“ირიქ პანდა ნოხონდინონი იყვას სქიდალას!”
(გოწოთქვალა: აწინერი მუსაфირი/ სუმარი ჩქიმი რენ მერჲემ ნაზლი. მა, ემუ 2009 წანას ვიჩინი; ეშო ქომშუნ აწი. ემინდროს მამგურაფალე ვორტი. ედო ინგლისური ნენაში დერსეფე მეფჩაფტი ენდოლონეფეში შქაგურონის გაზი მახალლეს, ნოღა ისტანბოლის. მეჲრემ ნაზლი რტუ მამგურეფე ჩქიმიში ართ-ართი. მამგურეფე ჩქიმიში მთელი ენდოლონი რტუ. ენთეფექ ჩქვადოჩქვა ძაბუნობაშენ დერდი ზდიფტეს. მერჲემ ნაზლი რენ ადელეშ ძაბუნი. მერჲემ ნაზლის ქუღუნ ოფშა მეჭირელი სქიდალა. მარა კიბირონი დო აზიმონი კოჩეფეში ართ- ართი რენ. ნწოფულას დიდო კითხერი ვა რტუ; გეჭკაფურონი ნწოფულაშენ დიპლომა ქუღუტუ. მარა ოგურუშა, ოკითხუშა პანდა თოლი დო ხავესლუღი ქუღუტუ. ჩქიმი ინგლისური კურსიშა ქომეხთუ. დერსეფეს პანდა გეჯგინერი რტუ. ინგლისური კურსიშენ გეჯგინერი გამახტუ დო სერტიфიკა აყუ ემუს. უკულე ემუქ გურდოშურითენ იჩალიშუ ოშქე ნწოფულას, ლისეს იკითხუ დო ნწოფულაფეშენ იმთიანითენ გეჯგინერი გამახთუ. ემინდროს თრტ-ქ არ რაბისკური фილიმი ჲეშიღერეტუ “თრაგერი სთეღო” (“საქლი ბაჰჩე”) ჯოხონი პროგრამიში სერიშენ სირქეჯიში ისტასჲონის. პროგრამიქ მერჲემ ნაზლიში გეჯგინერი ამბარეფეთი ოგნაფუ მილლეთის. მანთი არ-ჟურ ნენათენ მერჲემ ნაზლიში გეჯნინობაშენ მოლაფშინერეტი; აწი გომაშინუ. მერჲემ ნაზლი, ენდოლონი მამგურეფე ჩქიმიშენ ართერი მარა, აწი გამიჩქვინერი არ ქეთაბითი ქუღუნ. ანდღანერი ნდღას, მერჲემ ნაზლი რენ თურქიჲეში მაჭარალეფეშენ ართერი. მა მერჲამ ნაზლი კალა არ ინტერვიუ დოპი. აჲა რენ ჩქინი ნოღარღალეში ტექსტი. ალი იჰსან აქსამაზი; 3 XII 2018)
+
ალი იჰსან აქსამაზი: მერჲემ ხანუმ; იფთი თქვანი ბიჲოგრაфიშენ ბღარღალათ. აწი ნოღა ისტანბოლის სქიდურთ, აჲა ქომიჩქინ. სონური რეთ? სო დიბადით, ჲეჩქინდით? ნამუ გეჭკაფურონი ნწოფულას იგურით?
მერჲემ ნაზლი: მა ნოღა ისტანბოლის- სულთანგაზის ფხერ, ფსქიდურ. ნოღა სივასიში ოფუტე გუნდუზის ჲეფჩქინდი, დოვიბადი. ოფუტე გუნდუზიში გეჭკაფურონი ნწოფულას დოვიგური დო გეჯგინერი გამაფთი, დოვიმეზუნი.
ალი იჰსან აქსამაზი: მუნდეს იძაბუნით? ოჯაღი თქვანიქ თქვანი ძაბუნობა იგურანში, მუეფე ყვეს? ჰექიმეფექ მუეფე გიწვეს ძაბუნობა თქვანიშენ? მუნდეს გოგინდინუ კუჩხეს მენჯელი?
