“Svalonuri kartandğaluri skidalaşi çkinapas
becitoba mepçap!”
(Goʒ̆otkvala: Andğaneri musafiri çkimi ren Ozlem
Şendenizi. Ozlem Şendenizi ren çkinaperi Gamantaneri do ak̆ademisyeni. Edo
çkimi şurimşinepeşenti arteri. Ar- jur ndğa ren, ağani ketabi muşi
kogamaxtu “Gamaçkvale İletişimişen”: “Mi
Ren Am Lazepe? – Lazuri Minoba do Lazuri Nena Virt̆ualuri Kianas”. Çkin ar
int̆erviu dop̆it; biyografi muşi, gamiçkvineri çodinuri ketabi muşi do
gamiçkvineri majura noçalişepe muşişen molapşinit, bğarğalit. Aya ren int̆erviu
çkinişi t̆ekst̆i. Ali İhsan Aksamazi; 10 II 2010).
+
Ali İhsan Aksamazi: Tkvanti
ginonan na, ʒ̆oxle biyografi tkvanişen bğarğalat do eşo gevoç̆k̆at, iqveni?! So
do mundes dibadit? Namu nʒ̆opulapes igurit? Mu mesleği giğunan? Kimoceri reti?
Berepe giqonunani? Aʒ̆i so içalişept? Namu nenape giçkinan? Dudi tkvanişen molamişinit, mu iqven!
Ozlem Şendenizi: İpti hemi aya int̆ervu şeni hemiti noçalişepe tkvani
şeni ma şukuri giʒ̆umert; Lazurişen ambaroni noçalişe tkvanik dido memişvelu
goşogorape çkimis do emuşeni. 1986 ʒ̆anas dovibadi. Universit̆et̆işi gamantana-
gurapaşakis noğa Rizini- Viʒ̆es pskidut̆i ma. Dokt̆oraşi gamantana- gurapaşi
oras İğdirişi Universit̆et̆is mamgurapale vort̆i; Moʒ̆qvaşi Ak̆ademisyenepeşi “Aya kabaet̆is mxuci va mepçaten” coxoni
metnis imza komepçi. Emindroneri p̆olit̆ik̆uri ik̆limi do yeçkinderi
oğodapeten, dobadona çkini iktalinet̆u ekst̆remist̆uli xaliten ar oraş
morgvalis. Ginže nenaşi mk̆ule; mati dulyaşen, mesleğişen do skidalaşen
gemt̆k̆oçes. Mati emedeni oxorişa mendapti, Viʒ̆eşa govikti; ocaği çkimi ek
skidut̆u do emuşeni. Emindros dokt̆ora-tezi p̆ç̆arupt̆i ma. Edo tezi çkimis aqu
eya oğodapaşi tesiri. Mara aya tezi oçodinu şeni mot̆ivasyoni domaç̆irt̆u.
K̆oçinoburi munasebet̆epeten, cumaluri- manebruli ok̆omxvacuten, gelaç̆k̆odu
çkiniten arşvacis mot̆ivasyoni maqu. Tezi çkimi rt̆u çkineburi k̆ult̆urişen ambaroni
do asti mati çkineburi at̆mosferis pskidut̆i; ayati ajant̆aji rt̆u çkimi şeni.
Hemi eya mot̆ivasyoni do hemi aya avant̆ajiten birdem menceli maqu do maçodinu
tezi çkimi. Xalbuki ma ar- jur fara mevaşkveret̆i tezişi noçalişepe. Tezi
çkimişi xçetomoni rt̆u qoropeli Elif Ekin Akşit Vurali. Hemi qoropoli Elif Ekin
Akşit Vurali do hemiti manebra çkimi Gulben Salmanişi omxvacu do noçkinuten, ma
mendapti teziş ketabişi edit̆ori do Xoca çkimi Tanil Boraşa do emus komepçi
noçalişe çkimi. Aşoten ora kogolaxtu do komoptit andğaneri ndğalepeşa. Tezi
çkimi konoktu ketabişa do kogamaxtu “Gamaçkvale İletişimişen”. Açkva miletis
ak̆itxen ketabi çkimi.
Ma Lazuri Nena oxomaʒ̆onen, mara va mağarğalen. Asti iptineri
sosyalizasyonişi orapes, ma Lazuri Nenaşi coğrafyas dovirdi. Ocağişi didilepek udodginu Lazuri
ğarğalapt̆es. Mati entepeşi avlis dovirdi, mara “Lazuri oxomaʒ̆onen mara va
mağarğalen”; aya xalikti gza moʒ̆iru tezişi speros. Aya xaliti, beciti
fakt̆orepeşen arteri rt̆u tezi çkimişi speros. Amuş gale Turkuli do İnglisuri
Nenape komiçkin.
Ali İhsan Aksamazi: Aʒ̆i çodinuri ketabi tkvanişen molamişinit, mu
iqven! Mu iqven, “Mi Ren Am Lazepe? – Lazuri Minoba do Lazuri Virt̆ualuri
Kianas” coxoni ketabi tkvanişen molamişinit!
Mu simadaten yeçkindu aya ketabi?
Ozlem Şendenizi: Lazuri Nena k̆ala mu munasebet̆i komiğun na, eya
ç̆it̆a- ç̆it̆a giʒ̆vit ma. Aya dido mcveşi nena p̆anda skidala çkimişi doloxe
rt̆u. Edo aya nena ğurun dğaşen dğaşa; aya k̆aixeşa ižiren.
Andğaneri ndğalepes Lazuri Nena ren ğuraşmedginobas; ayati komiçkinan.
Lazuri Nenaşi moxtanoraşen sp̆ek̆ulasyonuri mutu otkvaluşa toli va miğun. Mara
ma vore magoşogore sosyalur-çkinobapeşi speros; simadepe omraluşi gzas vore.
Dokt̆ora-tezi çkimiten, çkimi skidalaşati tesironi p̆roblemepeşen molaşinu
mint̆u. Feminist̆uri simadaşi ek̆olişen vore. Edo Feminist̆uri simadaşi ek̆olik
p̆anda mçaps. Feminist̆uri simadak, “svalonuri skidalaşi do k̆artandğaluri
skidalaşi ambarepe beciti renan ilmuri çkinapa omralus!” yado çkin gza moʒ̆irapan.
Edo mati eşo dop̆i do svalonuri k̆artandğaluri skidalaşi ambarepeten ilmuri
çkinapaşi omraluşi gzas gebdgiti aya ak̆ademiuri tezi çkimiten.
Andğaneri ndğas int̆ernet̆işi meşveluten, ağani kiana yeçkindu.
Virt̆ualuri kiana yeçkindu. Aya virt̆ualuri kianak k̆oçişi muamele- p̆erformanpeşa
tesiri oğodu. Aya xalik Lazuri oxmaruşa do Lazuri Minobaşati tesiri oğodu. “Mi
Ren Am Lazepe? – Lazuri Minoba do Lazuri Virt̆ualuri Kianas” coxoni ketabi
çkimiten amk̆ata oğodapaşen mç̆ipaşa ambarepe
mekçapt.
Ağani muameleşi yeçkindus unon ora, sva do k̆oçi. Mcveşi orapes eşo rt̆u
mara, açkva svas kuğun ağani ar çkva xaliti: Mtini sva k̆ala virt̆ualuri svati
koren. Açkva ar mtini kiana do muşi k̆alati virt̆ualuri kiana komiğunan
k̆artandğaluri skidalas. Aya jur kiana
ren p̆areleli artimajuraşa. Aya ağani vasitak p̆erformansepes gza moʒ̆irapan.
Aya p̆erformansepeşen yeçkinderi minoba, aidiyet̆i, ç̆k̆ua steri unsurepeti
ik̆iden aya ağani virt̆ualuri kianas. Açkva amk̆ata majura kianati maqves.
Lazobaşi etnik̆uri ok̆iduşa, dobadonamşinobaşa, goşinuşa, goç̆k̆onduşa do xolo
goşinuşa, Lazurişi nenaluri renobaşa tesiri oğodu aya virt̆ualuri kianak. Edo
yeçkinderi aya t̆ransformasyoni, ak̆ademiuri ar toliten goşogoruşi gzas
gebdgitişi, guri mipatkalu, mati emk̆ata p̆rosesişi doloxe vort̆i do emuşeni.
ʒ̆oxleşen xveneri Lazuri k̆ult̆uruli noçalişepeşi obje vort̆i ma, mara
Lazepeşen ambaroni aya goşogora çkimiten mati subje doviqvi. Magoşogora do
goşogorinuşi aya xolosoni munasebet̆ik, Lazuri Nena do Lazuri Nenaşi
sosyalur-medyaten seruvenişi goşogorus memişvelu. Sivilur- lamtinalaşi toliten
goşogorinus memişvelu aya mubasebetik. Edo aşoten amk̆ata fursat̆i maqu. Asti amk̆ata noçalişeşa meraği komiğut̆u,
emuşeniti epto k̆imet̆oni ar noçalişe yeçkindu; aşo matkven ma.
Ali İhsan Aksamazi: Komiçkin;
gamiçkvineri çkva ketabepeti kogiğunan; entepeşi coxope do dolorenapeşenti armʒika
molamişinit, mu iqven!
Ozlem Şendenizi: Lamtinaluri oxonk̆anepe, ek̆oloji, oxorcalepeşi
p̆roblemepe, lamtinaluri cinsiyet̆i, ç̆k̆ua,
sva ren çkimi noçalipeşi sperope. Aya speropeşa toli komiğun ma. Majura k̆ele Aya sperope direk̆t̆o
irtibat̆oni ren çkimi skidalaşa. Andğaneri lamtinaluri ik̆limi oxoʒ̆onu şeni,
svalonuri skidalaşi çkinapas becitoba mepçap do eşotenti ak̆ademiuri noçalişepe
vikip; amk̆ata gzas gebdgiti. Didopeten noğa Viʒ̆es do xolo didopetenti
oxorcalepeşi p̆roblemepeşen ambaroni noçalişepe komiğun; aşo matkven. Mağali
lisansişi tezi çkimi rt̆u “Lamtinaluri Oxonk̆anepeşi Rep̆ert̆uarişi
T̆ransformasyoni: Viʒ̆e- HES-işi Muxalefetişi Orneği”. Aya noçalişe çkimi
mak̆ale- mak̆ale gamiçkvinu ketabi do jurnalepes. Edo aşoten mak̆itxales do
magoşogorapes ambari aqves aya noçalişe çkimişen.
Edo xolo çkvadoçkva noçalişepe çkimiten, muxuri çkinişi ek̆olojiuri
t̆ransformasyoni do ziraatişa zararonepeşen molapşini, mara muxurişi k̆oçepeşi
tolişen. Eya noçalişepe çkimişen arteri ren diʒxirimşumu parpalepeşen ambaroni.
Eya noçalişe çkimi gamiçkvinu “jurnali Kebikeçis”. Eya noçalişe çkimişi coxo
dido momʒ̆ondun; emuşeniti coxo muşi astaxolo giʒ̆vat: “Adeturi Ziraatişi Ç̆erelimʒ̆k̆upi do diʒxirimşumu
Parpalepeşi Tanora”.
Uçamzoğa, oxorca do ç̆k̆uaşi ok̆ogzaşakis doxmeli nç̆ela yemiçkindu
andğaneri skidala çkimis. Aya speropeşen
ambaroni noçalişepe çkimiten, jur ketabişi emektari doviqvi ma. Aya ketabeşen
arteri ren: “K̆alati Mok̆ideri P̆afraşen Xopaşa Oxorcalobaşi Xalepe”; Emek̆ Yildirimi k̆ala dop̆k̆orobit speroşi
noçalişepe. Aya ketabi kogamaxtu “Gamaçkvale Phoenixişen”, 2018 ʒ̆anas. Majura
ketabi çkini kogamaxtu “ Doloxe çkinis Lamtinaluri Cinsiyet̆uri Goşogorapeşi
Derneğişi Gamaçkvaleşen”: “Va
dolomiskidan: Oput̆e, Noğa do Entepeş Meleni Lamtinaluri Cinsiyet̆i”. 2019 ʒ̆anaşi
Maisi rt̆u, ar p̆aneli dop̆it noğa Viʒ̆es. Aya p̆aneli ambaroni rt̆u
“lamtinaluri cinsiyet̆işi gonç̆k̆irelobaşen. Aya p̆anelişi tebliğepe do atelyeş
noçalişepeşen yeçkinderi ren aya ketabi. Mtini giʒ̆vat; oç̆aruşa toli miğut̆uşi, maç̆aruşi, didopeten
Uçamzoğaşi muxurişi, mara doxmelo Viʒ̆eşi k̆artandğaluri skidalaşi xalepe,
sosyalur-çkinobapeşi disip̆liniten doloç̆aru do aşotenti ç̆k̆ua çkini
ok̆ap̆et̆anuşi gzalepe dobgori ma. Emuşeniti aya dulya dop̆i; eşo matkven.
Ali İhsan Aksamazi: Ağani
ketabiş p̆roje giğunani? Pukironi ambarepe giğunani çkinda?
Ozlem Şendenizi: Çkimi noçalişepe pukironi žiropt na, ma xeleberi
doviqver; aya giçkit̆an. Xalk̆işen
ambarepe dop̆k̆oroberet̆i buncinaluri speros. Edo buncinaluri speroşen
nok̆orobetenti mak̆alepe p̆ç̆araminon ma. Aya nok̆orobepe çkimi ren sum
speroşen. Arteri ren “Çernobili do çayi”. Majura ren “Uçamzoğaşi do muşi tesiri
muxuri çkinişa”. Masumaniti ren “ Uçamzoğaşi muxuris anderi do oxorcalepeşi
dixapeşen hak̆epe”. Egere aya
int̆erviuşi mak̆itxalepes aya sum speroşen ambarepe uğunan na; arkivepe uğunan
na, gonoşinepe uğunan na, mu iqven, ambari momçan. Mak̆itxalepek memişvelanşi,
dido xeleberi viqver ma.
Ali İhsan Aksamazi: Dido
şukuri giʒ̆umert. Çkva k̆itxala va miğun. Tkvan otkvaluşi çkva nena giğunan na,
eti miʒ̆vit, mu iqven! P̆anda ixelit!
Ozlem Şendenizi: Aya nç̆ela do noçalişe tkvani şeni ma şukuri giʒ̆umert.
Lazuris tito- tito zit̆apeşi maanaten becitoba meçamu vardo, Lazuris gont̆aleri
maanaten becitoba meçamu ren k̆imet̆oni; ma eşo vizmon. K̆ap̆ineri pskidurt
andğaneri ndğalepes, emuşeniti zmona do gagnapa gomindines. Tişa muepe
komomixtepan k̆artandğaluri skidas, aya dulyape oxoʒ̆onu şeniti ora va miğunan
çkin. Edo dobağine ora va miğut̆anşi, muç̆o do so bžiraten ilmuri mtini
çkinapa! Mara ucoxoni k̆oçepeşi k̆artandğaluri skidalaşen doloç̆areli ambarepes
dido maana uğunan; amk̆ata ambarepe, mendraşen gza meguruşen beciti ren. Aya
k̆aixeşa miçkit̆an. Ucoxoni k̆oçepeşi k̆artandğaluri skidalaşen ambarepe çkva
beciti ren do emuşeni; ma eşo vizmon. Mik ketabi çkimi k̆imet̆iten ik̆itxups,
emus keyfoni do meçamure ok̆itxuşi tecrube aqvas.
https://shangulishialiihsanaksamaz.blogspot.com/2020/02/ozlem-sendeniz-konusuyor.html
