“აჲდინლიქ” ჯოხონი გაზეთიშ არქივიში ოჶისის ნა იხანდეფტუ მჯვეში მეგაბრე ჩქიმიქ ლაზეფე შენი მუთხანეფე ნა ჭარუფტუ მითხანეფეში ჯოხოფე, ადრესეფე დო ტილიჶონიში ნომერეფე მომჩეეტუ. აწი ხეს ნა ვოქაჩაფტი ლისთეს ჰაჲრი ჰაჲრიოღლიში ადრესი დო ტილიჶონიში ნომერითი ჭარელი ტუ. არ ნდღას ვუჯოხი ემუს ტილიჶონითენ. მაართანოთ ჩქიმდენ ინჶორმაცია მეფჩი ემუს. “კაი ნდღალეფე. მან ალი იჰსან აქსამაზი. მპოლიშენ გიჯოხუფთ. ედო თი_ფაფახონი ჰაჲრიოღლუ კალა ოღარღალუ მინტუ. ნომერი წორი რენ-ნა.”-ჲა ვუწვი ტილიჶონის ხონარი ჩქიმი მისიმინტუ კოჩის. ტილიჶონიშენ ნა მომიხთუ ხონარიქ, “ჰო, მან ვორე,”-მიწუ. მანთი ემუს, “მან “ლაზეთიში ისტორია” ჯოხონი სვარა ვიკითხი. ედო ემუშენი გიჯოხით. მარა ემუშენ წოხლე ჩქიმდენ ინჶორმაცია მექჩა. ჯინჯი ჩქიმი არტაშენი რენ. მან მპოლის დოვიბადი დო ვირდი. ინგილისური ნენაში მამგურაფალე ვორე არ კოლეჯის. არ ჩქვა ნენათი მიჩქინ, იტალიანური ნენა.”ჲა ვუწვი.
აშოფათენ ემ ნდღას ოკოვიჩინიშით ართიქართი თელეჶონის. დიდო მქვა ხონარი უღუტუ ემუს. გაგნაფა მუშითი კაი რტუ. ხონარი მუშიშენ კაი კოჩი ნა რტუ ოხომაწონუ დო მუთუ ვარ. მაართანი კონტაქტის გინძე ორაშ მორგვალის ოკოვიღარღალეეტით. 1992 წანა რტუ. დიდო პატი დო დერდონი ნდღალეფეს ფსქიდურტით თურქეთის. ემუშენი ტილიჶონიში შველათენ აღანი მეგაბრობაფე ოხვენუ შენი წორი პერიოდი ვარ ტუ. მარა ჰაჲრიოღლუ დო მან გევოჭკით ართიქართი კალა კონტაქტი ოხვენუს.
ტილიჶონითენ ართიქართიშენ ოგურუში გზა ბგორუფტით, ბგორამინტეს მთინი მეთქვალეთენ, მან ნაკოთხანი კითხვა მიღუტუ დო ენთეფეში ჯოღაბეფე ბგორუფტი, ბგორამინტუ. აჲა ფერფუ ვარ იყვასუნტუ, მარა ემორას მან ვარ მიჩქიტუ ეშო ნა იყვასუნტუ დულჲა.
“ლაზეფეში ისტორია” ჯოხონი სვარაში თურქული მუში, გვერდი მუში წკარითენ ოფშა დო ჩქვა გვერდი მუშითი უფშუ ნა რენ არ ჭიკა სთერი რტუ. ვართი ოფშა ვართი უფშუ. ოფშათი რტუ, უფშუთი რტუ. ემ ორას 30 წანერი ვორტი დო ემ ორაშაქის, სქიდალას ჟურ გზა დო ფერი ნა უღუტუ, მიჩქიტუ. ედო ეშოთი ვიჯერტი. მარა ამ სვარა ნა ვიკითხიშკულე, სქიდალა ჶილოსოჶია ჩქიმი იქთურუ.