მერჲემ ნაზლი: (12) ვიტო ჟურ წანერი ვორტი, მეძაბუნერი ვიყვი, ემინდროს ძაბუნობა ჩქიმიში სებებიშენ ამბარი მაყუ.1982 წანა რტუ, ოჯაღი ჩქიმიქ მა სივასიში უნივერსიტეტიში ოხძაბუნაშა მენდემიყონუ. ოჯაღი ჩქიმიქ ძაბუნობა ჩქიმი ოგნუში, იფთი დიდო ვა გააკვირუ. წოხლეშენ ჯუმადი ჩქიმისთი ართნერი ძაბონობა, ხარმელობა აყვერეტუ დო ემუშენი: ადელეში ოსაპარუში ხარმელობა. მარა ემინდროს ჩქინ ჟურისთი ვა მიჩქიტეს ქი, ჩქინ ვორტით ადელეში ოსაპარუში ხარმელი. ჰექიმეფექ, “ნანა დო ბაბა სქანი რენ მზახალი; არ დიცხირიშენ რენან. ნანა დო ბაბა მზახალი იყვანში, ბერეს ამკათა ხარმელობა აყვენ ბერეფეს,”-ჲა თქვეს, “აჲა ხარმელობაში ჩარეთი ვა რენ,”-ჲა. (16- 17) ვიტო ანში- ვიტო შქვით წანერი ვორტი, კუჩხეთენ ოხთიმუში მენჯელი გომინდინუ; ბიგათენ მაგზალეტუ.
ალი იჰსან აქსამაზი: მუნდეს მოხთით ნოღა ისტანბოლიშა. მუკო წანერი რტით ემინდროს? ჰექიმიშა იდითი ნოღა ისტანბოლის? ჰექიმიქ მუფე გიწვეს?
მერჲემ ნაზლი: (1984) ვიტონ ჩხორო ოში დო ოთხო ნეჩი დო ოთხო წანა რტუ, მა ნოღა ისტანბოლიშა იფთი ქომოფთი, ქომოფთით; ოხძაბუნეშა, ოკარუ შენი რტუ. მკულე ორას დოფსქიდი, დოფსქიდით ნოღა ისტანბოლის. უკულე ნოღა სივასიშა, ოფუტეშა გოვიქთი, გოვიქთით. ჰექიმიშა ხოლო ვა მემალუ მა.
ალი იჰსან აქსამაზი: ჰექიმეფექ მუ თეშჰისი გიხვენეს? უკულე მუეფე ყვით?
მერჲემ ნაზლი: ნანანოღა ანქარას სქიდერი არ ჯუმადი ქომიყონუტუ; აქ მომიხთუ დო მა მენდემიყონუ ნანანოღა ანქარაშა, (1985) ვიტონ ჩხორო ოში დო ოთხო ნეჩი ხუთ წანას მა მენდემიყონუ ჰაჯეთთეფე უნივერსიტეტიში ოხძაბუნეშა. ბაბა ჩქიმითი ჩქინი კალა მეხთუ. ექონური ჰექიმიქ თიშენ კუდელიშა თიბბური კანტროლეფე- ტესტეფე ჩქიმი დოყვეს, გინძე-გინძე გოშოგორაფე დოყვეს. ნოღა სივასიში უნივერსიტეტიში თეშხისი მკითხუ ჰექიმიქ; მა ვა ვუწვი. ჟურ თეშხისი ართიქართიშა ოხოდგერი ოხოწონუ მინტუ მა დო ემუშენი. ბაბა ჩქიმი ჰექიმიში ოდაშა ამახთუში, ემუს პკითხი. “ჰექიმიქ, ‘მზახალეფეში ოჩილუ-ოქიმოჯუშენ ჲეჩქინინერი რენ აჲა ხარმელობა, ადელეში ოსაპარუ,’-ჲა მიწუ,”-ჲა მიწუ ბაბა ჩქიმიქ. “მზახალეფეში ოჩილუ-ოქიმოჯუშენ ჲეჩქინდინერი ხარმელობა რენ. ოშველუთი ვა რენ ,”- ჲა თქვერენ ჰექიმიქ ბაბა ჩქიმის; “ მცუდიში ჩარე მო გორუფ, ჯუმადი, ხარმელობას ჩარე ვა უღუნ. ფარა სქანითი მცუდიში მო ხარჯუფ!”-ჲა უკულეთი ოჯაღი ჩქიმიქ ვა მენდემიყონუ ოხძაბუნეშა დო ჰექიმიშა. ჩქიმი ხარმელობაში ოშველუ ვა რტუ, ვა რტერენ თიბბის/ მედიცინას. მარა ხარმელობაში ოხიზანუს ნოდგითუ მუმქუნი რტუ, რტერენ. მარა ემუშენითი фიზიკური ოშველუ დომაჭირტუ. ჰექიმიში კანტროლის ოყოფიმუში ვორტი. მარა მა ეშო დოფსქიდი დო მუთუ ვარ.
