“გურჯუსთანი” ჯოხონი ქეთაბი რტუ მილადი თურქიჲეში გურჯი ხალკი შენი!”
(გოწოთქვალა: ანდღანერი მუსაჶირი ჩქიმი რენ შანვერ აქინი. შანვერ აქინი რენ დობადონა ჩქინიში კაპეტი გურჯი გამანთანერეფეშენ; ტურისტიშ გოწონჯღონერი რენ, ტურიზმიშ ემექთარი რენ, ჟურნალისტი რენ, მასენდიკე რენ, მაგამანთანე რენ, მაგოშოგორე-მჭარუ რენ. შქვით ნენა ქუჩქინ. (1977) ვიტონ ჩხორო ოში დო სუმე ნეჩი დო ვიტო შქვით წანას ისვეჩ-სტოკჰოლმის გამიჩქვინერი “ჟურნალი ჩვენებურიში” თიმჩხუ რტუ. გურჯისთანიშ ოხენცალეში უმჩანე ზვიად გამსახურდიაში ოჶიციალური მათემსილე რტუ ოშქენდე ჲულვას. შანვერ აქინიქ იხმარს შალვა თევზაძე, სანდრო იბერიელი დო საბა ართვინელი სთერი ძეგნეფეთი. გამიჩქვინერი დიდო კიმეტონი ქეთაბეფეთი ქუღუნ: “ქართული ენა/ ქორთული ნენა”, “ქორთუ ხალკიში თარიხი”, “ხჩე ქჲოლეში თიჯარეთი”, “სტალინიში მთინი სქიდალა” დო “სანდროში სქიდალა”. მუში კალა არ ინტერვიუ დოპი; ბიჲოგრაჶი მუშიშენ, გამიჩქვინერი ქეთაბეფე მუშიშენ დო თურქიჲეშ ჩვენებური/ გურჯი გამანთანერეფეში მჯვეში ნოჩალიშეფეშენ მოლაფშინით. აჲა ნოჭარე რენ ჩქინი ნოღარღალე. ალი იჰსან აქსამაზი; 07 IV 2020)
ალი იჰსან აქსამაზი: წოხლე ბიჲოგრაჶი თქვანიშენ მოლაფშინათ დო ეშო გევოჭკათ! სო დო მუნდეს ჲეჩქინდით? ნამუ ნწოფულაფეს იგურით? ჩილერი რეთი? ბერეფე დო მოთაფე გიყოუნანი? აწი სო სქიდუთ? ნამუ ნენაფე გიჩქინან? დუდი თქვანიშენ ჭიტა- ჭიტა მოლამიშინით, მუ იყვენ!
შანვერ აქინი: ნოღა სინოფ -აჲანჯიკიში ოფუტე მესტანიში მაჰალლე აქტაშის ჲეფჩქინდი, დოვიბადი (1945) ვიტონ ჩხორო ოში დო ჟურე ნეჩი დო ხუთ წანას. გეჭკაფურონი ნწოფულა – ოფუტე ჩქიმის; ოშქენდური ნწოფულა, ლისე დო უნივერსიტეტითი დოვიგური ისვეჩის. (1965) ვიტონ ჩხორო ოში დო სუმე ნეჩი დო ხუთ წანაშენ დონი ისვეჩის ფსქიდურ. ჩილერი ვორე. ხუთ ბერე დო არ მოთა ქომიყონუნ. ქორთული, თურქული, ისვეჩური, ნორვეჩური, ინგლისური, ალამანური, ისპანჲური ნენაფე კაი დერეჯეთენ, იტალჲანური დო რუსული ნენაფეთი ჭიტა-ჭიტა ქომიჩქინ.
ოკითხუ კაი მიწონუნ. ჩქიმი ქეთაბხანეს კართა ნენაშენ მეხოლე (2.000) ჟურ ვიტოში ქეთაბი ქომიღუნ. ამერიკაში კონტინენტიშენ მეტა, მაჟურა მთელი კონტინენტეფეში დიდო დობადონაფეს გოფთი.
ისვეჩიშკულე აღანი ზელანდა დიდო კაი მაწონენ. თუნუსი დო ჶასიშენ ბერბერეფე დო ისპანჲაში ბასკურეფე კულტურულო გოშობგორი დობადონაფე მუთეფეშის. ჶრანსაში კორსიკურეფეთი კულტურულო გოშოგორუშა თოლი ქომიღუნ მა.