ჰაჲრიოღლუ 1936 წანას ინეგოლიში ოფუტე ნა რენ ჰაჲრიჲეს დიბადეენ. მასუმანი ნესილიშენ მოხაჯირი რტუ. პაპულეფე მუთეფეში მუსულმანი რტეს. ჯინჯი მუში ანდღა აჭარა ჯოხო მუშითენ ნა იჩქინენ რაიონი რენ. ოჯახი მუშიქ რუსული ზალიმობაშენ ნა იმტეენ დო ოსმანური თერეშა მოხთეენან. გეჭკაფური დოგურონი შკულე, ბურსას ბიჭეფეშენი ხეშნოხვენე ინსტიტუთიშ ბინა ოკიდუში ბურმეს იკითხუ დო კურს მუში ნოთამამუ. მპოლის ჲილდიზიშ პოლიციელური დოგურონიშა ქამახთუ. 1982 წანას პენსიონერი დიყუ.ქორთული ნენა უჩქიტუ მარა ჰაჲრიოღლუს ნა უჩქიტუ ნენა, ოქორთურას ნა იღარღალენ ქორთული ნენაშენ დიდო ჩქვანერი რტუ. ემუქ ნა ღარღალაფტუ ნენა ოფუტური, ოჯახური, ენთეფეშენ ექოლეთი ჲასახი ნენა რტუ თურქეთის, მუში ბერობაშ პერიოდის. მუქ ნა ღარღალაფტუ ნენას ჩქვანერი ალბონი ნა უღუტუ, იგურუ. მურენქი ემ ორას 15 წანერი რტუ. ჰაჲრიოღლუქ დიდო მკულე პერიოდის დოლოხე ქორთული ალბონი იგურუ. ემუთენ ქორთული მუში ოკაპეტანუს ქოგჲოჭკუ. ამ ალბონითენ იკითხუფტუ დო ჭარუფტუ მუქ. შური მუშითი იკაპეტინუ. ნა მულუნ წანაფე კალა კავკასური ხალკეფეში ისტორია დო სქიდალა მუთეფე შენი ინტერესი დვაყუ ემუს. ოქორთურას ნა გამახთუ სვარეფე ოკითხუს ქოგჲოჭკუ. აჲა კაი რტუ მარა, “ლაზეფეში ისტორია” ჯოხონი სვარა დო ნამთინი თერჯუმე მუთეფეში ობიექტური ნა ვარ ტუ, იჩქინენ.
ეშო ფთქვათ-ნა, აშო ფთქვათ-ნა, ჰაჲრიოღლუ ჩქინებური კულტურის მხუჯი ნა მეჩუფეში ართერი რენ. ნაკოთხანი ჶარას ოქორთურაშა იდუ, ოჶიციალური სტუმაროთ. ჰაჲრიოღლუს უღუტუ ჩქვა სვარეფეთი. მუ ჭვინი რენქი, ჰაჲრიოღლუქ 1993 წანას, ინეგოლის შური მუში ღორმოთის ქომეჩუ დო ჯენაზე მუში ოფუტე ჰაჲრიჲეს დოხვერი რენ.ჰაჲრიოღლუქ კითხვა ჩქიმეფეშა ჯოღაპი ვარ მეჩუ. კაბგა უღუტუ ემუს, ქირზიოღლუ სთერი ოჶიციალური იდეოლოგიში კოჩეფე კალა. მარა ჰაჲრიოღლიქთი არ ჩქვა ოჶიციალური იდეოლოგიში გზათენ ულურტუ. ემუშენი მანთი მუში კალა კაბგა მიღუტუ. ზაბუნობა მუშის ვარ მაძირუ ეჲა. ჯენაზეში ცერემონია მუშიშა ოხთიმუში შანსითი ვარ მაყუ. მარა მან ფსქიდაშაქის, მუში კალა ნა რენ გოშინაფე ჩქინი სქიდასუნონ. ჰაჲრიოღლუ კალა ნა რენ მეგაბრობაშენ დიდო ბეჯითი არ მუნთხა ვიგური. ეთი გვერდი ოფშა დო გვერდი უფშუ ნა რენ ჭიკაშ ჶილოსოჶიაში დოლოხე შინახერი რენ.
ჰაჲრიოღლუ კალა ტილიონითენ ოკოვიღარღალაფტით დიდოფეთენ. ნაკოთხანი ჶარასთი მპოლის ოკოვიკატით. არ ჶარასთი მან ინეგოლიშა, ოხორი მუშიშა ვიდეეტი მოკითხუშენი.