ალი იჰსან აქსამაზი: მთელო, ნოღა ისტანბოლიშა მუნდეს მოხთით დო დიბარგით?
მერჲემ ნაზლი: (2000) ეჩი ოში წანა რტუ, ჩქინ ნოღა ისტანბოლის დოვიბარგით.
ალი იჰსან აქსამაზი: ემინდროს მუფერი სქიდალა გიღუტეს ოხორის?
მერჲემ ნაზლი: ნოღა ისტანბოლის დოვიბარგითშენ წოხლენი სქიდალა ჩქიმი რტუ დიდო მეჭირელი, ოფუტეს; გენჯირერი ვორტი. ოფუტარეფე ჩქინი მთელი დიბარგერეტეს ნოღა ისტანბოლის. ჯუმალეფე-დალეფე ჩქიმითი ჩქიმი კალა ვა რტეს ოფუტეს. ხვალა დოფსქიდერეტი ოფუტეს, ნანა-ბაბა კალა ვორტი. ნანა-ბაბა ჩქიმი რტუ ჯაჰილი, უკითხერი. სოსჲალური/ ლამთინალური სქიდალა ვა მიღუტუ ოფუტეს; გენჯირერი ვორტი.
უკულე ნოღა ისტანბოლის დოვიბარგით ; (2007) ეჩი ოში დო შქვით წანა რტუ. მარა სქიდალა მეჭირელი მაყუ ნოღა ისტანბოლის. სქიდალა ფერფუ ვა მაყუ ნოღა ისტანბოლის; გენჯირერი ვორტი. ფარაში პრობლემეფეთი მიღუტეს ოჯაღიში დოლოხე. ტელევიზჲონითი ვა მიღუტეს ოხორის. მანძაგერეფეშენ არ ოჯაღიქ მჯვეში უჩა-ხჩეში ტელევიზჲონი ქომომჩეს მკულე ორას. მანძაგერეფეშენ ჩქვალეფექთი მჯვეში კოლთუღეფე მუთეფეში ქომომჩეს. ხვალა დადი ჩქიმიქ იჩალიშეფტუ. ფსიკოლოჟიური კრიზი, ოკოხვობა მაყუ; ფსქიდუტი მარა, მითამ მა სქიდალას ვა ვორტი. ჩარე ვა მიღუტუ, უჩარელი ვორტი; მითიშა , მუთუშა იმენდი ვა ვიქიფტი სქიდალას; გენჯირერი ვორტი. ღურაშენ მეტა ჩარე ვა მიღუტუ. ემინდროს ეშო მევისიმადეფტი. ღურაშენ მეტა ჩარე ვა მიღუტუ; ეშო მევისიმადეფტი დო მუთუ ვარ.
ალი იჰსან აქსამაზი: მუნდეს აკჲულონი არაბა გაყვეს? აჲა არაბათენ მუფერი აღანი სქიდალა გაყვეს?
მერჲემ ნაზლი: (2008) ეჩი ოში დო ოვრო წანა რტუ, მა აკულონი არაბა მაყუ. კუსკულიშენ ნუზულონეფეში დერნეღიქ აკულონი არაბა მომინჯღონუ. აკულონი არაბათენ, დიდო фეიდე მაყუ სქიდალას. ხეფე თამო-თამო ოხმარუში მენჯელი მიღუტუ დო ამუთენთი აკულონი არაბაში კომანდა ვიქიფტი. ხვალა-ხვალა გალე გამავულუტი; გალე გამახთიმუს ქოგევოჭკი თამო-თამო, მორო! დიდო ონჭელონი ზმონა რტუ, ხვალა-ხვალა გალე გამაფთერეტი. აჩქვა ოჯაღიშენ, მაჟურაფეშენ, ონჯირეშენ, ოხორიშენ დუდმოშლეთინერი ვორტი. ოკითხუთი მინტუ, ოკითხუშა თოლი ქომიღუტუ.