ალი იჰსან აქსამაზი: თქვანთი გინონან ნა, აწითი ქეთაბეფე თქვანიშენ მოლაფშინათ. გამიჩქვინერი ხუთ ქეთაბი გიღუნან; მა ეშო მიჩქინ: “ქართული ენა/ ქორთული ნენა”, “ქორთუ ხალკიში თარიხი”, “ხჩე ქჲოლეში თიჯარეთი”, “სტალინიში მთინი სქიდალა” დო “სანდროში სქიდალა”. “ქართული ენა/ ქორთული ნენა” ჯოხონი ქეთაბი თქვანი მუნდეს დო სო გამიჩქვინუ? აჲა ქეთაბი მუ ნოღირეთენ გამიჩქვინუ? აჲა ქეთაბი თქვანითენ მუ ამბარეფე მეჩაფთ?
“ქორთუ ხალკიში თარიხი” ჯოხონი ქეთაბი თქვანითენ მუ ამბარეფე მომჩაფთ? “ხჩე ქჲოლეში თიჯარეთი” ჯოხონი ქეთაბი თქვანითენ მუ ამბარეფეშენ მოლაშინაფთ? მუნდეს გამიქჩვინუ აჲა ნოჩალიშე თქვანი? “სტალინიში მთინი სქიდალა” ჯოხონი ქეთაბი თქვანი მუნდეს გამიჩქვინუ? სტალინიში სქიდალაშენ ნამუ აღანი ამბარეფე მომჩაფთ? “სანდროში სქიდალა” ჯოხონი ქეთაბი რენ ოტობიჲოგრაჶიული ნოჩალიშე თქვანი. მუნდეს გამიჩქვინუ აჲა ქეთაბი თქვანი?
შანვერ აქინი: “ქართული ენა/ ქორთული ნენა” ჯოხონი ქეთაბი გამავიღი (1973) ვიტონ ჩხორო ოში დო სუმე ნეჩი დო ვიტო სუმ წანას; თურქიჲეს ასიმილე- ოღოდერი გურჯი ხალკი ონწოფულუ შენი გამავიღი აჲა ქეთაბი. თურქიჲეს დო თურქიჲეში გალე სქიდერი გურჯეფეს დიდო ნუშველუ აჲა ქეთაბი ჩქიმიქ.
(540) ხუთ ოში დო ჟურე ნეჩი ბუტკალონი “ქორთუ ხალკიში თარიხი” ჯოხონი ქეთაბი ჩქიმი შენი, მა გოშობგორი ხუთ წანაშ მორგვალის დო ეშო გამიჩქვინუ (2014) ჟურ ვიტოში დო ვიტო ოთხო წანას. აჰმეთ ოზქან მელაშვილიში “გურჯუსთანი” ჯოხონი ქეთაბი გამიჩქვინერეტუ (1968) ვიტონ ჩხორო ოში დო სუმე ნეჩი დო ოვრო წანას. გინძე წანაფე გოლახთერეტუ. აღანი ქეთაბი გამაღუშენ ჩქვა გზა ვა რტუ; აჲა ქეთაბი რტუ დვაჭირონი.
“ხჩე ქჲოლეში თიჯარეთი” ჯოხონი ქეთაბი ჩქიმი გამიჩქვინუ (2015) ჟურ ვიტოში დო ვიტო ხუთ წანას. კირიმიშ ქჲოლეში კონტრაბანდისტეფეში ხეთენ, ოსმანლიშ ქჲოლეში თურჯარეფექ იქიფტეს ხჩე ქჲოლეში თიჯარეთი კაჶკასჲა დო ომჟორე რუსჲაშენ. აჲა ქეთაბი ჩქიმიქ რაბისკაბეთენ აჲა დულჲაფეში ამბარეფე ოგნაფაფს.
“სტალინიში მთინი სქიდალა” ჯოხონი ქეთაბი ჩქიმიქ რუსიში შოვენისტი დო გურჯეფეში დუშმანი ხრუშჩოვიში მცუდეფე რაბისკაფეთენ ოგნაფაფს. ამკათა ნოჩალიშე რენ აჲა ქეთაბი. თავსიჲე გოღოდაფთ, ირიქ იკითხას. “სანდროში სქიდალა” ჯოხონი ქეთაბი ჩქიმი იჭარინუ ბერეფე ჩქიმიში გური ოხვენუ შენი.
ალი იჰსან აქსამაზი: აღანი ქეთაბიშ პროჟეფე გიღუნანი? ფუქირონი ამბარეფე გიღუნანი ჩქინდა?
შანვერ აქინი: აწი ემკათა პროჟე ვა მიღუნ მა, მარა ბასკური დო ბერბერული ხალკეფეში თარიხეფე გოშობგორუფ.