მაართანი ჶაროთ, ჩქინ ემ ორას ავტუბუსეფეში ცენტრი ნა რენ თოფკაპის ოკვიკათეეტით. გიშაშუ. მუქ ნა გიშაშუთი, მიწუ. ეშო მიწვეეტუ, “მუჭო იყვენ?! სინ დიდო კაპეტი გური დო შური გიღუნ. მან ტილიჶონის ნა ვოგნი ხონარიშენ ეშო ოხომაწონუ, მარა სინ მკულე რე. მუჭო იყვენ?!” ამ მეთქვალეფე მუში ოინტერესონი რტუ. მარა ემუს ნა უღუნ გაგნაფაშენთი ამ სიგნალი მომჩაფტუ მუქ. მუში შენი მან ღორმოთონი დულჲა ვიქიფტი დო ღორმოთონი საქვარის დოლოხე ნა რენ კოჩითი დივი სთერი იყვასუნტუ!
1992 წანას, მან ვარ მიჩქიტუ ქორთული ალბონი. ემ ორაშაქის, ლათინური, არაბული, ბერძენული, კირილური, ჩინური ალბონეფე მიჩქიტუ ვარნა ვიჩინოფტი. მაართანი ჶაროთ, ოქოვიკათითში, ემუს ნაკოთხანი ჰედიჲე სვარაფე, ჶოტოკოფიეფე უღუტუ ჩქიმი შენი, ჩანთას. ენთეფეშენ ნამთინეფე ინგლისური ნენათენ, ნამთინეფე თურქული ნენათენ ჭარელი რტუ. ართი თი სვარა მომჩუ მუქ. ემ ორას, ამ სვარა მუ რტუ დო დოლოხე მუში მუ ნა ჭარტუ, ვარ მიჩქიტუ. ალბონი მუში ჩქვანერი რტუ. ეჲა რტუ ქორთული ალბონი. მუქ ნა მომჩუ სვარაში ჯოხო რტუ “ლაზური პარამითეფე”. მან ამ სვარაში შველათენ ამ ალბონი, ქორთული ალბონი, ვიგურამინტუ.
არ დოლონიშ მორგვალი ამ ალბონი ვიჩალიში დო შილჲა ჶარათენ, პჭარეეტი კართა ბონჯა. ამ ალბონი მემიშველასუნტუ. ოქორთურას ნა ქოგამახთეენ, არ-ჟურ ჶოლკლორული სვარა, პარამითეფეში სვარა, ამ ალბონითენ ჭარელი რტუ. ემუშენი ამ ალბონითენ, ნა მიჩქიტუ ლაზური ნენაქთი ოდიდანუს ქოგჲოჭკეეტუ. დიდო შანსონი ვორტი.
მან ჰაჲრიოღლუქ ნა ძიროფტუ სთერი ვარ ვოწკერტი თემას. ართიქართიშენ ვიგურაფტით. აწი მუქ ჩქინი კალა ვარ რენ, მარა ემუს ნა უღუნ სთერი გაგნაფა ნა უღუნანფე სქიდუნან. ენთეფე კალათი ქოვორეთ. ედო ართიქართიშენ ვიგურაფთ. მან ჰაჲრიოღლუშ ჯენაზეში ცერემონია მუშიშა ვარ მემალუ. მარა მოფთეეტიკონი, ეშო მეთქვალეფეში ოთქუ მინონტუ.: “ჯოხო მუშის აწი ისტორია ნა ითქვენ მჯვეში პერიოდისთი ჩქინ ფსიქიდურტით, ჩქინი ნა რენ დიხაშ ჟინ. დიხა, გოლა, გერმა, ზოღა კალა ართნერი ვორტით, ართიქართიშა მეგაბრე. მეგაბრეშენ მეგაბრე ტეს ენთეფე ჩქინდა. ოჭკომალე დო ოშუმონი მომჩაფტეს ენთეფექ ჩქინდა. მანჯე მუში ვარ ვორტით ენთეფეში მარა, მანჯეთი ვარ მიყოუნტეს ემ ორაფეს. ნა მინტეს მუნთხანეფე ოშუმონი ვარნა ოჭკომალე შენი ეშო ოხანდონი ვარ ვორტით გალენეფეში გური შენი, აწი ნა ოყოფუმონი ნა ვორეთ სთერი. სქიდალა დიდო მეჭირელი რტუ ოშუმუ დო ოჭკომუ შენი მარა, ჩქინი ღურელეფეში საფულე იძირეტუ ნა ფსქიდურტით კელეშენ. ემ ორასთი ართო ვორტით ენთეფე კალა. ვარ მიყოუნტეს მტერი, გერმაკოჩიშენ მეტი. ემ ორასთი მიყოუნტეს ნანდიდი დო პაპული, ნანა დო მამა, და დო ჯუმა, ჩილი დო ქიმოჯი, კულანი დო ბიჭი ბერეფე დო მოტალეფე დო მეგაბრეფე. ნენა მიღუტეს დო ბღარღალაფტით ნა მინტეს სთერი, ჭუმანიში, ლიმჯიში, სერიში, ნა მინტეს თემაფეშენ, ნა მინტეს მითხანეფე კალა. შქურინა ვარ მიჩქითეს, გერმაკოჩიშენ მეტი. ნდღათი ჩქინი რტუ სერითი. მცკუფი ნდღალეფე ბძირით ართიქართიშენ გინძე.”