ალი იჰსან აქსამაზი: არმციქათი ინგლისური კურსიშენ მოლაფშინათ? ეჲა კურსიქ მეგიშველესი სქიდალას?
მერჲემ ნაზლი: გაზი მახალლეში პარკიში დოლოხე რტუ ენდოლენეფეში შქაგურონი, ბელედიჲეში. არ ნდღას, ენდოლენეფეში შქაგურონიში ინგილისური კურსიშენ ამბარი მაყუ. არშვაჯის აკულონი არაბა ჩქიმის გეფხედი დო მანიშა ენდოლენეფეში შქაგურონიშა მეფთი დო მევიჭარი. აჲა კურსიშენ დიდო фეიდე მაყუ. თქვანი ოშველუთენ, გეჯგინერი დოვიყვი ინგლისური კურსის. გური კაპეტი მაყუ. აჲა გეჯგინობა შკულე, მენდრალეშენ ოკითხუთენ გამანთანა გოვონკვათი. კურსი თქვანი შკულე, ხოლო აკულონი არაბას გეფხედი დო ხოლოს ოშქენონი ნწოფულაშა მეფთი დო მევიჭარი. იმთიანეფეთენ გეჯგინერი დოვიყვი დო ოშქენოში ნწოფულაში დიპლომა მაყუ. გური ხოლო კაპეტი მაყუ. გონწკიმერი ლისეს ოგურუ მინტუ დო მევიჭარი, შაირ აბაჲ ლისეს. ჟურ დო გვერდი წანაში დოლოხე ვოჩოდინი ლისე დო გეჯგინერი დოვიყვი. ედო ლისეში დიპლომათი მაყუ. ჩქვადოჩქვა დოხმელი დო ოჯაღური პრობლემეფე მიღუტუ. ოთქვალულეთენ ვა იჩოდენ. ჩოდინონი ნდღას (ქფსს-ში) დევლეთიში დულჲაში იმთიანის მევიჭარი . ოშიშენ (60) სუმე ნეჩი პუანი მაყუ იმთიანის. აჲა რტუ დიდი გეჯგინობა ჩქიმი შენი.
ალი იჰსან აქსამაზი: მა მიჩქინ, მანძაგერეფე თქვანიშენ არ ბეგიქ არ კომპიუტერი ჰედიჲე მექჩერეტუ. აჲა ამბარიშენთი არ-ჟურ ნენა მიწვით? ეჲა კომპიუტერიქ მუჭოში მეგიშველეს სქიდალას?
მერჲემ ნაზლი: ნოტერიში ხეთენ, დადი ჩქიმის ვექჲალეთი მეჩამუში ვორტი. სუმ თუთას არ фარა ენდოლონიში მააში მომჩაფტუ დევლეთიქ. ემუშენი დადი ჩქიმის ვექჲალეთი მეჩამუში ვორტი მა. ნოტერი ბეგიქ ოხორიშა მომიხთეს. რაბისკაში დულჲაფე დიჩოდუ. Фორმალიტეფე დომიხვენუ. უკულე დოფხედით დო ბღარღალით, ჩაი ფშვით.
უკულე ნოტერი ბეგიქ ოჩუქარე ქომომჩუ ეჲა კომპიუტერი. კომპიუტერი დო ინტერნეტიში მოსაშენ დიდო პოზიტიური фეიდე მაყუ სქიდალას. ეჲა კომპიუტერი დო ინტერნეტიში მოსათენ დიდო მსქვა დო ფელაფერი, მოგაფონი დულჲაფე დო აკტივითეფე მახვენუ მა. ტექნოლოჟიქ დიდო მემიშველუ.
