Özhan Öztürk Konuşuyor (Türkçe/ Lazca- Turkuli/ Lazuri - თურქული/ ლაზური)

Özhan Öztürk Konuşuyor:

“ Akademisyenler için de faydalı kitaplar ortaya çıkardım!”

(Ön açıklama: Bugünkü misafirim Özhan Öztürk. Özhan Öztürk, ülkemizin donanımlı Aydınlarından; bir diş hekimi. Yayımlanmış çok değerli kitapları da var. Kendisiyle bir söyleşi yaptım; biyografisi ve yayımlanmış kitaplarına ilişkin konuştuk. Bu metin, söyleşimize ait. Ali İhsan Aksamaz; 09 III 2020)

+

Ali İhsan Aksamaz: Özhan Bey, önce biyografinizden konuşalım da öyle başlayalım! Nerede ve ne zaman doğdunuz?  Hangi okullarda öğretim gördünüz? Evli misiniz? Çocuklarınız var mı? Şu anda nerede çalışıyorsunuz? Hangi dilleri biliyorsunuz?  Bize kendinizden bahsedin, lütfen!

Özhan Öztürk: Öncelikle merhaba! Yedi sülalesi Karadenizli bir ailenin oğlu olarak İstanbul’da doğdum ve tüm öğrenim hayatımı da aynı şehirde geçirdim hatta yedek subay okulunda sınavlarda dereceye girerek askerliğimi bile burada yaptım. Üniversite’de önce Tıp fakültesine girdim ama bir süre sonra çok vakit geçirmeden hayata atılabilmek için Diş Hekimliği fakültesine geçtim ve 1991 yılında mezun oldum. Halen hayatımı kazanmak ve ailemi geçindirmek için İstanbul’da diş hekimliği yapıyorum.

İnsanın anadili bile olsa bir dili gerçekten bildiğini iddia etmek sizin gibi dil ile uğraşanların takdir edeceği gibi cüretli bir tavır. British Council’de geçirdiğim yıllar hatırına İngilizce biliyorum diyebilirim sanırım. Bunun dışında neredeyse her yıl gezi ve araştırmalarım için ziyaret ettiğim İtalya ve Yunanistan’ın dillerine de garsonlarla anlaşabilmekten biraz daha fazlasına hakimim. Anne tarafımdan dolayı çocukluğundan kalan kulak dolgunluğuyla Lazca ve bölgemizde konuşulan Trabzon Rumcası gibi diller hakkında da biraz da sonradan gayretin sayesinde az çokfikir sahibiyim diyebilirim.

Ali İhsan Aksamaz: İsterseniz, şimdi de kitaplarınızdan bahsedelim. Yayımlanmış dört kitabınız var; öyle biliyorum: “Dünya Mitolojisi”, “Folklor ve Mitoloji Sözlüğü”, “Karadeniz Ansiklopedik Sözlük” ve “Pontus (Antik Çağ’dan Günümüze Karadeniz’in Etnik ve Siyasî Tarihi)”. “Dünya Mitolojisi” adlı eseriniz ne zaman ve hangi yayınevinden çıkmıştı? Bu kitabınızda hangi konulardan bahsediyorsunuz?

Özhan Öztürk: Üniversite yıllarımdan beri özellikle halkbilim, mitoloji ve eski çağ tarihi ilgimi çekmekteydi ama bitmek tükenmek bilmeyen bir iştahla okumama rağmen bir kitap yazma fikrine sahip değildim. 1990’lı yıllarda ilgi ve birikimimi Karadeniz üzerine yoğunlaştırdım ilki dil ve kültür, ikincisi tarih ile ilgili ‘Karadeniz Ansiklopedik Sözlük’ (2005) ve Pontus (2011) adlı çalışmalarımı yayınladım. Eskiden beri ilgi duyduğum halkbilim ve mitoloji konusundaki çalışmalarımı ise ‘Folklor ve Mitoloji Sözlüğü’ (2009) ve Dünya Mitolojisi (2016) adlarıyla yayınladım. Bunların bir tarih kitabı olan ‘Pontus’ dışındaki üçü sözlük formatında olduğundan daha çok sözlükçü olarak tanınıyorum. Kitapların tümü farklı yayınevlerinden çıktı ama bu durum benim huysuzluğundan dolayı değil tamamen tesadüfi olaylardan dolayı gerçekleşti.

Dünya Mitolojisi adlı sözlük çalışmam Sümer, Hitit, Babil ve Eski Mısır uygarlıklarından Yunan, Roma ve Kuzey Avrupa'ya; Britanya Adaları'ndan Pasifik Adaları'na; Uzakdoğu halklarından Eskimolar'a; Afrika'dan Kuzey ve Güney Amerika'ya kadar, yeryüzünün farklı kültürlerine dair mitoloji ile ilgili konuların maddeleştirmemle oluştu. Kitabı yazmaya başladığım zaman piyasada bu kadar benzeri çalışma yoktu daha doğrusu Türkçe’ye çevrilmemişti. Bununla birlikte eksiği olmayan ve akademisyenlerinde faydalanabileceği bir el kitabı yaratmaya çalıştım.

Ali İhsan Aksamaz:  Diğer kitabınız “Folklor ve Mitoloji Sözlüğü”. Bu kitabınız zaman ve hangi yayınevinden çıktı; hangi konulardan bahsediyorsunuz?

Özhan Öztürk: Folklor ve Mitoloji sözlüğüm(2009), Dünya Mitolojisinden 7 yıl önce Ankara’da yayınladığım halkbilim ve dini inançlarla ilgili alana eğilmiş bir çalışmaydı. Artık baskısı tükenmiş olsa ve nadir kitap web sitesinde fahiş fiyatlara satılsa da akademik çalışmalarda en çok referans verilen çalışmam o oldu.

Ali İhsan Aksamaz:  Üçüncü kitabınız “Karadeniz Ansiklopedik Sözlük” adını taşıyor? Kitabınız hangi yıl yayımlandı? Bu kitabınızı hangi yayınevi yayımladı? Hangi konuları işliyorsunuz?

Özhan Öztürk:2 cilt halinde yayınlanan Karadeniz Ansiklopedik Sözlük’ ilk kitabımdı ve başka bir yayınevinden olur almama karşın İstanbul’da yeni yayınevi kuran bir arkadaşıma bunu ilk kitabı olarak yayınlaması için teslim etmiştim. İçeriği Karadeniz Türkçesi içerisinde kullanılan yerel terim ve deyimlerden bölgedeki toponimlere dek uzanan hem derleme hem de etimolojik içerikli bir çalışmaydı.

Ali İhsan Aksamaz: Diğer kitabınız “Pontus (Antik Çağ’dan Günümüze Karadeniz’in Etnik ve Siyasî Tarihi)”. Bu kitabınız hangi yayınevinden ne zaman çıktı? Hangi konulardan bahsediyorsunuz?

Özhan Öztürk: Sözlük formatında olmayan bir tarih kitabı olarak tasarladığım Pontus adlı kitabımda sanıldığı gibi Doğu Karadeniz bölgesi tarihini değil Kırım’dan, Bulgaristan’a, Kafkasya’dan Paphlagonya’ya Karadeniz çevresinin tarihini Antik Çağ’dan günümüz dek ana hatlarıyla vermeye çalışmıştım. 2009 ve 2011 baskılarının ardından 2016’daki 3. Baskıda yaklaşık 30 sayfalık ek bir güncelleme yapmak zorunda kaldım. Yeni arkeolojik bulguların yanı sıra özellikle Kırım ve civarında siyasi durum değişmiş ve Karadeniz’de enerji hatları projelerinde önemli değişiklikler olmuştu.

Ali İhsan Aksamaz: Yeni kitap projeniz var mı? Bize yeni müjdeniz var mı?

Özhan Öztürk: 20 küsur yılda üzerinde birkaç ay veya birkaç yıl çalışıp çeşitli sebeplerle yarım bıraktığım daha çok tarih konulu pek çok çalışmam var. Bununla birlikte yaşlandıkça sarf edeceğim her kelimeyi özellikle özgün bir fikirse 40 defa tartarak, o konuda söylenmiş her söz ile kıyasladıktan sonra yazıya geçiriyorum. Bu durum yeni kitapların yayınlanmasını geciktiriyor. Ayrıca çeşitli güncel deneme ve makalelerimi https://ozhanozturk.com/ adresindeki kişisel web sitemde yayınlıyorum. Özellikle İstanbul, Roma, Bizans ve Karadeniz tarihi ile ilgilenenlerin bir göz atmalarını tavsiye ederim.

Ali İhsan Aksamaz: Bu söyleşi için size çok teşekkür ederim. Başka sorum yok. Ancak sizin bahsedeceğiniz başka konular varsa, lütfen onlardan da bahsedin! Sağlıcakla kalın!

Özhan Öztürk: Bilakis ben teşekkür ederim! Ayrıca özellikle siz ve birkaç özverili arkadaşın Laz dili ve kültürünün yaşatılması konusunda yaptığınız çalışmaları uzun süredir minnet ve keyifle takip etiğimi bildirmek isterim. Sağolun!

aksamaz@gmail.com

Ozhan Ozturkik Ğarğalaps:

“Ak̆ademisyenepe şeniti pelaperi ketabepe yevoçkindi!”

(Goʒ̆otkvala: Andğaneri musafiri çkimi ren Ozhan Ozturki. Ozhan Ozturki ren dobadona çkinişi k̆ap̆et̆i Gamantanerepeşen arteri; k̆ibiriş hekimi. Gamiçkvineri dido metimoni ketabepeti kuğun. Ma muşi k̆ala ar int̆erviu dop̆i; biyografi do gamiçkvineri ketabepe muşişen molapşinit. Aya t̆ekst̆i ren ok̆oğarğalu çkinişi. Ali İhsan Aksamazi; 09 III 2020)

+

Ali İhsan Aksamazi: Ozhan Begi, ʒ̆oxle biyografi tkvanişen bğarğalat do eşo gevoç̆k̆at! So do mundes dibadit, so do mundes yeçkindit? Namu nʒ̆opulapes igurit? Çileri reti? Berepe giqounani? Aʒ̆i so içalişept? Namu nenape giçkinan? Dudi tkvanişen molamişinit, mu iqven!

 Ozhan Ozturki: ʒ̆oxlenuro selami giʒ̆umert! Şkvit ʒ̆ip̆aşen Uçamzoğaluri ocağişi skiri vore ma; noğa İst̆anbolis yepçkindi do mteli gurapa- gamantanaşi skidala çkimiti artneri noğas mek̆ovolapi. Onç̆eloni ren, yedeksubayobaşi nʒ̆opulaşi imtianepesti mağali derecepe maqu do askerobati ak voçodini ma. ʒ̆oxle Tibburi fak̆ult̆et̆is doviguri, mara armʒika oraşk̆ule eya fak̆ult̆et̆i mevaşkvi. Edo K̆ibiriş Hekimobaşi Fak̆ult̆et̆is doviguri, astaxolo k̆oçi oqopimu do para mogapu mint̆u do emuşeni. (1991) vit̆on çxoro oşi do otxo neçi do vit̆o ar ʒ̆anasti dovimezuni K̆ibiriş Hekimobaşi Fak̆ult̆et̆işen. Anddğaneri ndğasti, para mogapu do ocaği çkimi oskedinu şeni k̆ibiriş hekimoba vikip noğa İst̆anbolis.

Ar k̆oçis nenanena muşiti mtelo k̆aixeşa va açkinen. Aya dulyaşi anksi otkvalu ren didi curetkyaroba. Xoş tkvanti lingvist̆i ret do aya dulyaşen mskvaşa ambari kogiğunan. Emuşeniti ma amk̆ata curetkyarobaşa toli va miğun, tkvanti aya aşo giçkit̆an. Ma vort̆i mamgure Brit̆anyaşi K̆onsulişi Nenaşi K̆ursis do doviguri İnglisuri Nena ginže ʒ̆anapeş morgvalis. Emuşeti İnglisuri Nena komiçkin, aşo matkven ma, eşo domaʒ̆onen.   Eşo- aşo k̆arta ʒ̆anas, goxtimu do goşogoru şeni ma mevulur İt̆alya do  Yunanistanişa. Emuşeniti İt̆alya do Yunanistanişi nenapeti komiçkin. Garsonepe k̆ala ç̆it̆a- ç̆it̆a oğarğaluşen çkva dido komiçkin İt̆alyanuri do Yunanuri nenape. Beroba çkimis nana çkimişi do mzaxelepe çkimişi oğarğalu ognuten Lazuri nenaşen, uk̆açxeni ʒ̆anapesti armʒikati oboduten muxuri çkinişi nenapeşen, T̆amt̆raşi Urumuri Nena steri nenapeşen dobağine ambari miğun; aşo matkven ma.

 Ali İhsan Aksamazi: Tkvanti ginonan na, aʒ̆iti ketabepe tkvanişen molapşinat! Gamiçkvineri otxo ketabi giğunan; ma eşo komiçkin: “Kianaş Mitoloji”, “Folk̆lori do Mitolojişi Nenapuna”, “Uçamzoğaşi Ansik̆lop̆ediuri Nenapuna” do “P̆ont̆usi (Uçamzoğaşi Etnik̆uri do P̆olit̆ik̆uri Tarixi Ant̆ik̆uri Oraşen Andğaşa)”. “Kianaş Mitoloji” coxoni” noçalişe tkvani mundes do namu  gamaçkvaleşen gamaxteret̆u? Aya ketabi tkvaniten mu ambarepe momçapt?

Ozhan Ozturki: Universit̆et̆is mamgure vort̆i, emindros didopeten folk̆lori, mitoloji do mcveşi tarixi monç̆elt̆u. Edo uçodine iştaxitenti ma irote vik̆itxupt̆i, mara emindros ketabi oç̆aruşa çkar toli va miğut̆u.

(1990-oni) vit̆on çxoro oşi do otxo neçi do vit̆oni ʒ̆anepe rt̆u, Uçamzoğa vinç̆eli şurdoguriten. İptineri rt̆u nena  do k̆ult̆uri, majura   tarixişen ambaroni. “Uçamzoğaşi Ansik̆lop̆ediuri Nenapuna”, aya ketabi kogamaxtu (2005) jur vit̆oşi do xut ʒ̆anas. P̆ont̆usi coxoni ketabi çkimi gamaviği (2011) jur vit̆oşi do vit̆oar ʒ̆anas. Mcveşi orapeşen doni folk̆lori do mitoloji vinç̆elti, aya speroşen noçalişepe çkimiti  “Folk̆lori do Mitolojişi Nenapuna” coxoten (2009 ʒ̆anas) do “Kianaş Mitoloji” coxoten (2016 ʒ̆anas) gamaviği. “P̆ont̆usi” coxoni ketabi çkimi ren tarixişen ambaroni. Majura sumiti ren nenapunaşi format̆is. Emuşeniti ma didopeten leksik̆ografi mşinaps miletik. Ketabepe çkimi kogamaxtu çkvadoçkva gamaçkvalepeşen, mara aya çkvanerobaşi sebebi ma va vore,  mtelo tesadufi ren.

Şumeruli, Xittituri, Babilonişi do Mcveşi Misiruli medeniyetepeşen Yunani, Roma do Oçildre Avrup̆aşa; Brit̆anyaşi k̆unʒ̆ulapeşen P̆asifik̆işi k̆unʒ̆ulapeşa; Mendrayulvaşi Xalk̆epeşen Esk̆imopeşa; Afrik̆aşen Oçildre do Omjore Amerik̆aşa, kianaşi çkvadoçkva k̆ult̆urepeşi mitolojepen madde-madde ambarepe komepçi do eşo yeçkindu “Kianaş Mitoloji” coxoni” ketabi çkimi. Dido ʒ̆anape ʒ̆oxle aya kitabi çkimi p̆ç̆arupt̆i, emindros aʒ̆ineri steri ak̆o mengaperi noçalişe va rt̆ u p̆iyasas. Çkva mtini giʒ̆vat; majura nenapeşen Turkulişa goktireli ak̆o ketabi va rt̆ u emindros. Xoloti unoksane do ak̆ademisyenepe şeniti pelaperi ar ketabi yoçkinduşi gzas gebdgiti ma.

Ali İhsan Aksamazi:  Majura ketabi tkvani ren  “Folk̆lori do Mitolojişi Nenapuna”. Aya ketabi tkvani mundes do namu gamaçkvaleşen gamaxtu; mu ambarepeşen molamişinapt?

 Ozhan Ozturki: 2009 ʒ̆anas “Folk̆lori do Mitolojişi Nenapuna” coxoni noçalişe çkimi gamavoçkveret̆ i “Kianaş Mitoloji” coxoni noçalişe çkimişen şkvit ʒ̆ana ʒ̆oxle nananoğa Ank̆aras. Edo eya noçalişe çkimik folk̆lori do dinişen ambarepe meçapt̆u. Eya ketabişen arteriti xes va doskidu do “nadiri ketabi” yado int̆ernet̆işi sait̆epeşen dido paxali pasiten xoloti gamiçinen. Majura ketabepe çkimi, çkva dido referanso ixmarinu magoşogorepeşk̆elen. 

Ali İhsan Aksamazi:  Masumani ketabi tkvanis coxons  “Uçamzoğaşi Ansik̆lop̆ediuri Nenapuna”. Ketabi tkvani mundes gamiçkvinu? Ketabi tkvani namu gamaçkvaleşen gamiçkvinu? Namu ambarepe momçapt tkvan?

Ozhan Ozturki: Jur t̆omoni “Uçamzoğaşi Ansik̆lop̆ediuri Nenapuna” rt̆u maartani ketabi çkimi. Ar çkva gamaçkvales aya ketabi çkimi şurdogriten gamuğu unt̆u, mara ma ketabi çkimi ağani gedgineri ar gamaçkvaleşi mances, manebra çkimis mepçeret̆i, emus gamiçkvineri maartani ketabi iqvas yado. Uçamzoğaşi Turkulis xmareli muxuruli t̆erimi do notkvalepeşen muxurişi t̆op̆onomepeşa hemi k̆oroberi do hemiti et̆imolojiuri dolorena uğun eya ketabi çkimis..

Ali İhsan Aksamazi: Majura ketabi tkvani ren P̆ont̆usi (Uçamzoğaşi Etnik̆uri do P̆olit̆ik̆uri Tarixi Ant̆ik̆uri Oraşen Andğaşa). Aya ketabi tkvani namu gamaçkvaleşen mundes gamaxtu? Namu ambarepeşen molaşinapt?

Ozhan Ozturki: Aya ketabi va ren nenapunaşi formati’s, tarixişi ketabo p̆ʒ̆opxi. “P̆ont̆usi” coxoni ketabi çkimiten xvala Turkiyeşi Uçamzoğaşi muxurişi tarixişen vardo, dudari ğarapeten Ant̆ik̆uri orapeşen andğaneri ndğaşa K̆irimişen Bulgaristanişa, K̆afk̆asyaşen P̆aflagonyaşa Mteli Uçamzoğaşi gomorgvaşi tarixi meçamuşi gzas gebdgiti ma. 2009 ʒ̆anas, 2011 ʒ̆anas do 2016 ʒ̆anas; sum fara gamiçkvinu aya ketabi çkimi.  Aya ketabişi 3-a k̆oroʒxas kuğun mexole 30 but̆k̆aloni ağani ambarepe. Ağani  arkeolojiuri ambarepeşenti, didopetenti K̆irimis do muşi gomorgvas yeçkindineri ağani p̆olit̆ik̆uri xalişenti do Uçamzoğaşi  enerjişi xatepeşi p̆rojepes beciti oktirobapeşenti molapşinap aya ağani 30 but̆k̆aşi doloxe ketabişi 3-a k̆oroʒxas.

Ali İhsan Aksamazi: Ağani noçalişeş p̆rojepe giğunani? Pukironi ambarepe giğunani çkinda?!

Ozhan Ozturki:  Eçi ʒ̆anaşen dido oraşi morgvalis, xvala ar-jur tuta varna ar-jur ʒ̆ana oçalişuten gverdi doskideri, didopetenti tarixişen ambaroni dido noçalişe komiğun ma. İbadaşi, k̆oçik k̆aixeşa isimadeps do eşo ğarğalaps, eşo ç̆arups, mati eşo vikip. Ar çkinapa ağani ren na, eya mç̆ipaşaşi osimadu-oʒ̆inuten, ʒ̆oxleşen aya çkinapaşen molaşineri ambarepe ok̆odguten p̆ç̆arup ma. K̆artandğaleri çkvadoçkva geʒada do mak̆alepe çkimi gebdumer https://ozhanozturk.com/ coxoni veb sait̆i çkimis. Didopeten noğa İst̆anboli, Roma, Bizansi do Uçamzoğaşi tarixişa nç̆ela giğunan na, vebsait̆i çkimi ik̆itxit; tavsiye goğodapt.

Ali İhsan Aksamazi: Aya ok̆oğarğalu şeni dido şukuri giʒ̆umert. Otkvaluşi çkva nena giğunan na, eti miʒ̆vit, mu iqven! Xçe pimpili dixaşa gegixtan!

Ozhan Ozturki: Ma şukuri giʒ̆umert! Lazuri Nena do K̆ult̆uri oskedinu şeni didopeten tkvani do fedakyari ar-jur manebraşi noçalişepe ginže ʒ̆anapeşen doni mineti do keyifiten vik̆itxup; ayati otkvalu minon. Pimpili dixaşa gegixtan!

aksamaz@gmail.com

ოზჰან ოზთურქიქ ღარღალაფს:

“აკადემისჲენეფე შენითი ფელაფერი ქეთაბეფე ჲევოჩქინდი!”

(გოწოთქვალა: ანდღანერი მუსაфირი ჩქიმი რენ ოზჰან ოზთურქი. ოზჰან ოზთურქი რენ დობადონა ჩქინიში კაპეტი გამანთანერეფეშენ ართერი; კიბირიშ ჰექიმი. გამიჩქვინერი დიდო მეთიმონი ქეთაბეფეთი ქუღუნ. მა მუში კალა არ ინტერვიუ დოპი; ბიჲოგრაфი დო გამიჩქვინერი ქეთაბეფე მუშიშენ მოლაფშინით. აჲა ტექსტი რენ ოკოღარღალუ ჩქინიში. ალი იჰსან აქსამაზი; 09 III 2020)

+

ალი იჰსან აქსამაზი: ოზჰან ბეგი, წოხლე ბიჲოგრაфი თქვანიშენ ბღარღალათ დო ეშო გევოჭკათ! სო დო მუნდეს დიბადით, სო დო მუნდეს ჲეჩქინდით? ნამუ ნწოფულაფეს იგურით? ჩილერი რეთი? ბერეფე გიყოუნანი? აწი სო იჩალიშეფთ? ნამუ ნენაფე გიჩქინან? დუდი თქვანიშენ მოლამიშინით, მუ იყვენ!

 ოზჰან ოზთურქი: წოხლენურო სელამი გიწუმერთ! შქვით წიპაშენ უჩამზოღალური ოჯაღიში სქირი ვორე მა; ნოღა ისტანბოლის ჲეფჩქინდი დო მთელი გურაფა- გამანთანაში სქიდალა ჩქიმითი ართნერი ნოღას მეკოვოლაფი. ონჭელონი რენ, ჲედექსუბაჲობაში ნწოფულაში იმთიანეფესთი მაღალი დერეჯეფე მაყუ დო ასქერობათი აქ ვოჩოდინი მა. წოხლე თიბბური фაკულტეტის დოვიგური, მარა არმციქა ორაშკულე ეჲა фაკულტეტი მევაშქვი. ედო კიბირიშ ჰექიმობაში Фაკულტეტის დოვიგური, ასთახოლო კოჩი ოყოფიმუ დო ფარა მოგაფუ მინტუ დო ემუშენი. (1991) ვიტონ ჩხორო ოში დო ოთხო ნეჩი დო ვიტო არ წანასთი დოვიმეზუნი კიბირიშ ჰექიმობაში Фაკულტეტიშენ. ანდდღანერი ნდღასთი, ფარა მოგაფუ დო ოჯაღი ჩქიმი ოსქედინუ შენი კიბირიშ ჰექიმობა ვიქიფ ნოღა ისტანბოლის.

არ კოჩის ნენანენა მუშითი მთელო კაიხეშა ვა აჩქინენ. აჲა დულჲაში ანქსი ოთქვალუ რენ დიდი ჯურეთქჲარობა. ხოშ თქვანთი ლინგვისტი რეთ დო აჲა დულჲაშენ მსქვაშა ამბარი ქოგიღუნან. ემუშენითი მა ამკათა ჯურეთქჲარობაშა თოლი ვა მიღუნ, თქვანთი აჲა აშო გიჩქიტან. მა ვორტი მამგურე ბრიტანჲაში კონსულიში ნენაში კურსის დო დოვიგური ინგლისური ნენა გინძე წანაფეშ მორგვალის. ემუშეთი ინგლისური ნენა ქომიჩქინ, აშო მათქვენ მა, ეშო დომაწონენ.   ეშო- აშო კართა წანას, გოხთიმუ დო გოშოგორუ შენი მა მევულურ იტალჲა დო  ჲუნანისთანიშა. ემუშენითი იტალჲა დო ჲუნანისთანიში ნენაფეთი ქომიჩქინ. გარსონეფე კალა ჭიტა- ჭიტა ოღარღალუშენ ჩქვა დიდო ქომიჩქინ იტალჲანური დო ჲუნანური ნენაფე. ბერობა ჩქიმის ნანა ჩქიმიში დო მზახელეფე ჩქიმიში ოღარღალუ ოგნუთენ ლაზური ნენაშენ, უკაჩხენი წანაფესთი არმციქათი ობოდუთენ მუხური ჩქინიში ნენაფეშენ, ტამტრაში ურუმური ნენა სთერი ნენაფეშენ დობაღინე ამბარი მიღუნ; აშო მათქვენ მა.

 ალი იჰსან აქსამაზი: თქვანთი გინონან ნა, აწითი ქეთაბეფე თქვანიშენ მოლაფშინათ! გამიჩქვინერი ოთხო ქეთაბი გიღუნან; მა ეშო ქომიჩქინ: “ქიანაშ მითოლოჟი”, “Фოლკლორი დო მითოლოჟიში ნენაფუნა”, “უჩამზოღაში ანსიკლოპედიური ნენაფუნა” დო “პონტუსი (უჩამზოღაში ეთნიკური დო პოლიტიკური თარიხი ანტიკური ორაშენ ანდღაშა)”. “ქიანაშ მითოლოჟი” ჯოხონი” ნოჩალიშე თქვანი მუნდეს დო ნამუ  გამაჩქვალეშენ გამახთერეტუ? აჲა ქეთაბი თქვანითენ მუ ამბარეფე მომჩაფთ?

ოზჰან ოზთურქი: უნივერსიტეტის მამგურე ვორტი, ემინდროს დიდოფეთენ фოლკლორი, მითოლოჟი დო მჯვეში თარიხი მონჭელტუ. ედო უჩოდინე იშთახითენთი მა იროთე ვიკითხუფტი, მარა ემინდროს ქეთაბი ოჭარუშა ჩქარ თოლი ვა მიღუტუ.

(1990-ონი) ვიტონ ჩხორო ოში დო ოთხო ნეჩი დო ვიტონი წანეფე რტუ, უჩამზოღა ვინჭელი შურდოგურითენ. იფთინერი რტუ ნენა  დო კულტური, მაჟურა   თარიხიშენ ამბარონი. “უჩამზოღაში ანსიკლოპედიური ნენაფუნა”, აჲა ქეთაბი ქოგამახთუ (2005) ჟურ ვიტოში დო ხუთ წანას. პონტუსი ჯოხონი ქეთაბი ჩქიმი გამავიღი (2011) ჟურ ვიტოში დო ვიტოარ წანას. მჯვეში ორაფეშენ დონი фოლკლორი დო მითოლოჟი ვინჭელთი, აჲა სფეროშენ ნოჩალიშეფე ჩქიმითი  “Фოლკლორი დო მითოლოჟიში ნენაფუნა” ჯოხოთენ (2009 წანას) დო “ქიანაშ მითოლოჟი” ჯოხოთენ (2016 წანას) გამავიღი. “პონტუსი” ჯოხონი ქეთაბი ჩქიმი რენ თარიხიშენ ამბარონი. მაჟურა სუმითი რენ ნენაფუნაში фორმატის. ემუშენითი მა დიდოფეთენ ლექსიკოგრაфი მშინაფს მილეთიქ. ქეთაბეფე ჩქიმი ქოგამახთუ ჩქვადოჩქვა გამაჩქვალეფეშენ, მარა აჲა ჩქვანერობაში სებები მა ვა ვორე,  მთელო თესადუфი რენ.

შუმერული, ხითთითური, ბაბილონიში დო მჯვეში მისირული მედენიჲეთეფეშენ ჲუნანი, რომა დო ოჩილდრე ავრუპაშა; ბრიტანჲაში კუნწულაფეშენ პასიфიკიში კუნწულაფეშა; მენდრაჲულვაში ხალკეფეშენ ესკიმოფეშა; აфრიკაშენ ოჩილდრე დო ომჟორე ამერიკაშა, ქიანაში ჩქვადოჩქვა კულტურეფეში მითოლოჟეფენ მადდე-მადდე ამბარეფე ქომეფჩი დო ეშო ჲეჩქინდუ “ქიანაშ მითოლოჟი” ჯოხონი” ქეთაბი ჩქიმი. დიდო წანაფე წოხლე აჲა ქითაბი ჩქიმი პჭარუფტი, ემინდროს აწინერი სთერი აკო მენგაფერი ნოჩალიშე ვა რტ უ პიჲასას. ჩქვა მთინი გიწვათ; მაჟურა ნენაფეშენ თურქულიშა გოქთირელი აკო ქეთაბი ვა რტ უ ემინდროს. ხოლოთი უნოქსანე დო აკადემისჲენეფე შენითი ფელაფერი არ ქეთაბი ჲოჩქინდუში გზას გებდგითი მა.

ალი იჰსან აქსამაზი:  მაჟურა ქეთაბი თქვანი რენ  “Фოლკლორი დო მითოლოჟიში ნენაფუნა”. აჲა ქეთაბი თქვანი მუნდეს დო ნამუ გამაჩქვალეშენ გამახთუ; მუ ამბარეფეშენ მოლამიშინაფთ?

 ოზჰან ოზთურქი: 2009 წანას “Фოლკლორი დო მითოლოჟიში ნენაფუნა” ჯოხონი ნოჩალიშე ჩქიმი გამავოჩქვერეტ ი “ქიანაშ მითოლოჟი” ჯოხონი ნოჩალიშე ჩქიმიშენ შქვით წანა წოხლე ნანანოღა ანკარას. ედო ეჲა ნოჩალიშე ჩქიმიქ фოლკლორი დო დინიშენ ამბარეფე მეჩაფტუ. ეჲა ქეთაბიშენ ართერითი ხეს ვა დოსქიდუ დო “ნადირი ქეთაბი” ჲადო ინტერნეტიში საიტეფეშენ დიდო ფახალი ფასითენ ხოლოთი გამიჩინენ. მაჟურა ქეთაბეფე ჩქიმი, ჩქვა დიდო რეфერანსო იხმარინუ მაგოშოგორეფეშკელენ.  

ალი იჰსან აქსამაზი:  მასუმანი ქეთაბი თქვანის ჯოხონს  “უჩამზოღაში ანსიკლოპედიური ნენაფუნა”. ქეთაბი თქვანი მუნდეს გამიჩქვინუ? ქეთაბი თქვანი ნამუ გამაჩქვალეშენ გამიჩქვინუ? ნამუ ამბარეფე მომჩაფთ თქვან?

ოზჰან ოზთურქი: ჟურ ტომონი “უჩამზოღაში ანსიკლოპედიური ნენაფუნა” რტუ მაართანი ქეთაბი ჩქიმი. არ ჩქვა გამაჩქვალეს აჲა ქეთაბი ჩქიმი შურდოგრითენ გამუღუ უნტუ, მარა მა ქეთაბი ჩქიმი აღანი გედგინერი არ გამაჩქვალეში მანჯეს, მანებრა ჩქიმის მეფჩერეტი, ემუს გამიჩქვინერი მაართანი ქეთაბი იყვას ჲადო. უჩამზოღაში თურქულის ხმარელი მუხურული ტერიმი დო ნოთქვალეფეშენ მუხურიში ტოპონომეფეშა ჰემი კორობერი დო ჰემითი ეტიმოლოჟიური დოლორენა უღუნ ეჲა ქეთაბი ჩქიმის..