ჶილოსოჶია ჩქინიქ ვარ იქთირეეტუ ემ ორაფეს, ნა ვარ ფშუფტით შენი ჭიკაშენ. ხოჯიში დიდი ქრა მიღუტეს ხეს დოქაჩერი. ქრაშენ ნა ფშუფტით შენი ემ ორას ოხორიშ ნოხვენე ღვინი. გვერდი მუში წკარითენ ოფშა დო ჩქვა გვერდი მუშითი უფშუ ნა რენ არ ჭიკაშენ გამახთიმერი ჶილოსოჶიაში გზათენ ვარ ვულურტით. ჩქინ ქოვორტით.“გალენეფექ მეხთეს. მზახალი ვარ ტეს. ვართი მეგაბრე. ადამიანითი ვარ. ნენა მუთეფეში ჩქინ ნა მიღუტეს სთერი ნა ვარტუ. მეხთეს. ენთეფეს ვარ უღუტეს გურის ხელადოკაობა. ვარ ყოროფტეს დიხა, გოლა, ნჯა, გერმა, ზოღა. ვარ ძიროფტეს ცაშ ფერითი, ზოღაშ ფერითი. ენთეფეს ვარ უღუტეს ყოროფა ბერეფე მუთეფეშიშათი. ენთეფეში ღნოსი დო ხეთენ დოვიყვით მტერი დიხა, გოლა, გერმა, ზოღა ჩქინიშათი. გომოჭკონდით მჭიმაში ხონარითი, დიხაშ შურათი.
დიდო ორა მეკილუ უჩქინუთენ მი ნა ვორტით დო სოლენ ნა მოფტით. გალენეფექ, ენთეფეს ნა უღუტეს პატი ტრადიციაფე დო გაგნაფე კალა მეხთეს. აწი ვარ ოხომაწონენან ცაში ფერი, ზოღაშ შურა, თოფურიში ნოსთონობა.
არ ნენა დომისქიდუ ხვალა ელაკთერი, გელაკთერი. ეშო ნა რენ-თი-ნა, ეთი ღურუნ, ნა მეკილაფს ნდღალეფე კალა. არ ოჯახიში ბერეფე ვორტით ართნერი ნენათენ ვარნა აწი ნა რენ სთერი ჩქვადოჩქვა ნენაფეთენ, აწინერი ჯოხოფე ჩქინითენ, ლაზი, მეგრელი, შონი, ქორთუ დო ჩქინებურეფე. მჯვეში ორაფესთი ნა რტუ სთერი აწითი ქოვორეთ ჯუმალეფე. ჩქვა ნენაფე მიღუნან-თი-ნა, ქოვორეთ ხოლოთი დო არ ოხორიში ბერეფე. ნენაფე ჩქინი რენ სებები მუში ართიქართიშა ნა რენ ჯუმალობა ჩქინიში. ნენა ღურაში ვარ იძირენ ჯუმალობათი ართიქართიშა.ლაზური ნენა ღურუნ. ღორმოთიქ ნა მომჩეს ნენა, მუქ ნა მომჩეს მენჯელითენ ემუს მხუჯი ნა ვარ მეფჩაფთ შენი ღურუნ. ღორმოთის ეშო ნა უნონს სთერი ჲადო ვარ, ჩქინ ნენას მხუჯი ნა ვარ მეფჩაფთ შენი. ჩქინ ბუნდური ნა ვორეთ შენი, ღურუნ. აწი ლაზური ნენა შენი მუთხანეფე ოხვამუში ორა რენ.. ნენა ჩქინიქ ვარ ღურას დო სქიდას, ირდას. ( მა-14-ანი მარტი 2006 წანას, მპოლი)”
სინ ნამისონი კოჩი რტი ჰაჲრიოღლუ.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder