“Berepes
nanipe çkini ognapu minon!”
(Goʒ̆otkvala: Andğnari musafiri çkimi
ren Mircan K̆aya. Mircan K̆aya ren çkini çinoberi gemabirepeşen arteri. Tkvan
mtelik emu içinopt; gamiçkvineri Lazuri do Turkuli Muzik̆aluri
albumepe kuğun emus. “Seri, Mʒ̆k̆upi,
K̆oli do Si” coxoni gamiçkvineri ar ketabiti kuğun. Biyografi muşi, muzik̆aluri
albumepe muşi, ketabi muşi do k̆onserepe muşişen bğarğalit çkin. Aya ren int̆erviu çkinişi t̆ekst̆i. Ali İhsan
Aksamazi. 26 IX 2019)
+
Ali İhsan Aksamazi: Mircan Xanum,
tkvanti ginonan na, biyografi tkvaniten gevoç̆k̆at! Tkvan so dibadit, so
yeçkindit. Namu nʒ̆opulapes igurit? Sonuri ret? Aʒ̆i so skidut? Namu nenape
giçkinan?
Mircan K̆aya: Gecginoba! Ma dovibadi noğa Artvinis. Çxoro ʒ̆aneri vort̆işakis;
dolonişi dğalepes noğa Artvinişi şkaguris gedgineri oxori çkinis, doloniş
çodinapesti noğa Artvinişi ç̆it̆a noğa Borçxaşi germaş oput̆e Çxalas pskidi ma.
(Oput̆e çkinişi ağani coxo ren Findikli).
Buncinaşi doloxe xeleberi beroba maqu.
Vito şkvit ʒ̆aneri vort̆i, baba
domiğuru. Emoraşakis didopeten ocağişi mteli berepeşi gamantana- gurapa şeni
qinoraşi tutapes noğa İst̆anbolis, monç̆inoraşi tutapesti noğa Artvinis ar
skidala maqves.
Nişantaşiş K̆ulanuri Lise şk̆ule, Yildiziş
T̆eknik̆uri Universit̆et̆işi İnşaat̆iş Muxendisobas
doviguri. Boğaziçiş Universit̆et̆işi
Dixaşk̆ank̆alaş Muxendisobas mast̆erişi noçalişe dop̆i. Ek̆ule jur bere maqu. Ek̆uleti hemi jur bereşi nana, hemiti mamgure
vort̆i. Avrup̆aş K̆omisyonişi bursiten, İt̆alyas P̆adovaş Universit̆et̆is do İsp̆anyas
K̆at̆alonyaş T̆eknik̆uri Universit̆et̆is rot̆asyononi mast̆erişi noçalişe dop̆i;
Tarixuri Noxvenepeşi St̆rukt̆uruli Analizepeşi jin viçalişi. Aʒ̆iti ʒ̆oxlemxtimu
dixaşk̆ank̆alaş t̆ek̆nolojepeten goʒ̆oncğoneri ar İt̆alyanuri firmaşi matemsile
vore. Edo binape dixaşk̆ank̆alapeşi p̆at̆inobaşen oçvaluşi speros akt̆iuro
viçalişep ma.
Ali İhsan Aksamazi: Tkvan Turkuli
birapapeti ibirt. Tkvan Lazuri birapapeti ibirt. Turkiyesti, Gurcistanisti mtelik
giçinopan. Kianaşi majura dobadonapeşen
k̆oçepekti giçinopan. Modernuri formiten
ibirt ot̆ant̆iuri birapape. Mundes geoç̆k̆it obirus? Mundes geoç̆k̆it Lazuri obirus?
Mircan K̆aya: Kianas iptineri dğaşendoni, muzik̆i p̆anda
çkimi k̆ala rt̆u. Berolaşendoni vibirt̆i ma. Muzik̆i ren skidala çkimişi uok̆orte
noʒ̆ile; ma aşo miçkin. Dido-nenoni do dido-k̆ult̆uroni ar lamtinalas dovibadi do virdi ma, aya xalik musik̆aluri ğaras p̆ozit̆iuri
tesiri moğodu. Moro, ocaği çkimik, lamtinala çkimik, coğrafya çkimik, k̆ult̆urul-
sosyaluri k̆arakt̆eri çkimik, p̆ap̆uşp̆ap̆ulepeşen mogaperi genet̆ik̆uri xalik muzik̆aluri
ğaraşi yeçkindus memişvelu do minç̆u.