ინტერნეტიში მოსათენ ჭანდინაფე დოპი მა. ბირაფაფე ვიბირი . მუსიკითენთი აღანი მანებრაფე მაყუ, ინტერნეტიში მოსათენ. ინტერნეტიში მოსათენ ნოხვენეფე ჩქიმითენ ოსქიდუში ხელა მომანძინუ გურის.
ალი იჰსან აქსამაზი: მა მიჩქინ, თქვან ბაღლამათი გელაჩაფთ? მუნდეს დო სოლენ იგურით?
მერჲემ ნაზლი: (9) ჩხორო წანერი ვორტი, ბაღლამაში გელაჩამუ დოვიგური, ოფუტეს. ჩქინ, ზათი ბაღლამაში კულტური ქომიღუტეს ოჯაღის. პაპუ ჩქიმიქ ბაღლამაში გელაჩამუ უჩქიტერენ. ბაბა ჩქიმიქთი ბაღლამა გელაჩაფტუ. უკულე ბაბა ჩქიმიქ გუნნაზ დადის ჩქიმისთი ბაღლამაში გელაჩამუ ოგურერეტუ. რამეთლი დადი ჩქიმის ოფშა მსქვა სერსი/ ხონარი ქუღუტუ.
ალი იჰსან აქსამაზი: ანდღანერი ნდღას გამიჩქვინერი არ ქეთაბი გიღუნან; მაჭარალე რეთ. ოჭარუს მუნდეს გეოჭკით? ნამუ მოტივასჲონითენ გეოჭკით ოჭარუს? მუნდეს გამიჩქვინუ ქეთაბი თქვანი?
მერჲემ ნაზლი: ჰო, აჩქვა მათი არ გამიჩქვინერი ქეთაბი ქომიღუნ; მაჭარალე ვორე. ოჭარუში фიქირი ნოსიშა მომიხთუ (2015) ეჩი ოში დო ვიტო ხუთ წანას. ნოწირენი გამაფთა, აჲა მინტუ მა დო ემუშენი ოჭარუს ქოგევოჭკი. იმქჲანი მაყვაში ნომანი დო თიჲატროში ტექსტეფეთი მაჭარენ.
ალი იჰსან აქსამაზი: აჲა ქეთაბი გამიჩქვინაში, მუფერი ზმონა გაყვეს? მუეფე გათქვენან ეჲა ზმონაფე თქვანიშენ?
მერჲემ ნაზლი: დიდო ონჭელონი ზმონა დო გაგნაფა რტუ. არ ნოღირა ქომიღუტუ. ქეთაბი შკულე, ხეშნოხვენეში კართა სფეროს თი- ჩქიმი ოწირამუ მინტუ. აჲა რენ დიდი ხჩეთომონობა დო ხელა ჩქიმი შენი. ბაღლამაში გელაჩამუთენ დო ბირაფაფაში ობირუთენ ოსქიდუში ხელა მომანძინუ. პანდა მადოსქიდე დო ნოწირენი დულჲაფე ოხვენუ მინტუ მა. ქეთაბითენ გეჯგინერი დოვიყვი. ქეთაბი ჩქიმი დიდო ინჭელინუ. მაჟურანი ქეთაბიში ოჭარუს ქოგევოჭკი. არ შიირიში ქეთაბიში გამოჩქუთი გურის მეკამილუფს.
ალი იჰსან აქსამაზი: ენდოლონეფეში დერნეღეფეს ქეთაბი თქვანიშა ნჭელა აყვესი? ენთეფექ ქეთაბიში გამაჩამუშა მეგიშველენანი?
მერჲემ ნაზლი: ენდოლონეფეში დერნეღიში დუდმახვანჯე მოვუკითხი. ქეთაბი ჩქიმის ოჩუქარე მეფჩი ემუს. მარა ენთეფექ მხუჯი ვა მომჩეს. მაჟურა დერნეღისთი ვაკვანდი მა, ქეთაბი ჩქიმიში ოჩინაფუ შენი; ენთეფექთი მხუჯი ვა მომჩეს. ენდოლონეფეში დღას, არ მაჟურა ტანიში ენდოლონეფეში დერნეღიქ იმზაში დღა დომიწოფხუ.