ალი იჰსან აქსამაზი: მაჟურა ქეთაბი თქვანი რენ პონტუსი (უჩამზოღაში ეთნიკური დო პოლიტიკური თარიხი ანტიკური ორაშენ ანდღაშა). აჲა ქეთაბი თქვანი ნამუ გამაჩქვალეშენ მუნდეს გამახთუ? ნამუ ამბარეფეშენ მოლაშინაფთ?

ოზჰან ოზთურქი: აჲა ქეთაბი ვა რენ ნენაფუნაში фორმათი’ს, თარიხიში ქეთაბო პწოფხი. “პონტუსი” ჯოხონი ქეთაბი ჩქიმითენ ხვალა თურქიჲეში უჩამზოღაში მუხურიში თარიხიშენ ვარდო, დუდარი ღარაფეთენ ანტიკური ორაფეშენ ანდღანერი ნდღაშა კირიმიშენ ბულგარისთანიშა, კაфკასჲაშენ პაфლაგონჲაშა მთელი უჩამზოღაში გომორგვაში თარიხი მეჩამუში გზას გებდგითი მა. 2009 წანას, 2011 წანას დო 2016 წანას; სუმ фარა გამიჩქვინუ აჲა ქეთაბი ჩქიმი.  აჲა ქეთაბიში 3-ა კოროცხას ქუღუნ მეხოლე 30 ბუტკალონი აღანი ამბარეფე. აღანი  არქეოლოჟიური ამბარეფეშენთი, დიდოფეთენთი კირიმის დო მუში გომორგვას ჲეჩქინდინერი აღანი პოლიტიკური ხალიშენთი დო უჩამზოღაში  ენერჟიში ხათეფეში პროჟეფეს ბეჯითი ოქთირობაფეშენთი მოლაფშინაფ აჲა აღანი 30 ბუტკაში დოლოხე ქეთაბიში 3-ა კოროცხას.

ალი იჰსან აქსამაზი: აღანი ნოჩალიშეშ პროჟეფე გიღუნანი? ფუქირონი ამბარეფე გიღუნანი ჩქინდა?!

ოზჰან ოზთურქი:  ეჩი წანაშენ დიდო ორაში მორგვალის, ხვალა არ-ჟურ თუთა ვარნა არ-ჟურ წანა ოჩალიშუთენ გვერდი დოსქიდერი, დიდოფეთენთი თარიხიშენ ამბარონი დიდო ნოჩალიშე ქომიღუნ მა. იბადაში, კოჩიქ კაიხეშა ისიმადეფს დო ეშო ღარღალაფს, ეშო ჭარუფს, მათი ეშო ვიქიფ. არ ჩქინაფა აღანი რენ ნა, ეჲა მჭიფაშაში ოსიმადუ-ოწინუთენ, წოხლეშენ აჲა ჩქინაფაშენ მოლაშინერი ამბარეფე ოკოდგუთენ პჭარუფ მა. კართანდღალერი ჩქვადოჩქვა გეცადა დო მაკალეფე ჩქიმი გებდუმერ https://ozhanozturk.com/  ჯოხონი ვებ საიტი ჩქიმის. დიდოფეთენ ნოღა ისტანბოლი, რომა, ბიზანსი დო უჩამზოღაში თარიხიშა ნჭელა გიღუნან ნა, ვებსაიტი ჩქიმი იკითხით; თავსიჲე გოღოდაფთ.

ალი იჰსან აქსამაზი: აჲა ოკოღარღალუ შენი დიდო შუქური გიწუმერთ. ოთქვალუში ჩქვა ნენა გიღუნან ნა, ეთი მიწვით, მუ იყვენ! ხჩე ფიმფილი დიხაშა გეგიხთან!

ოზჰან ოზთურქი: მა შუქური გიწუმერთ! ლაზური ნენა დო კულტური ოსქედინუ შენი დიდოფეთენ თქვანი დო фედაქჲარი არ-ჟურ მანებრაში ნოჩალიშეფე გინძე წანაფეშენ დონი მინეთი დო ქეჲიфითენ ვიკითხუფ; აჲათი ოთქვალუ მინონ. ფიმფილი დიხაშა გეგიხთან!

aksamaz@gmail.com

https://shangulishialiihsanaksamaz.blogspot.com/2020/04/ozhan-ozturk-konusuyor-turkce-lazca.html

https://aliihsanaksamaz.blogspot.com/2020/04/ozhanozturk-konusuyor-akademisyenler.html