Ali İhsan Aksamazi: Gamiçkvineri dido
ğirsoni Muzik̆aluri albumepe kogiğunan. Aya Muzik̆aluri albumepe tkvanişen
molamişinit, mu iqven? Muzik̆aluri albumepe tkvanişi coxopeşen molamişinit! Edo
mundes gamiçkvinu aya albumepe tkvani? Rep̆ert̆uaris muk̆o Lazuri
birapa giğunan? Turkuli do Lazuri birapapeşen met̆i, majura nenapeşenti
birapape giğunani rep̆ert̆uaris ?
Mircan K̆aya: İptineri muzik̆aluri
albumi çkimi ren “Çkini Nanipe”; çkimi suveriten Anadolişi nanipe vibir ma. Aya
muzik̆aluri albumiten gevoç̆k̆i ma. Berepe şeni rt̆u aya noçalişe çkimi. “Mt̆veri”
coxons majurani muzik̆aluri albumi çkimis. Aya albumis gežin Anadolu, Bosna do
Gurcistanişen adeturi birapape. Çkimi suveriten vibir ma Anadolu, Bosna do Gurcistanişi
adeturi aya birapape. Majurani albumi gamiçkvinu şk̆ule, muzik̆iş xvenişi
şirketi p̆k̆idi ma. Ticaruli zmona do gagnapaten vardo, oxoşkvero muzik̆a
oxvenu şeni ik̆idinu aya şirketi. Emoraşen andğaşakis albumepe gamaviği
ma. Gamoçkvusti mevaqonup. “Sala” coxons masumani albumi çkimis. Mtelo
çkimi bestepeşen ʒ̆opxineri ren aya albumi.
Aya albumi çkimiten, hemi Turkiyeşi,
hemiti kianaşi muzik̆iş ust̆at̆epes vognapi nananena çkimişi renoba. Lazuri
nena ren çkimi nananena. ʒ̆oxleşen uxveneri ar dulya dop̆i do k̆ult̆urepeşdoloxeni
muzik̆işi suveriten vibiri bestepe çkimi. Emoraşakis Lazuri nenaten uxveneri ar
dulya dop̆i ma.
Turkiyeşi miletik, çkva dobadonapeşi
miletepekti aya albumi udodginu omʒkvapt̆es. Sk̆andaluri ambari muşi miletis
ognapu şeni gzalepe goru ar gazetak do ʒ̆oxle
“Ar Lazik Caziten Dobadona K̆idups” yado p̆rovok̆asyonuri ambarepe ognapu
miletis. Murenki galeni jurnalist̆epek albumi çkimi dido omʒkvapt̆es do mati xvala
muzik̆işa xavesoni muzisyeni vort̆i. Aya jur sebebiten, eya gazetak negat̆iuri
tavri konaşkvu yado domaʒ̆onen. Aya albumis gežin jur Lazuri birapa.
“Sala” coxoni albumi şk̆ule, “Numinosumi” coxoni albumi çkimi gamiçkvinu. Ek̆ule
emorapes udodginu psikoanalizişen ambaroni ketabepe do Rumişi noçalişepe vik̆itxupt̆i
ma. Emindros gamiçkvineret̆e “Numinosumi”
coxoni albumi çkimi. Aya albumi doliç̆arinu İngiltereşi noğa Brist̆olis. Qoropeli
ak̆ordeoniş ust̆at̆i çkini Muammer Ket̆encioğlikti majura muzisyenepe k̆ala
numxvacu aya albumis. Aya albumis gežin mtelo çkimi bestepe.
“Numinosumi” coxoni albumi çkimi şk̆ule,
mtelo
Lazuri birapapeşen ʒ̆opxineri (OUTIM-Once
Upon a Time in Mingrelia) “Ar orapes Samargalos” coxoni albumi çkimi kogamaxtu;
2008 ʒ̆anas gamiçkvinu. Mexole sum ʒ̆anaş
morgvalis Gurcistani do Yulva Uçamzoğaşi muxurepes ar var, dido fara gopti ma.
Edo Lazuri, Turkuli do İnglisuri kulliyatoni ar buk̆let̆iten gamiçkvineret̆u
aya albumi. Aya albumiti mtelo doliç̆arineret̆u İngiltereşi noğa Brist̆olis Limbo coxoni grubi k̆ala. Ar k̆ele albumişi dulyape vikipt̆i,
majura k̆eleti Borçxaşi oput̆es piʒarişi oxori oxvenapu şeni viçalişept̆i ma.
Giçkinan, ma oput̆e Çxalas dovibadi. Edo p̆anda Çxala ptkumer ma. Aʒ̆iti p̆ap̆uşp̆ap̆ulepeşen
genomskide dixapeşa xavesoba komiğun. Edo ek dobağine p̆lasmani oxvenu şeniti
udodginu şurdoguriten viçalişep. Moro,
aya p̆lasmani xvala paraten va vikip; berepes k̆ult̆uruli anderi nunç̆işinuti,
entepes bucinaşi qoropa nunç̆işinuti ren
didi p̆lasmani. Ma aşo miçkin. K̆ulani çkimis coxons Set̆enayi. Set̆enayik mast̆eri
ikips İt̆alyaşi noğa Milanoşi Universit̆et̆is. Monç̆inoraşi tadilis oput̆e
çkinis do noğa Batumis vort̆it Set̆enayi k̆ala. Skiri çkimi dokt̆orant̆i ren K̆anadas.
Emuşeniti skiri çkimi çkini k̆ala va rt̆u aya tadilis. Bolaki arçkvaneri ʒ̆anaşi
tadilis arto viqvaten çkin. Edo guris but̆k̆a maqvasunon.
Ek̆uleni albumepe çkimi eşo ren: “İk̆siri (Elixir)”, “Ç̆it̆a (Minor), “Nanni”, “
İzmoce (İnsula)”, “Mç̆ita Gyuli”, “Dostibi (Hush)” do “Loqa Nenoni (Sweet Talker)”. “İk̆siri (Elixir)” coxoni albumi çkimis
gežin “Mtviriş Xçe” coxoni filimişi muzik̆epeti. Aya filimişi muzik̆iş gurine, enni k̆ai
filimişi muzik̆iş oçukare komomçeret̆es. Gulten Ak̆inişi şiirepeşi jin Turkuli
Muzik̆işi mot̆ife flamenk̆oşi muzik̆i do caziten iharmaninen.
“Ç̆it̆a (Minor)” coxoni albumi çkimi ʒ̆opxineri
ren dobadona çkinişi majura xalk̆epeşi adeturi birapapeşen. Aya albumis dobadona
çkinişi majura xalk̆epeşen majura muzisyenepekti numxvaces. Abazuri,
Azeruli, Boşnak̆uri, Ermenuri, Gurculi, Kurduli, Ladinur- İsp̆anyuri, Lazuri, Margaluri,
Zazuri birapape gežin aya albumis.
Aya albumi çkimi şeni, (Trans Golabal
World Music Chart-işi) Globaluri Kianaş Muzik̆işi List̆eşi magedginepeşen
Kianaş Muzik̆iş Şkagurik (World Music Central-ik) doç̆areret̆u ginže- ginže omʒkupe
mskvaşa. Edo aya noç̆araten guris but̆k̆a guris but̆k̆a maqveret̆u.
Arçkvaneri albumi çkimi ren “Nanni”. Aya
albumis gežin Lazuri nanipe. Aya albumişi birapapeşi t̆ekst̆epe do bestepe ren
çkimi noxvene. Aya albumi dolop̆ç̆areret̆i nananoğa Londras. Edo İngiltereşen muzisyenepe
Alk̆iona Mik̆ik do İvan Husseyik p̆iyanoten do Con Vayginsikti git̆ariten mxuci komomçes. Lazi berepes nanipe çkini
ognapu do Lazuri nena oskedinu minon ma. Aya zmona do gagnapaten dop̆i aya
albumi.
“Nanni” coxoni albumi şk̆ule, mexole
otxo ʒ̆anaş morgvalis albumi va p̆i. 2014 ʒ̆ana rt̆u “İzmoce (İnsula)” coxoni
albumi dop̆i. Aya albumi gamavoçki ma. Xolo Turkiyeşi do galeni muzik̆iş ust̆at̆epe
ok̆ovibğit. Aya rt̆u çkimi inisiyat̆ifi. Edo aya noderiten ar albumi gamavoçkvi
ma. Globaluri Kianaş Muzik̆işi list̆es kamaxtu aya albumi çkimi. Hollandaşen Mart̆in
Ornşt̆ainik k̆larnet̆iten, İngiltereşen Alk̆iona
Mik̆ik p̆iyanoten do İvan Husseyik çelloten, Hollandaşen Mehmet Polatik uditen do Turkiyeşen
Merih Aşkinik git̆ariten; p̆erk̆usyonis Gurk̆an Ozk̆anik, vok̆alis (k̆ulani
çkimi Set̆enay K̆aiak) Sk̆aiak mxuci momçapan.
“Mç̆ita
Gyuli” coxoni albumi dop̆i Merih Aşkini k̆ala. Didilepeşen Anadolişi birapapes
vusimint̆u ma. Emuşeniti eya birapapeşa gegaperi vort̆i. Anadolişi aya mcveşi
birabapeşen ʒ̆opxineri ren aya albumi çkimi. Çkini suveriten vibirit aya
albumişi eya birabape. Nart̆u k̆onariten,
sade muzik̆aluri zmona do gagnapaten dop̆i
aya albumi. Edo nanape çkinis mevuçkini noçalişe çkimi. “Dostibi (Hush)” coxoni
albumi çkimişi magzalobaşi ambari ren iptinero armʒika naxoşi. Mara negat̆iuri
eya tecrubek aya albumi oxvenus memişvelu do k̆ainoba do xela komomiğu. Kianaşi
çkvadoçkva nenapeşen nanipe vibiri suveri çkimiten. Kianaşi misobas omxvacu şeni dop̆i aya albumi.
Berobaşen doni çkvadoçkva nenapeşa, çkvadoçkva k̆ult̆urepeşa, çkvanerobapeşa
gonʒ̆k̆imeri virdi do emuşeni. Axiristi
amk̆ata k̆oçi iqven moʒ̆qvaluri, t̆oleransuli do qoropaten yopşa ar doxmelip̆ici.
Mati eşo doviqvi. Kianaşi misobaşi temeliti aşo ik̆apet̆anen; ma aşo miçkin do
eşo vore, mu p̆a! Misobaşa xavesoba komiğun ma. Misobaşi sersi vore.
Aya
albumepeşi doloxe “Ç̆ink̆a” coxoni ar çkva albumi çkva komiğun ma. Xvala aya
albumi çkimi ren dijit̆aluri. Aya albumi çkimis gežin xvala Lazuri do Margaluri
birapape. K̆oroboni ren aya albumi. Albumis Ç̆ink̆a coxons, mara mati mcoxons Ç̆ink̆a.
Ç̆ink̆a ren çkimi žegne. Ma bere vort̆işi, nana- baba do ocağişi çkimişi majura
xalk̆ik coxo gemodves: Ç̆ink̆a! Giçkinan, ç̆ink̆a ren mt̆k̆aş cazi.
Çodinuri albumi çkimis coxons “Loqa Nenoni (Sweet
Talker)”. Anadoluşi işveloni do cirveloni
birapape gežin aya albumis. Minimalist̆uri ar suveriten vibiri aya albumişi
birapape ma. Elek̆t̆ro bağlama oxmaruten do oçkinuten duguniş salonişi sersi
meçamu mint̆u do emuşeni. Cem Varverenik gelaçu elek̆t̆ro bağlama. K̆larnet̆iten
xolo Mart̆in Ornşt̆ainik mxuci komomçu. İvan
Husseyik çello gelaçaps. İsmet Kizili ren p̆erk̆usyonis. K̆arta albumi do p̆erformansi
çkimis ma İsmet Kizili k̆ala viçalişi. Globaluri Kianaş Muzik̆işi List̆eşi p̆anelist̆epeşen
Nev York̆işi “Mergin Arts” coxoni radyok
ognapu; aya albumi iqu maartani Kianaş Muzik̆işi list̆es yado. Otkvalu domaç̆irs:
Aya albumişi grafik̆uri dizayni qu
qoropeli k̆ulani çkimi Set̆enay Ece K̆ayak (Sk̆aiak). Qoropeli k̆ulani çkimi Sk̆aiak “İzmoce (İnsula)
coxoni albumişen doni çkimi k̆ala
içalişeps do p̆anda mxuci momçaps k̆arta albumis. Qoropeli k̆ulani çkimi Set̆enay
Ece Sk̆aiati muzisyen ren do “Mp̆ulape (Clouds)”
coxoni gamiçkvineri albumi kuğun. Set̆enayik
gecginobaten dimezunu İt̆alyaşi noğa Bolonyaşi Mskva Xeşnoxvenepeşi Ak̆ademişen.