ალი იჰსან აქსამაზი: ნამთინიქ ტვ დო გაზეთაფექ თქვანი ამბარეფე გამოგნაფეს მილლეთის; ეშო მიჩქინ. ნამუ ტვ დო გაზეთაფექ გამოგნაფეს ქეთაბიში ამბარი?
მერჲემ ნაზლი: ტელევიზჲონეფეშენ ჯნნ, ჯემ -თვ, ჰილალ- თვ, ათვ, თვ-34 –ქ ჭანდინაფე მუთეფეშითენ ქეთაბი ჩქიმი მილლეთის გამოგნაფეს. სვალჲარული გაზეთა ჲაშამ გაზეთე; ჰურრიჲეთი, ვათანიქთი ამბარეფე ჩქიმი გამოგნაფუ ხალკის.
ალი იჰსან აქსამაზი: მა მიჩქინ, თქვან დიდო კაფეტი ირადე გიღუნან. ირადელონი რეთ. ალლაჰიქ პანდა მეგიველან დო ქჩვან. მერჲემ ხანუმ; მა დიდო შუქური გიწუმერთ აჲა ინტერვი შენი. ოთქვალუში ჩქვა მუთუ გიღუნან ნა, მესაჟეფე გიღუნან ნა, ენთეფეთი მიწვით, მუ იყვენ. ალლაჰიქ გჩვან დო პანდა იხელით!
მერჲემ ნაზლი: ადელეში ოსაპარუში ხარმელობათენ, დიდო მეჭირელი სქიდალა მაყუ დო მიღუნ მა. შაშკინი ვორე. მუშენი, გიჩქინანი?! მთინითი, მუჭოში სქიდალას დოფსქიდი; ვა ოხომაწონენ. აჲა რენ ალლაჰიში ლუტუфი;
მა ხალი ჩქიმის აშო ვოწკერ. ანდღანერი ნდღას, აჩქვა ტანი ჩქიმი ბეჯითი ვა რენ, ქუნითენ კაპეტი ოყოფიმუ დობიბაღუნ . მარა ხოლოთი ხურა ჩქიმიში კაპეტობა ბგორუფ მა. ხეფე ჩქიმიში ოხმარუ ბგორუფ. ოჭკომალე ჩქიმი, ხეფე ჩქიმითენ მა ოპჭქომა. ნამთინი ორაფეს, ხეფე ჩქიმი ნუკუ- პიჯი ქომევისვა, ეჲა გომანჭელენ. თომას ხე ქომევისვა; ხეფე ჩქიმითენ თომა ჩქიმიში ოცხონუ ბგორუფ. ხეფე ჩქიმითენ დოლოქუნეფე ჩქიმი დოლოვიქუნა, ეჲა ბგორუფ მა. დიდო კოჩის ანთეფე ახვენენა მარა, ხოლოთი ხელებერი ვა რენან; ხოლოთი ოსქიდუში ხელა ვა უღუნან. ხურაშ კაპეტობაში მეტა, ჩქვა ბეჯითი მუთუ ვა რენ აჲა სქიდალას. ალლაჰიქ მითის ხარმელობა მო ნოჭარას. ამბარეფე ვოგნაფ ტვ დო გაზეთეფეშენ დო ეშო მიჩქინ, ამერიკა დო ისპანჲას, ჩქიმი ხარმელობა სთერი ხარმელობაში ჟინთი იჩალიშეფან ნამთინი ჰექიმეფექ. მარა მა ქომიღუნ დიდი ფარაში პრობლემეფე. უჩარელი ფსქიდურ აჲა სქიდალას. ალლაჰიქ ირის ნაჭარას ხურაშ დო შურიშ კაპეტობა. ირიქ პანდა ნოხონდინონი იყვას სქიდალას. მა თქვან დიდო შუქური გიწუმერთ. ინგილისური ნენაში კურსის, თქვან დიდო фედაქჲარობათენ იჩალიშით. დიდი შევქჲატითენ ჩქინ მემიშველით. მანებრა ჩქიმი რეთ. მა აჲა ყოროფას დიდო შუქური გიწუმერთ. აჲა ინტერვიუ შენითი დიდო შუქური გიწუმერთ.