნ. "ჩქინი ნინა" ჯოხონი გაკვეთილიში წინგი  ხოლო აფხაზეთის ქოგამახთუ. მიჩქინან: ლაზური ნენას დო მარგალური ნენას კულტურული ავტონომია ქუღუტუ 1930-ონი წანეფეს, სოვჲეთისთანის. ლაზურითი, მარგალურითი ნენა რტუ ემინდროს. ედო აწი ლაზურითი, მარგალურითი, სავანურითი  ნენა ვა რენ...

7.      მისობაში კოჩი ვორე.  აჲა გაგნაფათენ გიწუმერთ. მა თურქეთიში მოქალაქე ვორე, მა თურქეთიში პატრიოტი ვორე მარა აჲა ვა რენ ენდოლი ჩქინებური ნენაფეში ყოროფაშა...

8.      ანდღანერი ნდღალეფეს, ისტორიაში დიცხირონი ნდღალეფეს ფსქიდურთ.  აჲა რენ ეჩი დო მაართანი ოშწანურეფეში ნდღალეფე. ანდღანერი გაგნაფათენ ვისიმადათ! სტალინ- ბერიაში ჶაშისტური ელიტეფეში ორა დიჩოდუ. აწი ლაზური, მარგალური, ქორთული, სვანური ნენაფეში ორა რენ. აჲა აშო მიჩქიტან!

 

ალი იჰსან აქსამაზი

08 I 2018

ნოღა ისტანბოლი, თურქეთი

 

 

 


aksamaz@gmail.com

 

 

 


Blog Arşivi