Aʒ̆iti mast̆eri ikips Set̆enayik noğa Milanoşi Universit̆et̆is. Set̆enayik p̆iyano
gelaçaps, ibirs do birapape muşişi t̆ekset̆epeti ç̆arups.
Ali İhsan Aksamazi: Gamiçkvineri ar
ketabi giğunan: “Seri, Mʒ̆k̆upi,
K̆oli do Si”; gamaçkvale Çiviyazilarişen kogamaxtu. Mundes gamiçkvinu aya ketabi tkvani? Aya
ketabi tkvaniten mu ambarepeşen molaşinapt?
Mircan K̆aya: Ma aya ketabi, realist̆uri
ar nenaten p̆ç̆ari. Oşi but̆k̆aten oşi ʒ̆anaşi ambarepe meçamuşi gzas gebdgiti.
Oput̆es vort̆i. Oxori çkimis vort̆i oput̆es. Nana çkimi çkimi k̆ala rt̆u. Vitoxut
dğaş morgvalis nana çkimi k̆ala vort̆i eya oxori çkimis. Galeni kianaşen mendra
dopxedit, ok̆opxedit. Vitoxut dğaş morgvalis ok̆opxedit. Nana çkimik mcveşi
ambarepeşen miğarğaleret̆u. Aya ambarepe muşiten, nana çkimi çkinaperi oxorca p̆ʒ̆opxi
ma. Emk̆ata miti va rt̆u mara, eya
gonoşinepe muşiten nana çkimi çkinaperi oxorca p̆ʒ̆opxi. Nana çkimişi eya
gonoşinepeten p̆ç̆ari eya ketabi çkimi. Ç̆it̆a romani ren aya ketabi çkimi. Eşo
matkvenan.
Ali İhsan Aksamaz: Ma komiçkin tkvan
k̆onserepe meçapt majura dobadonapesti. Aya k̆onserepe tkvanişenti molamişinit,
mu iqven!
Mircan K̆aya: Mtini giʒ̆vat; udodginu k̆onserepe
va mepçap ma. Emk̆ata muzisyeni va vore. Emk̆ata muzisyenepeşen va vore. Xvala
muzik̆iş p̆erformansi meçamuten va maxvenen; emk̆ata muzik̆iş gagnapa va miğun
do emuşeni. Aya ren çkimi tercixi. Aya tercixi çkimi ren k̆asitoni; aya giçkit̆an!
Muşeni yado mk̆itxatşi, eşo matkven mati: Ma namtini k̆imet̆oni muzisyenepe
rol-modeli çkimi pşinap. Mengaperi k̆arariten, kianaşi majura k̆imet̆oni çinoperi
muzisyenepeti mengaperi gzas gedgiterenan. Entepeşi arterişi coxo molapşina: K̆anaduri p̆iyanist̆i
Glen Gouldi (1952-1982). Beroba muşişen doni, umç̆k̆u suveri muşiten, eksant̆rik̆uri xali
muşiten ik̆unʒxinet̆u. Edo amk̆ata p̆iyanist̆i rt̆u. Buncinas, olandes do
xvala- xvala goxtimuşen guris but̆k̆a aqvet̆u Glen
Gouldis. Ar maxeşnoxvene şeni, amk̆ata şeyepe umeʒ̆k̆ime do dido normali ren. Çkimi
şeniti eşo. 1964 ʒ̆ana rt̆u, felsefuri gagnapa
do oçkinuten gonk̆vatu do Glen Gouldik
konaşkveren k̆onseriş p̆rogramape. Udodginu saxnepeşa extimu do milletis t̆ani oʒ̆iru
ren k̆oçişi egoşen yeçkinderi ar žabunobaş xali yado isimadept̆eren Glen Gouldik.