ალი იჰსან აქსამაზი: აწითი (1977) ვიტონ ჩხორო ოში დო სუმე ნეჩი დო ვიტო შქვით წანაშა ოხთიმუ მინონ მა. ქომიჩქინ, (1960-ეფე) ვიტონ ჩხორო ოში დო სუმე ნეჩონი წანეფეში მაჟურა გვერდიშენ დონი თურქიჲეში გურჯი გამანთანერეფეში ნოჭარეფე გამიჩქვინერეტუ ჩერქესეფეში/ ოლანდე კაჶკასჲალურეფეში ჟურნალეფეს. მარა ამ გურჯი გამანთანერეფე რტეს უამბარე თიმუთეფეშიშენ წოხლენი გურჯი გამანთანერეფეში “კულტურული ოტონომი” ნოღირონი ნოჩალიშეფეშენ. ხოლოთი “გურჯუსთანი” ჯოხონი ქეთაბი გამიჩქვინუ (1968) ვიტონ ჩხორო ოში დო სუმე ნეჩი დო ოვრო წანას, ნოღა ისტანბოლის. აჲა ქეთაბი შენი მუ იზმონთ, ჰელე მიწვით დო ჩქინთი დოვიგურათ.
შანვერ აქინი: ემინდროს მათი “ნაბადი/ ჲამჩი” სთერი ჩერქესული ჟურნალეფე ვიკითხუფტი, გოშობგორუფტი. დიდოფეთენთი იზზეთ აჲდემირ ბეგიში ხაჲრანი ვორტი მა.
გურჯუსთანი” ჯოხონი ქეთაბი რტუ მილადი თურქიჲეში გურჯი ხალკი შენი. აჲა ქეთაბიქ გური ჩქიმიშა დიდო თესირი ოღოდუ. ედო შურდოგურითენ აჲა ქეთაბი მაჟურაფესთი მეფჩი დო ვოკითხაფი მა.
ალი იჰსან აქსამაზი: აჰმეთ ოზქან მელაშვილი დო ჰაჲრი ჰაჲრიოღლი მუნდეს იჩინით?
შანვერ აქინი: ჟურითი (1968) ვიტონ ჩხორო ოში დო სუმე ნეჩი დო ოვრო წანას ვიჩინი. ედო ქარტალი ოჭარუთენთი ირორას ირთიბათი ქომიღუტეს.
ალი იჰსან აქსამაზი: “ჩვენებური ” ჯოხონი ჟურნალი მუშენი წოხლე თურქიჲეს ვარდო, ისვეჩის გამიჩქვინუ? ნამუ გზათენ მხუჯი მეჩით აჲა ჟურნალის?
შანვერ აქინი: ემინდრონერი პოლიტიკური იკლიმიში გური შენი, თურქიეს ემკათა ჟურნალი გამაღუ მუმქუნი ვა რტუ დო ემუშენი. ეშო იყუშითი, ისვეჩის გამავიღაფტი დო ექოლენ ფოსტათენ აქონი აბონეფეს მევუნჯღონოფტი.
ალი იჰსან აქსამაზი: მუშენი “ჟურნალი ჩვენებური” წოხლე ისვეჩის, უკულეთი თურქიჲე-ისტანბოლის გამიჩქვინუ?
შანვერ აქინი: არ-ჟურ წანაშ მორგვალის, ისვეჩის გამიჩქვინუ შკულე, ჟურნალის ტირაჟი დიდო მუნძინუ. პოსტათენ ექოლენ აქონურეფეს ჟურნალი ონჯღუნუ უიმქჲანე რტუ დო ემუშენი. ეშო იყუშითი, ჟურნალი თურქიჲეს გამაღუ შენი გოვონკვათით ჩქინ.
ალი იჰსან აქსამაზი: “ჟურნალი ჩვენებური” ვა გამიჩქვინუ (ვიტოჟურ)12 სტაროშინა 1980 (ვიტონ ჩხორო ოში დო ოთხო ნეჩი) ასქერული დარბეში გური შენი. თურქიჲეში მთელი მუხალეჶეფე სთერი, გურჯი გამანთანერეთი უსერსელი დოსქიდეს. მარა (1993) ვიტონ ჩხორო ოში დო ოთხო ნეჩი დო ვიტო სუმ წანაშა, ვიტო სუმ წანაშ მორგვალის უსერსელი დოსქიდეს. აჲა უხონარობა შენი მუ იზმონთ თქვან?