Ek̆uleti xvala st̆udyoşi doloç̆arape inç̆ileren do radyoşi p̆rogramepe qveren Glen
Gouldik. Amk̆ata zmona do gagnapaşa mati xavesoba komiğun. Udodginu k̆onseri va
mepçap ma. Mamguro dulyape vikip. Filimişi muzik̆epe vikip. T̆elevizyonişi p̆rogrami
vikip. İnşaat̆iş Muxendisepeşi Odaşi muzik̆aluri grubişi gedginus doviqvi. Edo aʒ̆iti
aya muzik̆aluri grubişi direkt̆ori vore ma.
İnşaat’iş muxendisepeşen ʒ̆opxineri
ren aya muzik̆aluri grubi. Edo aya guribi k̆ala k̆onserepe mepçap ar ʒ̆anas ar
varna jur fara. Ekoni miletepek ma miç̆andes do Uskup̆is do Arnavudistanis k̆onserepe
komepçi.
Ali İhsan Aksamazi: Ağani albumi, ketabi
do k̆onseriş p̆rojepe giğunani? Ağani pukironi ambarepe momçateni çkinda?
Mircan K̆aya: Muzik̆ik raxat̆i va
momçaps. Mati muzik̆is raxat̆i va mepçaps. Edo aya xali komiçkin do udodginu aya
xali çkimi şeni Allahis şukuri voğodap. Udodginu Allahis pxvamup muzik̆işi
qoropa çkimiş gurine. Hemi ti-çkimi, hemiti k̆ulani çkimi Set̆enay (Sk̆aia)
şeni, musik̆aluri noçalişepes mevaqonaminon ma. Mara sakinoba, xvalanoba, kamilobaşen
yeçkinderi ar gagnapa muşebura miğut̆aşi, muşebura gamaxtaşi. Mara çkaroras zoriten
var. Skidala zori do xirsiten va iskidinen.
Ağani beste çkimi ar “singiliten”
gamavoçkvaminon do eşotenti 2019 ʒ̆ana domaçodasunon. Besteşi coxo eşo ren: “ʒ̆oxleneri
Steri Skanda Va maqorepen”. Nananoğa Londraşen muzisyeni manebrape çkimi Alsiona
Mik̆ik p̆iyano do İvan Husseyik çello gelaçu. 28 ʒ̆ilva 2019 tariğişen dijit̆aluri
mteli muzik̆iş servisepek ognapasunon aya noçalişe çkimi. Amazoni Apple music, Deezer,
Spotify, Tidal, Youtube steri servisepek ognapasunon ağani birapa çkimi.
Ar çkva ketabiş noçalişe çkva komiğun.
Mara oçalişu domaç̆irs. Aya ketabi çkimi
mundes gamiçkvinasunon, mtiniti va miçkin ma. Oraşi gagnapa gomindinu. Oraşen
ambari va miğun açkva. Ar oraşk̆ule, ketabi xaziri iqvaşi, eya gamavoçkvaminon;
eşo domaʒ̆onen.
Ek̆onari dido p̆roje komiğun ma,
otkvaluten va içoden. Mara mteli oxvenu şeni, skidala çkimi dobağine reni? Va
domaʒ̆onen.
Ali İhsan Aksamazi: Dido şukuri giʒ̆umert
ma. Tkvan mskvaşa nena gemiktirit. Tkvanti ginonan na, aʒ̆i voçodinat aya
int̆erviu çkini! Xoloti tkvan otkvaluşi çkva mutu çkva giğunan na, eti miʒ̆vit,
mu iqven! P̆anda ixelit, oşi ʒ̆aneri iqvat, ʒaşa yextat!
Mircan K̆aya: Noçalişepe çkimis k̆imet̆i
meçapt, emuşeniti dido şukuri giʒ̆umert.
aksamaz@gmail.com