შანვერ აქინი: ასქერული დარბეში წანაფე რტუ დო აჲა ხალიქ ამკათა დულჲაფეს გზა ვა მეჩაფტუ. ემუშენითი გამანთანერეფე უსერსელი დოსქიდეს.
ალი იჰსან აქსამაზი: თურქიჲეში გურჯეფეს იმერხევიში გურჯული, 93 მუჰაჯირიში ჩვენებურეფეს/ გურჯეფეს აჭარაში გურჯული უჩქინან, მარა “ჟურნალი ჩვენებურიში გურჯული ტექსტეფეთი”, “ჟურნალი მამულიში გურჯული ტექსტეფეთი”, “ჟურნალი ფიროსმანიში გურჯული ტექსტეფეთი” გამიჩქვინუ გურჯისთანიში ქართლიში გურჯულითენ, მუშენი?
შანვერ აქინი: ქართლიში დიჲალექტიქ ჩქინი (2500) ჟურ ვიტოში დო ხუთ ოში წანერი ოხენცალე დო ლიტერატურაში ტრადიცია მეღალაფუფს დო ემუშენი. ემუშენი აჲა დიალექტი იხმარინუ დო იხმარინასუნონ.
ალი იჰსან აქსამაზი: ანდღანერი ნდღას, თურქიჲეს გურჯული ნენაში ჟურ დიალექტი იხმარინენ: იმერხევული დო აჭარული დიალექტეფე. გურჯისთანიშ გურჯული ნენასთი დიალექტეფე ქუღუნ: მოხევური, მთიულურ-გუდამაყრული, ხევსურული, ფშავური, თუშური, ქართლური, ქახური, ინგილოური, თიანეთური ჯავახური, მესხური, გურული, იმერული, რაჩული დიალექტეფე. ანთეფე რენან გურჯული ნენაში დიალექტეფე. მარა ლაზური, მარგალური დო სვანური რენ გურჯული ნენაში დიალექტეფე ჲადო თქუმერნან. ლაზური, მარგალური დო სვანურითი ნენა რენ, გურჯული ნენა სთერი. თქვან მუ იზმონთ?
შანვერ აქინი: მარგალურ- ლაზური დო სვანური რენ კაჶკასური ნენაფეში ქართლური ოჯაღიშენ დო ჯუმა რენან ართიმაჟურაშა. აჲა ნენაფე დიალექტი ოშინუ რენ ხილაჶი. ედო ამკათა უღნოსე ქოჩეფე რენ შოვენისტი. მათი ამკათა შოვენისტი კოჩეფე კალა დულჲა ვა მიღუნ დო ენთეფე ჶეჲსბუკი ჩქიმიშენ არშვაჯის გეპტკოჩუფ.
ალი იჰსან აქსამაზი: ანდღანერი ნდღას, სუმ ტერიმი, “გურჯი”,“ქართველი” დო “გეორგიან” არ მეალონი იხმარინენ. აჲა ტერიმეფეში, “გურჯი” დო “ქართველიში” ჯინჯი მუნორენ? აჲა ტერიმი, “ქართველი” მუკო ორაშენ დონი იხმარინენ? წოხლე ნამუ მუხურიში ხალკი ოწირუ შენი იხმარინეტუ?
შანვერ აქინი: პერსეფექ ჩქინ “გურჯი”, მიწუმერტეს. “გურჯიში” მეალი რენ “მგერი სთერი მენჯელონი”. გურჯეფექ თიმუთეფეშის “ქართველი” უწუმერნან. მეალი მუშითი რენ ქართლიში ხალკი. “გეორგიან” რენ ჲუნანური ზიტა. მეალი მუში რენ დიხაშ მახაჩქალე.
ალი იჰსან აქსამაზი: აჲა ოკოღარღალუ შენი დიდო შუქური გიწუმერთ. მა ჩქვა კითხალა ვა მიღუ.ოთქვალუში ჩქვა ნენა გიღუნან ნა, ეთი მიწვით, მუ იყვენ! ხჩე ფიმფილი დიხაშა გეგიხთან!
შანვერ აქინი: მა ჩერქესი, ლაზი დო მთელი კაჶკასჲალური ჯუმა ხალკაფეს ყოროფათენ სელამი დო ჰურმეტი მევუმჩინაფთ. ენთეფექ ირორას გეჯგინერი იყვან.
https://shangulishialiihsanaksamaz.blogspot.com/2020/04/sanver-akn-konusuyor.html
http://xvalamgeri.blogspot.com/2020/04/sanver-akn-konusuyor-turkuli-lazuri.html
https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2020/04/sanver-akn-konusuyorturkce-lazca.html
